Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hadi Atlasi (tam adı:Hadi Miftahetdin oğlu Atlasov) — Tatar tarihçi, pedagog, Türkolog.
Hadi Atlasi | |
|---|---|
 Hadi Miftaxetdin oğlu Atlasov | |
| Doğum | 29 Ağustos 1876 Tüben Çeke, Bua ilçesi, Sembir guberniyası |
| Ölüm | 15 Şubat 1938 Kazan, SSCB |
| Meslek | yazar, tarihçi |
Hayatı
Hadi Miftahetdin oğlu Atlasi edildi doğumlu 1876 yılında kurulmuş Sembir eyaletinin Bua ilçesinde Tuben Cheke köyünde Tatar topraklarını işgal Çarlık Rusya . Şimdi bu köy, Tataristan Cumhuriyeti'nin Chuprale bölgesinin bir parçası. Gelin, ilköğretime babasından, medrese Buadakı'da okumaya devam etti .
Avrupa ülkelerinin hızla gelişmesi, Rusya'nın bunları her alanda taklit etmesi, Rusya tarafından köleleştirilen halklar arasında Avrupa yanlısı bir hava yarattı. Bu nedenle Hadi usul-i eski, yani Orta Çağ medresesinde öğretilmesine rağmen Cedidlere meyilliydi. Bua Medresesi'nden mezun olduktan sonra, Orenburg kenti yakınlarındaki Kargali köyündeki Öğretmenler Okulu'na girdi.
1898'de Öğretmen Okulu'ndan mezun olduktan sonra, Türkçe, Arapça, Farsça, Rusça ve Almancanın yanı sıra astronomi, coğrafya, matematik ve diğer konularda çalıştı.
Pedagog
Öğretmenler Okulu'ndan mezun olduktan sonra Bua'da bir medresede çalışmaya başlayan Hadi Atlasi, buradaki eğitim sisteminde değişiklik için çabalar ve istediğini başarır. Medrese öğrencilerine yönelik "Kesme avlusu", yani "Astronomi" ve "Doğa Tarihi", yani "Doğa Tarihi" gibi ders kitapları yazıp yayınlamaktadır.
1903'te Bogelma ilçesine bağlı Almat köyünde bir camide imam, cami yakınlarındaki bir okulda öğretmen olarak çalışmaya davet edildi ve kısa süre sonra yetenekli bir pedagog, milliyetçi ve halk olarak tanındı. şekil. Hadi Atlasi bu daveti memnuniyetle kabul ediyor. Burada çalıştığı yıllarda medresede kızlara dersler açarak "Ahir Zamanın İşareti", "İdel Güle Güle", yani "Volga Boyunca" ve "Okul ve Molla" gibi yayıncılık çalışmaları yayınladı.
Bu eserlerinde edebiyat döneminin sosyo-politik olaylarına karşı tavrını ifade eder. Hadi Atlasi'nin imam olarak çalıştığı ve medreselerde öğretmenlik yaptığı yıllarda Çarlık Rusyası, sömürgeleştirilen halkları Ruslaştırmak ve her yerde Rusça öğretmek için binlerce yıldır kullandıkları alfabeyi Kiril harfleriyle değiştirmeye çalıştı. Rusya Eğitim Bakanlığı'nın kararı 31 Mart 1906'da yayınlandı.
İlmi çalışmaları
Türkolojiye büyük ilgi gösteren Hadi Atlasi, tarih araştırmalarına başladı. Çarlık hükûmeti işgal altındaki topraklarda yaşayan halkların tarihini, kültürünü, yaşam tarzını, geleneklerini ve tutumlarını incelemekle de ilgileniyordu. Bu yerlere seferler gönderilmiş, seferlere büyük meblağlar tahsis edilmiş, elde edilen bilgiler stratejik merkezlerde analiz edilmiş ve yönetim planları hazırlanmıştır.
Hadi Atlas'ın tarihe ilgisi ve tarih üzerine kitaplar yazmak, Rusya'nın stratejik çıkarlarıyla örtüşüyordu. 1905-1910 yıllarında bir dizi araştırma yapan Hadi Atlasi, "Sibirya Tarihi" kitabının ilk bölümünü 1911 yılında Kazan'daki "Umid" matbaasında iki bin tirajla yayınladı. Kitap, Kazan şehrinin inşasından şehrin Ruslar tarafından işgaline kadar geçen bir dönemi kapsıyor. Burada ilk defa hanların geliş ve gidişleri tarihsel kronolojik sırayla verilmektedir.
