Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Girnavaz Höyüğü, Mardin il merkezinin güneydoğusunda, Nusaybin ilçesinin 4 km. kuzeyinde, Suriye sınırından 5 km içeride yer alan bir höyüktür. Höyüğün yer aldığı Girnavaz adlı tepe, Çağ Çağ Deresi'nin oluşturduğu kayalık bir çıkıntının üstünde yer almakta olup, 350 metre çapında, 24-25 metre yüksekliktedir. Çağ Çağ Deresi Vadisi'nin hemen girişinde bulunan yerleşme, üzerinden Batman bölgesine ulaşan doğal geçiş üzerindedir.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Girnavaz Höyüğü |
| il: | Mardin |
| İlçe: | Nusaybin |
| Köy: | |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Tarih
Eski çağlardan beri Kuzey Mezopotamya'nın verimli vadilerini sulayan Çağ Çağ Deresi, Aksu ve Karasu derelerinin Nusaybin'in 18 km. kadar kuzeyinde birleşmesiyle doğar ve Tur Abdin bölgesinin ana eksenini oluşturur. Nusaybin'in 5 km. kuzeyine kadar devam eden bu vadi, Nusaybin Ovası'na, dolayısıyla Kuzey Mezopotamya'ya açılmaktadır. Irmak, günümüz Suriye topraklarında verimli ovalar boyunca akmaya devam eder. Yaz kış verimli olan bu kanyon benzeri vadi, hem verimliliği hem de doğal bir ulaşım hattı olmasıyla eski çağların siyasi / kültürel tarihinde önemli bir yer oynamaktadır.
K. Kessler tarafından 1980 yılındaki araştırmalar, Nusaybin ve çevresi konusunda oldukça önemli sonuçlar getirmiştir. Kessler bölgedeki araştırmalarıyla ulaştığı sonuçları Kuzey Mezopotamya'nın Tarihi Topoğrafyası Üzerine Araştırmalar adıyla yayımlamıştır. Bu çalışmasında esas olarak antik çağların bölgedeki ana ulaşım hatlarını incelemiştir. Üzerinde çalıştığı ana ulaşım hatlarından biri Kaşyari Yolu olarak bilinen aslında dağlık bir bölgedir. Günümüzde Mardin eşiği olarak bilinen bu bölge esasen Tur Abdin'dir. Mardin ve Midyat civarını içine alan bölgenin doğu sınırını Dicle oluşturmakta, kuzeyde Diyarbakır'a doğru uzanmaktadır. Dönemi belgelerinde sıklıkla yer verilen bölge, tahıl ve şarap üretim potansiyelinin yanı sıra günümüz Diyarbakır bölgesine uzanan önemli bir ulaşım hattını oluşturmaktaydı.
Kazılar
Höyükteki ilk incelemeler 1964 yılında A. T. Olmstead tarafından yapılmıştır.Mardin Müzesi'ne 1981 yılında MÖ III. binyıl mezarlığından 22 parça getirilmesinden sonra höyükte kazı yapılmasına karar verilmiştir. Kazılar, Prof. Dr. Hayat Erkanal başkanlığında 1982 yılından itibaren, 1985 yılı hariç olmak üzere, terörist saldırılarının başladığı 1991 yılına kadar devam etmiştir.
Tabakalanma
Tepede MÖ 1. binyıl, doğu ve kuzeydoğu yamaçlarda MÖ 2. binyıl, yine kuzeydoğu ve kuzey yamaçta ise MÖ 3. binyıl yerleşmelerinin varlığı saptanmıştır. Tarih öncesi çağ tabakalarına ilişkin kuzeydoğu yamaçtaki açmalarda 9 tabaka saptanmıştır. Buna göre 1. ve 2. tabakalar, MÖ 2. binyıl başları, 3. – 5. tabakalar MÖ 3. binyıl sonuna (Erken Tunç Çağı III. evre), 6. – 9. tabakalar Erken Hanedanlık I – III dönemlere (Erken Tunç Çağı II. evre) tarihlenmektedir.
Buluntular
Kazılarda bulunan bir tablette geçen Dönemi kenti Nabulanın Grinavaz Höyüğü olduğu düşünülmektedir. Nabula kenti, Orta Asur ve Yeni Asur belgelerinde sıklıkla geçmektedir. Girvanaz'da bulunan üç Yeni Asur tabletinden biri, bir bahçe satışıyla ilgilidir ve doğal olarak bahçeyi betimlerken kenti de anlatmıştır. Givanaz'ın Nabula olduğu yönündeki tespit, bu belgeye dayandırılmaktadır. İsim benzerliğinden hareketle MÖ II. binyıl belgelerinde adı geçen Nawalanın da burası olduğu ileri sürülmektedir.
