Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gürültü kirliliği veya diğer adıyla ses kirliliği, insan veya hayvan yaşamını olumsuz etkileyen, dengesini bozan her türlü insan, hayvan ya da makine kaynaklı ses oluşumudur. Dünya çapında dış mekan gürültüsünün kaynağı esas olarak makineler, ulaşım ve taşıma sistemlerinden kaynaklanır. Gürültü kirliliğinin en yaygın biçimlerinden biri, özellikle motorlu araçların neden olduğu kirliliktir. Kötü kentsel planlama, gürültünün dağılmasına veya kirliliğe neden olabilir; sanayi ve konut binalarının yan yana olması, yerleşim alanlarında gürültü kirliliğine neden olabilir. Yerleşim alanlarındaki ana gürültü kaynaklarından bazıları arasında yüksek sesli müzik, ulaşım (trafik, demiryolu, uçaklar vb.), çim bakımı, inşaat, elektrik jeneratörleri, rüzgar türbinleri, patlamalar ve insanlar yer almaktadır.
Kentsel ortamlardaki gürültüyle ilgili belgelenen sorunların kökeni antik Roma'ya kadar uzanır. Araştırmalar, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki gürültü kirliliğinin düşük gelirli ve ırksal azınlık mahallelerinde en yüksek seviyede olduğunu ve evdeki elektrik jeneratörlerinden kaynaklanan gürültü kirliliğinin gelişmekte olan birçok ülkede ortaya çıkan bir çevresel bozulma olduğunu ileri sürer.
Gürültü kirliliği yaratan etmenler
Dünya çapında en yaygın gürültü türü ulaşım sistemlerinden kaynaklanır. Şehir planlamacılığında yanlışlar yapılması sanayi ve yerleşim alanlarının birbirine bitişmesine neden olabilir ve sonuç olarak sanayi alanının yarattığı gürültü kirliliği komşu yerleşim birimlerinde yaşayanların sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Gürültü kirliliği yaratan diğer etmenler arasında özellikle acil durum sirenleri, çeşitli beyaz eşyalar ile ev âletlerinin gürültüleri, fabrika-makine sesleri, yapım ve onarım çalışmaları, ses çıkaran hayvanlar, ses sistemleri, hoparlörler, maç, eğlence, dini-sosyal faaliyetler sayılabilir.
Gürültü kontrolü
Kontrol hiyerarşisi kavramı, ortamda veya işyerindeki gürültüyü azaltmak için kullanılır. Mühendislik gürültü kontrolleri, gürültü yayılımını azaltmak ve bireyleri aşırı gürültüden korumak için kullanılabilir. Gürültünün kontrolü uygun veya yeterli değilse bireyler kendilerini gürültü kirliliğinin zararlı etkilerinden korumak için bazı adımlar atabilirler. İnsanlar yüksek sesli ortamda bulunmaları şartsa, işitme koruyucu araçlar (örneğin kulak tıkacı veya kulaklık) kullanarak kulaklarının işitme sağlığını koruyabilirler. Son yıllarda mesleki gürültü riskleriyle mücadele etmek için ABD'de (Türkçesi: Huzur satın al) programları ve girişimleri ortaya çıktı. Bu programlar daha sessiz araç ve ekipman satın almayı ve üreticileri de daha sessiz ekipman tasarlamaya teşvik etmektedir.
Karayollarından ve diğer kentsel faktörlerden kaynaklanan gürültü, kentsel planlama yaparak ve azaltılabilir. , kullanarak, araç hızlarını sınırlandırarak, kara yolu yüzey dokusunu değiştirerek, ağır araçları sınırlandırarak, daha iyi lastik tasarlayarak, frenlemeyi ve hızlanmayı azaltmak için araç akışını iyileştiren trafik kontrolleri kullanarak azaltılabilir. azaltmak için yerel topografya, meteoroloji, trafik işlemleri ve istenen en az gürültü miktarını hedefleyen bir bilgisayar modeli oluşturmak bu stratejilerin uygulanmasında önemlidir. Yolun proje planlamasında bu çözümler araştırılırsa binadaki gürültü azaltma maliyetleri de azalır.
daha sessiz jet motorları kullanılarak azaltılabilir. Uçuş yolunun ve gün içinde uçak pist kullanım zamanının değiştirilmesi de havaalanı yakınında oturan sakinlere faydalıdır.
İnsan sağlığına etkileri
Gürültünün insan sağlığı üzerindeki etkileri hem sağlıksal hem davranışsal yönde ortaya çıkabilir. Genel olarak, gürültü olarak adlandırılan her türlü ses insan sağlığını fizyolojik ve psikolojik olarak etkiler. İstenmeyen bu sesler sinir, saldırganlık, hipertansiyon, yüksek stres, kulak çınlaması ya da kulak uğuldaması, duyma kaybı, uyku bozuklukları gibi pek çok sonuç doğurabilir.
Bu sonuçlar içinde, stres ve hipertansiyon ciddi sağlık sorunlarına kapı açabilirken, kulak çınlamaları ve uğuldamaları unutkanlığa, ciddi ruhsal bunalımlara ve kimi zaman panik ataklara neden olabilir.
Türkiye evcil hayvan ve gürültü yasası
Türkiye’de evde beslenilen hayvanların çok ses çıkarması hali gürültü kirliliği ve çevreyi rahatsız etme kapsamına alınmış ve şikayet etme hakkı tanınmıştır. Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 18. Maddesi gereğince apartman sakinleri şikayette bulunurken öncelikle apartman yönetimi planı kontrol ediliyor. Planda “Kedi köpek, tavuk, keçi gibi hayvanlar beslenemez” gibi bir kural bulunuyorsa herhangi bir gürültü söz konusu olmasa bile şikayet etmek mümkün. Bu kuralın olmaması durumunda ise yine Kat Mülkiyeti Kanunu 18. maddesine dayanılarak şikayet edilebilir. Gürültü kapsamında yer alan hayvan sesleri şikayeti halinde ses ölçümü yapılabilir, beslenen hayvanın gürültü kirliliği yaratmadığına dair hüküm verilerek tahliye talebi reddedilebilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Senate Public Works Committee. Noise Pollution and Abatement Act of 1972. S. Rep. No. 1160, 92nd Congress. 2nd session
- ^ Hogan CM, Latshaw GL (May 21–23, 1973). The relationship between highway planning and urban noise. Proceedings of the ASCE Urban Transportation Division Environment Impact Specialty Conference. Chicago, Illinois: American Society of Civil Engineers. Urban Transportation Division.
- ^ Marx, Leo (1964). The Machine in the Garden. New York: Oxford University Press.
- ^ Goines L, Hagler L (Mart 2007). "Noise Pollution: A Modern Plague". Southern Medical Journal. 100 (3). Lippincott Williams and Wilkins. ss. 287-294. doi:10.1097/SMJ.0b013e3180318be5. (PMID) 17396733. 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2015.
- ^ Casey JA, Morello-Frosch R, Mennitt DJ, Fristrup K, Ogburn EL, James P (Temmuz 2017). "Race/Ethnicity, Socioeconomic Status, Residential Segregation, and Spatial Variation in Noise Exposure in the Contiguous United States". Environmental Health Perspectives. 125 (7). s. 077017. doi:10.1289/EHP898. (PMC) 5744659 $2. (PMID) 28749369.
- ^ Menkiti, Nwasinachi U.; Agunwamba, Jonah C. (2015). "Assessment of noise pollution from electricity generators in a high-density residential area". African Journal of Science, Technology, Innovation and Development. 7 (4). ss. 306-312. doi:10.1080/20421338.2015.1082370.
- ^ NIOSH (5 Şubat 2018). "Noise Controls". 16 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2018.
- ^ "CDC – Buy Quiet – NIOSH Workplace Safety and Health Topics". 19 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2015.
- ^ S. Rosen and P. Olin, Hearing Loss and Coronary Heart Disease, Archives of Otolaryngology, 82:236 (1965)
- ^ J.M. Field, Effect of personal and situational variables upon noise annoyance in residential areas, Journal of the Acoustical Society of America, 93: 2753-2763 (1993)
- ^ Karl D. Kryter, The Effects of Noise on Man , Academic Press (1985)
- ^ . teyit.org. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gurultu kirliligi veya diger adiyla ses kirliligi insan veya hayvan yasamini olumsuz etkileyen dengesini bozan her turlu insan hayvan ya da makine kaynakli ses olusumudur Dunya capinda dis mekan gurultusunun kaynagi esas olarak makineler ulasim ve tasima sistemlerinden kaynaklanir Gurultu kirliliginin en yaygin bicimlerinden biri ozellikle motorlu araclarin neden oldugu kirliliktir Kotu kentsel planlama gurultunun dagilmasina veya kirlilige neden olabilir sanayi ve konut binalarinin yan yana olmasi yerlesim alanlarinda gurultu kirliligine neden olabilir Yerlesim alanlarindaki ana gurultu kaynaklarindan bazilari arasinda yuksek sesli muzik ulasim trafik demiryolu ucaklar vb cim bakimi insaat elektrik jeneratorleri ruzgar turbinleri patlamalar ve insanlar yer almaktadir Yanlis sehir planlamaciligi gurultu kirliliginin etkilerini arttirabilir Resimdeki Sao Paulo gibi sehirlerdeki gurultu kirliliginin ana kaynagi trafiktir Kentsel ortamlardaki gurultuyle ilgili belgelenen sorunlarin kokeni antik Roma ya kadar uzanir Arastirmalar Amerika Birlesik Devletleri ndeki gurultu kirliliginin dusuk gelirli ve irksal azinlik mahallelerinde en yuksek seviyede oldugunu ve evdeki elektrik jeneratorlerinden kaynaklanan gurultu kirliliginin gelismekte olan bircok ulkede ortaya cikan bir cevresel bozulma oldugunu ileri surer Gurultu kirliligi yaratan etmenlerDunya capinda en yaygin gurultu turu ulasim sistemlerinden kaynaklanir Sehir planlamaciliginda yanlislar yapilmasi sanayi ve yerlesim alanlarinin birbirine bitismesine neden olabilir ve sonuc olarak sanayi alaninin yarattigi gurultu kirliligi komsu yerlesim birimlerinde yasayanlarin sagligi uzerinde olumsuz etkiler yaratabilir Gurultu kirliligi yaratan diger etmenler arasinda ozellikle acil durum sirenleri cesitli beyaz esyalar ile ev aletlerinin gurultuleri fabrika makine sesleri yapim ve onarim calismalari ses cikaran hayvanlar ses sistemleri hoparlorler mac eglence dini sosyal faaliyetler sayilabilir Gurultu kontroluazaltmak icin Melbourne Avustralya da alan estetigini bozmadan tasarlanmis birGurultuye maruziyeti azaltmak icin kulagina kulak tikaci takan adam Kontrol hiyerarsisi kavrami ortamda veya isyerindeki gurultuyu azaltmak icin kullanilir Muhendislik gurultu kontrolleri gurultu yayilimini azaltmak ve bireyleri asiri gurultuden korumak icin kullanilabilir Gurultunun kontrolu uygun veya yeterli degilse bireyler kendilerini gurultu kirliliginin zararli etkilerinden korumak icin bazi adimlar atabilirler Insanlar yuksek sesli ortamda bulunmalari sartsa isitme koruyucu araclar ornegin kulak tikaci veya kulaklik kullanarak kulaklarinin isitme sagligini koruyabilirler Son yillarda mesleki gurultu riskleriyle mucadele etmek icin ABD de Turkcesi Huzur satin al programlari ve girisimleri ortaya cikti Bu programlar daha sessiz arac ve ekipman satin almayi ve ureticileri de daha sessiz ekipman tasarlamaya tesvik etmektedir Karayollarindan ve diger kentsel faktorlerden kaynaklanan gurultu kentsel planlama yaparak ve azaltilabilir kullanarak arac hizlarini sinirlandirarak kara yolu yuzey dokusunu degistirerek agir araclari sinirlandirarak daha iyi lastik tasarlayarak frenlemeyi ve hizlanmayi azaltmak icin arac akisini iyilestiren trafik kontrolleri kullanarak azaltilabilir azaltmak icin yerel