Kazan hanı'nın eşi Suyen Bika'nın hayatını konu alan tarihi gazetecilik çalışması ve "Kazan Tarihi" kitabı Tatar-Başkurtlar tarafından büyük ilgiyle karşılanmaktadır. Bu çalışmalar, hükûmet yetkilileri tarafından bölgeyi sürekli işgal altında tutmak için kullanılırken, aynı zamanda ulusal bilinci uyandırdı ve bir özgürlük sevgisini ateşledi.
Kazan Üniversitesi Arkeoloji, Tarih ve Etnografya Derneği üyeliğine seçildi. Büyük Türkolog Barthold, 1916 yılında "Rus Arkeoloji Cemiyeti Doğu Şubesi Notları" koleksiyonunun 23. cildinin 3-4. sayısında "Sibirya Tarihi" ve "Kazan Tarihi" kitaplarının bir eleştirisini yayınladı.
1913'te "Şura" dergisinin 9. ve 10. sayısında yayınlanan "Başkurtlar Hakkında Bir Söz", [Yıldız şarkıları "1914'te" Yıldız "dergisinde," Şura "dergisi 1911'de yayımlanırken, Şarkil Şehri'nin 7. sayıdaki yazıları Kitap okuyucularda ulusal bilinci uyandırdı, School dergisinin 7. sayısında yayınlanan American Libraries'in 1914 sayısı, en iyi uygulamalardan yararlanmaya, inşa etmeye ve kullanmaya hizmet etti.
Atlasov bilimsel, edebi ve gazetecilik, kültür ve eğitim faaliyetlerine başladı. Tatar Türklerinin tarihiyle ilgili materyal toplamaya başladı. 1911'de Atlasov'un Turan, Türkistan ve İskitya'nın tek bir bölgenin farklı isimleri olduğunu iddia ettiği ve aynı zamanda bu alana Sibirya'nın aidiyetinden söz ettiği "Sibir Tarihi" adlı kitabı yayınlandı.
Siyasi hizmetleri
Hadi Atlasi de Soltan Galiyevizm'den suçlu bulunarak 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve Arkhangelsk Oblast'daki Solovki Adaları'ndaki hapishanelere gönderildi. Burada siyasi amaçlarla açlık grevine başlayan ve açlıktan ölmeye devam eden Azerilerle tanıştı. Azerilerin iman adına ölüyor olmaları onlara yeniden ilham verecek gibi görünüyor.
Tutuklu Tatar-Başkurt entelektüelleri Muhtarov, Mansurov, Burundukov, Bubeyli ve diğerleri Sovyetlerle savaşmanın yeni yollarını planlıyor.
1934'te hapisten çıkan Hadi Atlasi, Bogelma'ya döner. Orada altı ay yaşadıktan sonra, zulümden ve yerel özel servislerin baskısından kaçmak için Kazan'a taşındı. Ama burada da zulümden kaçamaz. Kendisine uygun bir iş bulamasa da gizli bir organizasyonda faaliyetlerini genişletti.
Ağustos 1936'da KGB onu ve 23 gizli örgütün üyesini tutukladı. Mayıs 1937'ye kadar süren soruşturma "Atlasovshin", yani Hadi Atlasov başkanlığındaki gizli bir örgüt adı altında yürütüldü. 23-28 Ekim 1937'de "Atlasov grubunun" davası Kazan'daki Menjinsk Kulübünde başladı. Volga Askeri Mahkemesi Yönetim Kurulu 9 kişiyi HM Atlasov, RR Yarullin, KK Tuykin, BF Fattahov, FK Tuykin, GA Altunbayev, KL Iskhakov, S.Sh.Urazmanov ve ZB Fattahov'u idam, geri kalanı ise çeşitli hapis cezalarına mahkûm etti. Hadi Atlasi mahkemede yaptığı son konuşmasında, "Ben bugünün adamı değilim, geçmişin adamıyım" dedi.