Az sayıdaki yerleşme içi mezarlarda, III. tabakada yanında taş baltası ve kamasıyla birlikte gömülen bir erkek, VI. tabakada, boncuk dizisi, topuz başlı iki tunç iğne ve tunç halkadan oluşan takılarıyla gömülen bir kadın mezarı ele geçmiştir. Höyüğün kuzeydoğu yamacındaki mezarlıkta ise 70 dolayında mezar incelenmiştir. Bu mezarlarda üç tarz gömüt yapıldığı saptanmıştır. Bunlar kerpiç sanduka mezarlar, küp ya da çömlek mezarlar ve basit toprak mezarlardır. Kerpiç mezarların üstü toprakla örtülmüş olup kuzey – güney yönünde yerleştirilmişlerdir ve ölüler "hocker" biçiminde gömülmüştür. Küp ya da çömlek mezarlara, yine hocker biçiminde çocukların gömüldüğü görülmektedir. Toprak mezarlara ölüler yine hocker biçimi ve hasıca ya da kumaşa sarılarak gömülmüştür. Üzerleri ağaç dalları ile kapatıldıktan sonra toprak atılmıştır. Gömüt armağanları olarak çanak çömleklere rastlanmıştır. Bazılarının içine kil, bazılarının içine buğday ve mercimek konulmuştur. Bu kaplar ölünün baş ve ayakucuna bırakılmış vaziyettedir. Ölüyle bırakılan özel eşyalar arasında akik, friz, , ile kemik ve boncuk kolyeler, silindir mühürler, Sümer tarzı tunç balta vardır.
Değerlendirme
Höyüğün kronolojik olarak MÖ 4. binyıldan MÖ 7. yüzyıla kadar kesintisiz iskan edildiği anlaşılmaktadır. Diğer bakışla 'nden (MÖ 3.500 – 3.100) Yeni Asur Dönemi'ne kadar yerleşilmiştir. Girnavaz'ın önemli bir niteliği, bölgede kazı çalışması yapılmış tek Ninive 5 yerleşmesi olmasıdır.
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki
- Fotoğraflar 15 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2012.
- ^ a b c d e "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2012.
- ^ 5. Kazı Sonuçları Toplantısı, (1983) Sh.: 131
- ^ a b c Nilgün Yıldırım, Sh.: 122
- ^ 7. Kazı Sonuçları Toplantısı (2005), Sh.: 201
- ^ Nilgün Yıldırım, Sh.: 122-123
- ^ . 7 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2012.
- ^ . 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2012.
- ^ Ömür Harmansah, The Archaeology of Mesopotamia: Ceremonial centers, urbanization and state formation in Southern Mesopotamia 6 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2007)
- ^ 5. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 132
- ^ Bora Uysal, Ninive 5 Kültürü'nün Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Yayılımı sh.: 49
Kaynakça
- Nilgün Yıldırım, Anadolu'da Bulunan Yeni Asurca Belgeler12 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Girnavaz Hoyugu Mardin il merkezinin guneydogusunda Nusaybin ilcesinin 4 km kuzeyinde Suriye sinirindan 5 km iceride yer alan bir hoyuktur Hoyugun yer aldigi Girnavaz adli tepe Cag Cag Deresi nin olusturdugu kayalik bir cikintinin ustunde yer almakta olup 350 metre capinda 24 25 metre yuksekliktedir Cag Cag Deresi Vadisi nin hemen girisinde bulunan yerlesme uzerinden Batman bolgesine ulasan dogal gecis uzerindedir Arkeolojik HoyukAdi Girnavaz Hoyuguil MardinIlce NusaybinKoy Turu HoyukTahribat Tescil durumu TescilliTescil No ve derece Tescil tarihi Arastirma yontemi KaziTarihTur Adbin bolgesi Eski caglardan beri Kuzey Mezopotamya nin verimli vadilerini sulayan Cag Cag Deresi Aksu ve Karasu derelerinin Nusaybin in 18 km kadar kuzeyinde birlesmesiyle dogar ve Tur Abdin bolgesinin ana eksenini olusturur Nusaybin in 5 km kuzeyine kadar devam eden bu vadi Nusaybin Ovasi na dolayisiyla Kuzey Mezopotamya ya acilmaktadir Irmak gunumuz Suriye topraklarinda verimli ovalar boyunca akmaya devam eder Yaz kis verimli olan bu kanyon benzeri vadi hem verimliligi hem de dogal bir ulasim hatti olmasiyla eski caglarin siyasi kulturel tarihinde onemli bir yer oynamaktadir K Kessler tarafindan 1980 yilindaki arastirmalar Nusaybin ve cevresi konusunda oldukca onemli sonuclar getirmistir Kessler bolgedeki arastirmalariyla ulastigi sonuclari Kuzey Mezopotamya nin Tarihi Topografyasi Uzerine Arastirmalar adiyla yayimlamistir Bu calismasinda esas olarak antik caglarin bolgedeki ana ulasim hatlarini incelemistir Uzerinde calistigi ana ulasim hatlarindan biri Kasyari Yolu olarak bilinen aslinda daglik bir bolgedir