Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hacı Piyada Camii veya Noh Gonbad Camii (Farsça: مسجد نُهگنبد "Dokuz Kümbetli Cami") Afganistan'ın kuzeyindeki Belh ilinde bulunan tarihi bir yapıdır. Afganistan'daki en eski İslami yapı olduğu düşünülmekte olup, muhtemelen 8. yüzyılın sonlarına veya 9.yüzyılın başlarına tarihlenir.
Farsça: آرامگاه حاجى پياده بابا | |
 2008 yılında Hacı Piyada Harabeleri | |
  Hacı Piyada Afghanistan haritasındaki konumu. | |
| Diğer adı | Noh Gonbad Camii |
|---|---|
| Konum | Belh, Belh (il) |
| Koordinatlar | 36°43′47.1″K 66°53′7.1″D / 36.729750°K 66.885306°D |
| Sit ayrıntıları | |
| Durum | harabe |
Tarihi
Caminin inşası geleneksel olarak 9. yüzyıla atfedilmiştir ve bu, Samarra'daki olan benzerliklerine dayandırılmıştır. Ancak, arkeolog Chahryar Adle'nin yaptığı daha yeni bir çalışma, tarihi kaynakların incelenmesi, radyokarbon tarihleme yöntemiyle elde edilen tahminler ve dekoratif tarzın yeniden analizi sonucunda caminin daha erken, 794 yılında inşa edildiğini önermektedir.
Bu hipoteze göre cami, dönemin Abbasi halifesi Harun Reşid tarafından Horasan valisi olarak atanan Bermekî ailesinden 'nın emriyle inşa edilmiştir. Adle’ye göre, cami aynı zamanda Bermeki ailesinin nesiller boyu bakımını üstlendiği geniş bir Budist dini kompleksi olan Now-Bahar'ın sınırları içinde inşa edilmiştir.
Cami, zamanla meydana gelen depremler nedeniyle ağır hasar görmüş, muhtemelen 819 yılı kadar erken bir tarihte zarar görmüştür. Caminin tüm kubbeleri o zamandan beri yıkılmış durumdadır.
Bu alan, 2006 yılında Dünya Anıtlar Fonu'nun "En Tehlikedeki 100 Alan" listesine dahil edilmiştir. Bundan önce, yapının erozyona karşı savunmasız olması nedeniyle caminin kalıntılarını korumak amacıyla üzeri metal bir çatıyla kaplanmıştır.
2006 yılında, Afgan makamlarının talebi üzerine, UNESCO ve Fransız Arkeolojik Heyeti (DAFA) ile birlikte bir grup uzman ve temsilcisi alanı ziyaret etti. 2009 yılında, Ağa Han Kültür Vakfı'nın girişimi ve ABD'nin Kabil Büyükelçiliği tarafından sağlanan finansman ile alanın korunmasına yönelik çalışmalar başlatıldı.
Yeniden inşa çalışmaları, İtalya’daki Floransa Üniversitesi’nden çeşitli akademisyenler tarafından koordine edildi. Çalışmaların ilk aşaması 2011 yılında tamamlandı. Projenin bir parçası olarak, alanı yağmur, rüzgar ve diğer doğal afetlerden korumak amacıyla daha büyük, geçici bir metal çatı inşa edildi."Masjid-i Haji Piyadah". Archnet. 16 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.</ref>
Tanım
Yapı, 20’ye 20 metre (66’ya 66 ft) boyutlarındadır. Dış duvarlar kerpiçten inşa edilmiştir. İç mekân dokuz bölüme ayrılmıştır ve her bir bölüm başlangıçta bir kubbe ile örtülmüştür. Bölümleri ayıran sütunlar ve kemerler, derinlemesine oyulmuş alçı süslemelerle dekore edilmiştir. Bu süslemeler, tasarım açısından Mezopotamya'daki Abbasi dekorasyonuyla karşılaştırılabilir bir çeşitlilik sergiler.
Hacılar, aynı zamanda burada gömülü olan evliya Hacı Piyada'nın türbesini de ziyaret eder.
Kaynakça
- ^ a b Petersen, Andrew (2002). Dictionary of Islamic Architecture (İngilizce). Routledge. s. 3. ISBN .
- ^ a b c d Adle, Chahryar (2011). "La mosquée Hâji-Piyâdah / Noh-Gonbadân à Balkh (Afghanistan). Un chef d'oeuvre de Fazl le Barmacide construit en 178-179/794-795 ?". Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres. 155 (1): 565-625. doi:10.3406/crai.2011.93171. 7 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2024.
- ^ a b Bloom, Jonathan M., (Ed.) (2009). "Balkh". The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture (İngilizce). 1. Oxford University Press. s. 258. ISBN .
- ^ Ettinghausen, Richard; Grabar, Oleg; Grabar, Professor Emeritus of Islamic Art and Architecture Oleg; Jenkins, Marilyn (2003). Islamic Art and Architecture 650-1250: 2nd Edition (İngilizce). Yale University Press. s. 109. ISBN .
- ^ a b Boostani, Arash; Fratini, Fabio; Misseri, Giulia; Rovero, Luisa; Tonietti, Ugo (1 Temmuz 2018). "A masterpiece of early Islamic architecture: The Noh-Gonbad Mosque in Balkh, Afghanistan". Journal of Cultural Heritage. 32: 248-256. doi:10.1016/j.culher.2018.02.001. ISSN 1296-2074.
- ^ a b c "Haji Piyada Mosque (Noh Gumbad)". World Monuments Fund (İngilizce). 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "The mysterious, ancient Nine Domes Mosque of northern Afghanistan". France 24 (İngilizce). 6 Ocak 2018. 4 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haci Piyada Camii veya Noh Gonbad Camii Farsca مسجد ن ه گنبد Dokuz Kumbetli Cami Afganistan in kuzeyindeki Belh ilinde bulunan tarihi bir yapidir Afganistan daki en eski Islami yapi oldugu dusunulmekte olup muhtemelen 8 yuzyilin sonlarina veya 9 yuzyilin baslarina tarihlenir Haci Piyada CamiiFarsca آرامگاه حاجى پياده بابا2008 yilinda Haci Piyada HarabeleriHaci PiyadaAfghanistan haritasindaki konumu Diger adiNoh Gonbad CamiiKonumBelh Belh il Koordinatlar36 43 47 1 K 66 53 7 1 D 36 729750 K 66 885306 D 36 729750 66 885306Sit ayrintilariDurumharabeTarihiCaminin insasi geleneksel olarak 9 yuzyila atfedilmistir ve bu Samarra daki olan benzerliklerine dayandirilmistir Ancak arkeolog Chahryar Adle nin yaptigi daha yeni bir calisma tarihi kaynaklarin incelenmesi radyokarbon tarihleme yontemiyle elde edilen tahminler ve dekoratif tarzin yeniden analizi sonucunda caminin daha erken 794 yilinda insa edildigini onermektedir Bu hipoteze gore cami donemin Abbasi halifesi Harun Resid tarafindan Horasan valisi olarak atanan Bermeki ailesinden nin emriyle insa edilmistir Adle ye gore cami ayni zamanda Bermeki ailesinin nesiller boyu bakimini ustlendigi genis bir Budist dini kompleksi olan Now Bahar in sinirlari icinde insa edilmistir Yapinin 2016 daki gorunumu Cami zamanla meydana gelen depremler nedeniyle agir hasar gormus muhtemelen 819 yili kadar erken bir tarihte zarar gormustur Caminin tum kubbeleri o zamandan beri yikilmis durumdadir Bu alan 2006 yilinda Dunya Anitlar Fonu nun En Tehlikedeki 100 Alan listesine dahil edilmistir Bundan once yapinin erozyona karsi savunmasiz olmasi nedeniyle caminin kalintilarini korumak amaciyla uzeri metal bir catiyla kaplanmistir 2006 yilinda Afgan makamlarinin talebi uzerine UNESCO ve Fransiz Arkeolojik Heyeti DAFA ile birlikte bir grup uzman ve temsilcisi alani ziyaret etti 2009 yilinda Aga Han Kultur Vakfi nin girisimi ve ABD nin Kabil Buyukelciligi tarafindan saglanan finansman ile alanin korunmasina yonelik calismalar baslatildi Yeniden insa calismalari Italya daki Floransa Universitesi nden cesitli akademisyenler tarafindan koordine edildi Calismalarin ilk asamasi 2011 yilinda tamamlandi Projenin bir parcasi olarak alani yagmur ruzgar ve diger dogal afetlerden korumak amaciyla daha buyuk gecici bir metal cati insa edildi Masjid i Haji Piyadah Archnet 16 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2024 lt ref gt TanimCaminin icindeki siva suslemesinin detayi Yapi 20 ye 20 metre 66 ya 66 ft boyutlarindadir Dis duvarlar kerpicten insa edilmistir Ic mekan dokuz bolume ayrilmistir ve her bir bolum baslangicta bir kubbe ile ortulmustur Bolumleri ayiran sutunlar ve kemerler derinlemesine oyulmus alci suslemelerle dekore edilmistir Bu suslemeler tasarim acisindan Mezopotamya daki Abbasi dekorasyonuyla karsilastirilabilir bir cesitlilik sergiler Hacilar ayni zamanda burada gomulu olan evliya Haci Piyada nin turbesini de ziyaret eder Kaynakca a b Petersen Andrew 2002 Dictionary of Islamic Architecture Ingilizce Routledge s 3 ISBN 978 1 134 61366 3 a b c d Adle Chahryar 2011 La mosquee Haji Piyadah Noh Gonbadan a Balkh Afghanistan Un chef d oeuvre de Fazl le Barmacide construit en 178 179 794 795 Comptes rendus des seances de l Academie des Inscriptions et Belles Lettres 155 1 565 625 doi 10 3406 crai 2011 93171 7 Aralik 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2024 a b Bloom Jonathan M Ed 2009 Balkh The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture Ingilizce 1 Oxford University Press s 258 ISBN 9780195309911 Ettinghausen Richard Grabar Oleg Grabar Professor Emeritus of Islamic Art and Architecture Oleg Jenkins Marilyn 2003 Islamic Art and Architecture 650 1250 2nd Edition Ingilizce Yale University Press s 109 ISBN 978 0 300 08869 4 a b Boostani Arash Fratini Fabio Misseri Giulia Rovero Luisa Tonietti Ugo 1 Temmuz 2018 A masterpiece of early Islamic architecture The Noh Gonbad Mosque in Balkh Afghanistan Journal of Cultural Heritage 32 248 256 doi 10 1016 j culher 2018 02 001 ISSN 1296 2074 a b c Haji Piyada Mosque Noh Gumbad World Monuments Fund Ingilizce 23 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2024 The mysterious ancient Nine Domes Mosque of northern Afghanistan France 24 Ingilizce 6 Ocak 2018 4 Aralik 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2024