Dokuz kişi Şubat 1938'de ölüm cezasına çarptırıldı ve tutuklananlardan üçü Stalin'in kişilik kültüyle suçlanmasının ardından geri dönebildi. Hapisten dönenler de hasta ve bunalımlı.
Hadi Atlasi 1958'de beraat etmesine rağmen SSCB'nin dağılmasından sonra eserleri yayınlandı ve tanıtıldı.
Eserleri
Yayınlanmış kitaplar:
- «Гыйльме хаят (Bilim Astronomi) [1898-1903 döneminde].
- «Тарих табигый» ("Doğa Bilimleri Tarihi") (1898-1903 döneminde).
- «Ахыр заман ишаны» Dünyanın Sonu İnancı (1904-1908).
- «Идел буе» ("Volga bölgesi") [1904-1908 döneminde].
- «Мэктэб хэм мулла» (Okul ve Molla) [1904-1908 döneminde].
- «Яна низам вэ голэмаларыбыз» ("Yeni kurallar ve aydınlarımız") [dr. çeviriler: "Yeni Düzen ve Din Adamlarımız"; "Yeni kurallar ve ulemamız"]. - Orenburg, 1906.
- «Себер тарихы» ("Sibirya Tarihi"). - Kazan, 1911; modern Rusça çeviri .
- «Сөен-Бикә» (" Süyünbike "). - Kazan, 1914.
- «Казан ханлыгы» ("Kazan Hanlığı"). - Kazan, 1914.
Kaynakça
- ^ Atlasov Khadi (Çirkin) Miftahutdinovich // Vasilkov Ya.V., Sorokina M. Yu.İnsanlar ve kaderler. Oryantalistlerin Biyobibliyografik Sözlüğü - Sovyet Döneminde Siyasi Terör Kurbanları (1917-1991). - SPb .: Petersburg Oriental Studies, 2003.
- ^ Khabutdinov A. Yu. Hadi Atlasi'nin Türk-Tatar devleti kavramı . // Studia Türkologia. Voronezh Türkoloji koleksiyonu . - Voronezh, 2008. - Sayı. 7-8. S. 7-22.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Şubat 2021.
Dış Bağlantılar
- Хади Атласи 4 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- С.Алишев. ХАДИ АТЛАСИ (1876-1938) 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Календарь знаменательных дат. Хади Мифпгахутдинович Атласов (1876-1938) 7 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- А. Ю. Хабутдинов. Концепция тюрко-татарской государственности у Хади Атласи 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Хади Атласи. СӨЕН-БИКӘ 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hadi Atlasi tam adi Hadi Miftahetdin oglu Atlasov Tatar tarihci pedagog Turkolog Hadi AtlasiHadi Miftaxetdin oglu AtlasovDogum29 Agustos 1876 Tuben Ceke Bua ilcesi Sembir guberniyasiOlum15 Subat 1938 Kazan SSCBMeslekyazar tarihciHayatiHadi Miftahetdin oglu Atlasi edildi dogumlu 1876 yilinda kurulmus Sembir eyaletinin Bua ilcesinde Tuben Cheke koyunde Tatar topraklarini isgal Carlik Rusya Simdi bu koy Tataristan Cumhuriyeti nin Chuprale bolgesinin bir parcasi Gelin ilkogretime babasindan medrese Buadaki da okumaya devam etti Avrupa ulkelerinin hizla gelismesi Rusya nin bunlari her alanda taklit etmesi Rusya tarafindan kolelestirilen halklar arasinda Avrupa yanlisi bir hava yaratti Bu nedenle Hadi usul i eski yani Orta Cag medresesinde ogretilmesine ragmen Cedidlere meyilliydi Bua Medresesi nden mezun olduktan sonra Orenburg kenti yakinlarindaki Kargali koyundeki Ogretmenler Okulu na girdi 1898 de Ogretmen Okulu ndan mezun olduktan sonra Turkce Arapca Farsca Rusca ve Almancanin yani sira astronomi cografya matematik ve diger konularda calisti PedagogOgretmenler Okulu ndan mezun olduktan sonra Bua da bir medresede calismaya baslayan Hadi Atlasi buradaki egitim sisteminde degisiklik icin cabalar ve istedigini