Gunumuzde Mardin esigi olarak bilinen bu bolge esasen Tur Abdin dir Mardin ve Midyat civarini icine alan bolgenin dogu sinirini Dicle olusturmakta kuzeyde Diyarbakir a dogru uzanmaktadir Donemi belgelerinde siklikla yer verilen bolge tahil ve sarap uretim potansiyelinin yani sira gunumuz Diyarbakir bolgesine uzanan onemli bir ulasim hattini olusturmaktaydi KazilarHoyukteki ilk incelemeler 1964 yilinda A T Olmstead tarafindan yapilmistir Mardin Muzesi ne 1981 yilinda MO III binyil mezarligindan 22 parca getirilmesinden sonra hoyukte kazi yapilmasina karar verilmistir Kazilar Prof Dr Hayat Erkanal baskanliginda 1982 yilindan itibaren 1985 yili haric olmak uzere terorist saldirilarinin basladigi 1991 yilina kadar devam etmistir TabakalanmaTepede MO 1 binyil dogu ve kuzeydogu yamaclarda MO 2 binyil yine kuzeydogu ve kuzey yamacta ise MO 3 binyil yerlesmelerinin varligi saptanmistir Tarih oncesi cag tabakalarina iliskin kuzeydogu yamactaki acmalarda 9 tabaka saptanmistir Buna gore 1 ve 2 tabakalar MO 2 binyil baslari 3 5 tabakalar MO 3 binyil sonuna Erken Tunc Cagi III evre 6 9 tabakalar Erken Hanedanlik I III donemlere Erken Tunc Cagi II evre tarihlenmektedir BuluntularKazilarda bulunan bir tablette gecen Donemi kenti Nabulanin Grinavaz Hoyugu oldugu dusunulmektedir Nabula kenti Orta Asur ve Yeni Asur belgelerinde siklikla gecmektedir Girvanaz da bulunan uc Yeni Asur tabletinden biri bir bahce satisiyla ilgilidir ve dogal olarak bahceyi betimlerken kenti de anlatmistir Givanaz in Nabula oldugu yonundeki tespit bu belgeye dayandirilmaktadir Isim benzerliginden hareketle MO II binyil belgelerinde adi gecen Nawalanin da burasi oldugu ileri surulmektedir Az sayidaki yerlesme ici mezarlarda III tabakada yaninda tas baltasi ve kamasiyla birlikte gomulen bir erkek VI tabakada boncuk dizisi topuz basli iki tunc igne ve tunc halkadan olusan takilariyla gomulen bir kadin mezari ele gecmistir Hoyugun kuzeydogu yamacindaki mezarlikta ise 70 dolayinda mezar incelenmistir Bu mezarlarda uc tarz gomut yapildigi saptanmistir Bunlar kerpic sanduka mezarlar kup ya da comlek mezarlar ve basit toprak mezarlardir Kerpic mezarlarin ustu toprakla ortulmus olup kuzey guney yonunde yerlestirilmislerdir ve oluler hocker biciminde gomulmustur Kup ya da comlek mezarlara yine hocker biciminde cocuklarin gomuldugu gorulmektedir Toprak mezarlara oluler yine hocker bicimi ve hasica ya da kumasa sarilarak gomulmustur Uzerleri agac dallari ile kapatildiktan sonra toprak atilmistir Gomut armaganlari olarak canak comleklere rastlanmistir Bazilarinin icine kil bazilarinin icine bugday ve mercimek konulmustur Bu kaplar olunun bas ve ayakucuna birakilmis vaziyettedir Oluyle birakilan ozel esyalar arasinda akik friz ile kemik ve boncuk kolyeler silindir muhurler Sumer tarzi tunc balta vardir DegerlendirmeHoyugun kronolojik olarak MO 4 binyildan MO 7 yuzyila kadar kesintisiz iskan edildigi anlasilmaktadir Diger bakisla nden MO 3 500 3 100 Yeni Asur Donemi ne kadar yerlesilmistir Girnavaz in onemli bir niteligi bolgede kazi calismasi yapilmis tek Ninive 5 yerlesmesi olmasidir Dis baglantilarYakin plan kroki Fotograflar 15 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca TAY Yerlesme Ayrintilari 26 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2012 a b c d e TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2012 5 Kazi Sonuclari Toplantisi 1983 Sh 131 a b c Nilgun Yildirim Sh 122 7 Kazi Sonuclari Toplantisi 2005 Sh 201 Nilgun Yildirim Sh 122 123 7 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mart 2012 4 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mart 2012 Omur Harmansah The Archaeology of Mesopotamia Ceremonial centers urbanization and state formation in Southern Mesopotamia 6 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2007 5 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 132 Bora Uysal Ninive 5 Kulturu nun Guneydogu Anadolu Bolgesi ndeki Yayilimi sh 49KaynakcaNilgun Yildirim Anadolu da Bulunan Yeni Asurca Belgeler12 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde