Gulyabani (Far. غول يابان) veya Gul-i beyabani (Far. غول بيابان)[] orijinal söyleyişiyle de karşımıza çıkan bu hayalî varlık, gezginlere ve yolculara uğrayıp onları mahveden canavardır. Daha sonraları Anadolu kültüründe ahubabayla beraber anılmaya başlamış ve insan yediği düşünülen kocaman, uzun sakallı ve asalı bir dev olarak betimlenmiştir.
Gulyabânî kitabındaki tasviri | |
Benzer varlıklar | Kulbastı |
---|---|
Diğer ad(lar)ı | Guleybanı, Aleybanı |
Ülke | Türkiye, Azerbaycan... |
Detaylar | Uzun sakallı, asalı, kocaman |
Bazı Türk halklarının geleneksel demonolojik görüşlerine göre, her zaman kadın kılığında olduğuna inanılan mitolojik bir varlık. "Guleybanı" ve "Aleybanı" şeklinde de rastlanır. Adı hurafelerle ilgili olarak "Gulyabani", korkunç bir varlık olup, karanlık zamanlarda çölde ve mezarlıklarda koşan birinin gözüne canlı gibi görünür. Vücudu tüyle kaplı, kocaman, pis kokulu bu acayip varlığın ayakları tersinedir. Gündüzleri mezara girer. Geceleri ise hortlayıp çıkar. At binmeyi ve at kuyruğu örmeyi ve çocukları çok sever. Bir oyundan çıkarak, onları güldürmeye çalışır. O aynı anda çöllerin ve harabelerin iyesiydi. O, yolcuları yollarından döndürüp mahvederdi.
Etnik-kültürel gelenekte ise bazen onun "Al ruhu", "Al Anası" ve "Al Kadını" olduğu düşünülür. Bu görüş, aralarındaki benzerlik veya tam yakınlıktan ileri gelir. Pamir Kırgızlarının mitolojik metin ve efsanelerinde bu şeytanî varlığın adına "Gul" ya da "Gul-i Biyaban" şeklinde de rastlanır. Araştırmacılar bu varlığı en eski Arap rivayetlerine bağlıyorlar. "ıssız yerin ruhu" gibi anlamlandırılan bu şeytanî varlık, "Kar Adam" efsanelerinin yayılmasıyla yeni bir hayat kazanmıştır.
Bütün vücudu sarı-kırmızı tüylerle kaplı bu insanımsı çirkin varlık, dağ yamaçlarında ve kimsenin olmadığı çöllerde akşam üstü ortaya çıkar. Avcılara yaklaşıp onlarla insan gibi konuşur. Bir şeyler ister sonra onlara güreş yapmayı önerir. Avcı kazanırsa "Gulyabani" sessizce çekip gider. Ama eğer o kazanırsa avcı, uzun zaman hasta yatacak demektir. Ya da çöllük ve harabe bir yerde yalnız başına yatan birinin ayağının altını yalaya yalaya kan çıkacak kadar inceltir. Sonra ölünceye kadar kanını içer.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Sabah. 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gulyabani Far غول يابان veya Gul i beyabani Far غول بيابان kaynak belirtilmeli orijinal soyleyisiyle de karsimiza cikan bu hayali varlik gezginlere ve yolculara ugrayip onlari mahveden canavardir Daha sonralari Anadolu kulturunde ahubabayla beraber anilmaya baslamis ve insan yedigi dusunulen kocaman uzun sakalli ve asali bir dev olarak betimlenmistir GulyabaniGulyabani kitabindaki tasviriBenzer varliklarKulbastiDiger ad lar iGuleybani AleybaniUlkeTurkiye Azerbaycan DetaylarUzun sakalli asali kocaman Bazi Turk halklarinin geleneksel demonolojik goruslerine gore her zaman kadin kiliginda olduguna inanilan mitolojik bir varlik Guleybani ve Aleybani seklinde de rastlanir Adi hurafelerle ilgili olarak Gulyabani korkunc bir varlik olup karanlik zamanlarda colde ve mezarliklarda kosan birinin gozune canli gibi gorunur Vucudu tuyle kapli kocaman pis kokulu bu acayip varligin ayaklari tersinedir Gunduzleri mezara girer Geceleri ise hortlayip cikar At binmeyi ve at kuyrugu ormeyi ve cocuklari cok sever Bir oyundan cikarak onlari guldurmeye calisir O ayni anda collerin ve harabelerin iyesiydi O yolculari yollarindan dondurup mahvederdi Etnik kulturel gelenekte ise bazen onun Al ruhu Al Anasi ve Al Kadini oldugu dusunulur Bu gorus aralarindaki benzerlik veya tam yakinliktan ileri gelir Pamir Kirgizlarinin mitolojik metin ve efsanelerinde bu seytani varligin adina Gul ya da Gul i Biyaban seklinde de rastlanir Arastirmacilar bu varligi en eski Arap rivayetlerine bagliyorlar issiz yerin ruhu gibi anlamlandirilan bu seytani varlik Kar Adam efsanelerinin yayilmasiyla yeni bir hayat kazanmistir Butun vucudu sari kirmizi tuylerle kapli bu insanimsi cirkin varlik dag yamaclarinda ve kimsenin olmadigi collerde aksam ustu ortaya cikar Avcilara yaklasip onlarla insan gibi konusur Bir seyler ister sonra onlara gures yapmayi onerir Avci kazanirsa Gulyabani sessizce cekip gider Ama eger o kazanirsa avci uzun zaman hasta yatacak demektir Ya da colluk ve harabe bir yerde yalniz basina yatan birinin ayaginin altini yalaya yalaya kan cikacak kadar inceltir Sonra olunceye kadar kanini icer Ayrica bakinizKulbasti Basti Albasti KarabasanKaynakca Sabah 8 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2022