basarir Medrese ogrencilerine yonelik Kesme avlusu yani Astronomi ve Doga Tarihi yani Doga Tarihi gibi ders kitaplari yazip yayinlamaktadir 1903 te Bogelma ilcesine bagli Almat koyunde bir camide imam cami yakinlarindaki bir okulda ogretmen olarak calismaya davet edildi ve kisa sure sonra yetenekli bir pedagog milliyetci ve halk olarak tanindi sekil Hadi Atlasi bu daveti memnuniyetle kabul ediyor Burada calistigi yillarda medresede kizlara dersler acarak Ahir Zamanin Isareti Idel Gule Gule yani Volga Boyunca ve Okul ve Molla gibi yayincilik calismalari yayinladi Bu eserlerinde edebiyat doneminin sosyo politik olaylarina karsi tavrini ifade eder Hadi Atlasi nin imam olarak calistigi ve medreselerde ogretmenlik yaptigi yillarda Carlik Rusyasi somurgelestirilen halklari Ruslastirmak ve her yerde Rusca ogretmek icin binlerce yildir kullandiklari alfabeyi Kiril harfleriyle degistirmeye calisti Rusya Egitim Bakanligi nin karari 31 Mart 1906 da yayinlandi Ilmi calismalariTurkolojiye buyuk ilgi gosteren Hadi Atlasi tarih arastirmalarina basladi Carlik hukumeti isgal altindaki topraklarda yasayan halklarin tarihini kulturunu yasam tarzini geleneklerini ve tutumlarini incelemekle de ilgileniyordu Bu yerlere seferler gonderilmis seferlere buyuk meblaglar tahsis edilmis elde edilen bilgiler stratejik merkezlerde analiz edilmis ve yonetim planlari hazirlanmistir Hadi Atlas in tarihe ilgisi ve tarih uzerine kitaplar yazmak Rusya nin stratejik cikarlariyla ortusuyordu 1905 1910 yillarinda bir dizi arastirma yapan Hadi Atlasi Sibirya Tarihi kitabinin ilk bolumunu 1911 yilinda Kazan daki Umid matbaasinda iki bin tirajla yayinladi Kitap Kazan sehrinin insasindan sehrin Ruslar tarafindan isgaline kadar gecen bir donemi kapsiyor Burada ilk defa hanlarin gelis ve gidisleri tarihsel kronolojik sirayla verilmektedir Kazan hani nin esi Suyen Bika nin hayatini konu alan tarihi gazetecilik calismasi ve Kazan Tarihi kitabi Tatar Baskurtlar tarafindan buyuk ilgiyle karsilanmaktadir Bu calismalar hukumet yetkilileri tarafindan bolgeyi surekli isgal altinda tutmak icin kullanilirken ayni zamanda ulusal bilinci uyandirdi ve bir ozgurluk sevgisini atesledi Kazan Universitesi Arkeoloji Tarih ve Etnografya Dernegi uyeligine secildi Buyuk Turkolog Barthold 1916 yilinda Rus Arkeoloji Cemiyeti Dogu Subesi Notlari koleksiyonunun 23 cildinin 3 4 sayisinda Sibirya Tarihi ve Kazan Tarihi kitaplarinin bir elestirisini yayinladi 1913 te Sura dergisinin 9 ve 10 sayisinda yayinlanan Baskurtlar Hakkinda Bir Soz Yildiz sarkilari 1914 te Yildiz dergisinde Sura dergisi 1911 de yayimlanirken Sarkil Sehri nin 7 sayidaki yazilari Kitap okuyucularda ulusal bilinci uyandirdi School dergisinin 7 sayisinda yayinlanan American Libraries in 1914 sayisi en iyi uygulamalardan yararlanmaya insa etmeye ve kullanmaya hizmet etti Atlasov bilimsel edebi ve gazetecilik kultur ve egitim faaliyetlerine basladi Tatar Turklerinin tarihiyle ilgili materyal toplamaya basladi 1911 de Atlasov un Turan Turkistan ve Iskitya nin tek bir bolgenin farkli isimleri oldugunu iddia ettigi ve ayni zamanda bu alana Sibirya nin aidiyetinden soz ettigi Sibir Tarihi adli kitabi