topografya meteoroloji trafik islemleri ve istenen en az gurultu miktarini hedefleyen bir bilgisayar modeli olusturmak bu stratejilerin uygulanmasinda onemlidir Yolun proje planlamasinda bu cozumler arastirilirsa binadaki gurultu azaltma maliyetleri de azalir daha sessiz jet motorlari kullanilarak azaltilabilir Ucus yolunun ve gun icinde ucak pist kullanim zamaninin degistirilmesi de havaalani yakininda oturan sakinlere faydalidir Insan sagligina etkileriGurultunun insan sagligi uzerindeki etkileri hem sagliksal hem davranissal yonde ortaya cikabilir Genel olarak gurultu olarak adlandirilan her turlu ses insan sagligini fizyolojik ve psikolojik olarak etkiler Istenmeyen bu sesler sinir saldirganlik hipertansiyon yuksek stres kulak cinlamasi ya da kulak uguldamasi duyma kaybi uyku bozukluklari gibi pek cok sonuc dogurabilir Bu sonuclar icinde stres ve hipertansiyon ciddi saglik sorunlarina kapi acabilirken kulak cinlamalari ve uguldamalari unutkanliga ciddi ruhsal bunalimlara ve kimi zaman panik ataklara neden olabilir Turkiye evcil hayvan ve gurultu yasasiTurkiye de evde beslenilen hayvanlarin cok ses cikarmasi hali gurultu kirliligi ve cevreyi rahatsiz etme kapsamina alinmis ve sikayet etme hakki taninmistir Kat Mulkiyeti Kanunu nun 18 Maddesi geregince apartman sakinleri sikayette bulunurken oncelikle apartman yonetimi plani kontrol ediliyor Planda Kedi kopek tavuk keci gibi hayvanlar beslenemez gibi bir kural bulunuyorsa herhangi bir gurultu soz konusu olmasa bile sikayet etmek mumkun Bu kuralin olmamasi durumunda ise yine Kat Mulkiyeti Kanunu 18 maddesine dayanilarak sikayet edilebilir Gurultu kapsaminda yer alan hayvan sesleri sikayeti halinde ses olcumu yapilabilir beslenen hayvanin gurultu kirliligi yaratmadigina dair hukum verilerek tahliye talebi reddedilebilir Ayrica bakinizIsik kirliligiKaynakca Senate Public Works Committee Noise Pollution and Abatement Act of 1972 S Rep No 1160 92nd Congress 2nd session Hogan CM Latshaw GL May 21 23 1973 The relationship between highway planning and urban noise Proceedings of the ASCE Urban Transportation Division Environment Impact Specialty Conference Chicago Illinois American Society of Civil Engineers Urban Transportation Division Marx Leo 1964 The Machine in the Garden New York Oxford University Press Goines L Hagler L Mart 2007 Noise Pollution A Modern Plague Southern Medical Journal 100 3 Lippincott Williams and Wilkins ss 287 294 doi 10 1097 SMJ 0b013e3180318be5 PMID 17396733 28 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2015 Casey JA Morello Frosch R Mennitt DJ Fristrup K Ogburn EL James P Temmuz 2017 Race Ethnicity Socioeconomic Status Residential Segregation and Spatial Variation in Noise Exposure in the Contiguous United States Environmental Health Perspectives 125 7 s 077017 doi 10 1289 EHP898 PMC 5744659 2 PMID 28749369 Menkiti Nwasinachi U Agunwamba Jonah C 2015 Assessment of noise pollution from electricity generators in a high density residential area African Journal of Science Technology Innovation and Development 7 4 ss 306 312 doi 10 1080 20421338 2015 1082370 NIOSH 5 Subat 2018 Noise Controls 16 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2018 CDC Buy Quiet NIOSH Workplace Safety and Health Topics 19 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2015 S Rosen and P Olin Hearing Loss and Coronary Heart Disease Archives of Otolaryngology 82 236 1965 J M Field Effect of personal and situational variables upon noise annoyance in residential areas Journal of the Acoustical Society of America 93 2753 2763 1993 Karl D Kryter The Effects of Noise on Man Academic Press 1985 teyit org 11 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Haziran 2021