yayinlandi Siyasi hizmetleriHadi Atlasi de Soltan Galiyevizm den suclu bulunarak 10 yil hapis cezasina carptirildi ve Arkhangelsk Oblast daki Solovki Adalari ndaki hapishanelere gonderildi Burada siyasi amaclarla aclik grevine baslayan ve acliktan olmeye devam eden Azerilerle tanisti Azerilerin iman adina oluyor olmalari onlara yeniden ilham verecek gibi gorunuyor Tutuklu Tatar Baskurt entelektuelleri Muhtarov Mansurov Burundukov Bubeyli ve digerleri Sovyetlerle savasmanin yeni yollarini planliyor 1934 te hapisten cikan Hadi Atlasi Bogelma ya doner Orada alti ay yasadiktan sonra zulumden ve yerel ozel servislerin baskisindan kacmak icin Kazan a tasindi Ama burada da zulumden kacamaz Kendisine uygun bir is bulamasa da gizli bir organizasyonda faaliyetlerini genisletti Agustos 1936 da KGB onu ve 23 gizli orgutun uyesini tutukladi Mayis 1937 ye kadar suren sorusturma Atlasovshin yani Hadi Atlasov baskanligindaki gizli bir orgut adi altinda yurutuldu 23 28 Ekim 1937 de Atlasov grubunun davasi Kazan daki Menjinsk Kulubunde basladi Volga Askeri Mahkemesi Yonetim Kurulu 9 kisiyi HM Atlasov RR Yarullin KK Tuykin BF Fattahov FK Tuykin GA Altunbayev KL Iskhakov S Sh Urazmanov ve ZB Fattahov u idam geri kalani ise cesitli hapis cezalarina mahkum etti Hadi Atlasi mahkemede yaptigi son konusmasinda Ben bugunun adami degilim gecmisin adamiyim dedi Dokuz kisi Subat 1938 de olum cezasina carptirildi ve tutuklananlardan ucu Stalin in kisilik kultuyle suclanmasinin ardindan geri donebildi Hapisten donenler de hasta ve bunalimli Hadi Atlasi 1958 de beraat etmesine ragmen SSCB nin dagilmasindan sonra eserleri yayinlandi ve tanitildi EserleriYayinlanmis kitaplar Gyjlme hayat Bilim Astronomi 1898 1903 doneminde Tarih tabigyj Doga Bilimleri Tarihi 1898 1903 doneminde Ahyr zaman ishany Dunyanin Sonu Inanci 1904 1908 Idel bue Volga bolgesi 1904 1908 doneminde Mekteb hem mulla Okul ve Molla 1904 1908 doneminde Yana nizam ve golemalarybyz Yeni kurallar ve aydinlarimiz dr ceviriler Yeni Duzen ve Din Adamlarimiz Yeni kurallar ve ulemamiz Orenburg 1906 Seber tarihy Sibirya Tarihi Kazan 1911 modern Rusca ceviri Soen Bikә Suyunbike Kazan 1914 Kazan hanlygy Kazan Hanligi Kazan 1914 Kaynakca Atlasov Khadi Cirkin Miftahutdinovich Vasilkov Ya V Sorokina M Yu Insanlar ve kaderler Oryantalistlerin Biyobibliyografik Sozlugu Sovyet Doneminde Siyasi Teror Kurbanlari 1917 1991 SPb Petersburg Oriental Studies 2003 Khabutdinov A Yu Hadi Atlasi nin Turk Tatar devleti kavrami Studia Turkologia Voronezh Turkoloji koleksiyonu Voronezh 2008 Sayi 7 8 S 7 22 Arsivlenmis kopya PDF 14 Subat 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Subat 2021 Dis BaglantilarHadi Atlasi 4 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde S Alishev HADI ATLASI 1876 1938 17 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kalendar znamenatelnyh dat Hadi Mifpgahutdinovich Atlasov 1876 1938 7 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Yu Habutdinov Koncepciya tyurko tatarskoj gosudarstvennosti u Hadi Atlasi 17 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hadi Atlasi SӨEN BIKӘ 17 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde