Haliç, içine bir veya daha fazla nehir veya dere akan ve açık denize serbest bir bağlantısı olan kısmen kapalı bir acı su alanıdır.
Haliçler nehir ortamları ve ekoton olarak bilinen deniz ortamları arasında bir geçiş bölgesi oluşturur. Haliçler hem gelgit, dalgalar ve tuzlu su akışı gibi deniz etkilerine hem de tatlı su ve tortu akışı gibi nehir etkilerine maruz kalır. Deniz suyunun ve tatlı suyun karışması, hem su sütununda hem de tortuda yüksek düzeyde besin maddesi olmasına sebep olarak, haliçlerin dünyanın en verimli doğal yaşam alanları arasında yer almasına sebep olur.
Günümüzdeki haliçlerin çoğu, Holosen döneminde yaklaşık 10.000-12.000 yıl önce deniz seviyesi yükselmeye başladığında nehirlerin aşındırdığı veya buzulların oyduğu vadilerin suyla dolmasıyla oluştu. Haliçler tipik olarak jeomorfolojik özelliklerine veya su sirkülasyon modellerine göre sınıflandırılır. Haliçler koy, körfez, , liman, lagün gibi birçok farklı isme sahip olabilir, ancak bu su kütlelerinin bazıları yukarıdaki bir haliç tanımını tam olarak karşılamamaktadır ve tamamen tuzlu olabilir.
Birçok haliç toprak erozyonu, ormansızlaşma, aşırı otlatma, aşırı avlanma ve sulak alanların doldurulması gibi çeşitli faktörlerden dejenerasyona maruz kalır. Ötrofikasyon, kanalizasyon ve hayvansal atıklar aşırı besin maddesi girişine yol açabilir; kanalizasyon girdilerinde ötürü ağır metal, poliklorlu bifenil, radyonüklit ve hidrokarbonlar da dahil olmak üzere kirleticilere maruz kalabilirler ve taşkın kontrolü veya su saptırma için inşa edilen barajlardan olumsuz etkilenebilirler.
Kaynakça
- ^ Pritchard, D. W. (1967). "What is an estuary: physical viewpoint". Lauf, G. H. (Ed.). Estuaries. A.A.A.S. Publ. 83. Washington, DC. ss. 3-5. hdl:1969.3/24383.
- ^ McLusky, D. S.; Elliott, M. (2004). The Estuarine Ecosystem: Ecology, Threats and Management. New York: Oxford University Press. ISBN .
- ^ a b Wolanski, E. (2007). Estuarine Ecohydrology. Amsterdam: Elsevier. ISBN .
- ^ "HALIç: öZELLIKLER, KONUM, FLORA, FAUNA, IKLIM, öRNEKLER - BILIM". warbletoncouncil. 25 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2021.
- ^ Silva, Sergio; Lowry, Maran; Macaya-Solis, Consuelo; Byatt, Barry; Lucas, Martyn C. (2017). "Can navigation locks be used to help migratory fishes with poor swimming performance pass tidal barrages? A test with lampreys". Ecological Engineering. Cilt 102. ss. 291-302. doi:10.1016/j.ecoleng.2017.02.027.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Halic icine bir veya daha fazla nehir veya dere akan ve acik denize serbest bir baglantisi olan kismen kapali bir aci su alanidir New York New Jersey liman halici Halicler nehir ortamlari ve ekoton olarak bilinen deniz ortamlari arasinda bir gecis bolgesi olusturur Halicler hem gelgit dalgalar ve tuzlu su akisi gibi deniz etkilerine hem de tatli su ve tortu akisi gibi nehir etkilerine maruz kalir Deniz suyunun ve tatli suyun karismasi hem su sutununda hem de tortuda yuksek duzeyde besin maddesi olmasina sebep olarak haliclerin dunyanin en verimli dogal yasam alanlari arasinda yer almasina sebep olur Gunumuzdeki haliclerin cogu Holosen doneminde yaklasik 10 000 12 000 yil once deniz seviyesi yukselmeye basladiginda nehirlerin asindirdigi veya buzullarin oydugu vadilerin suyla dolmasiyla olustu Halicler tipik olarak jeomorfolojik ozelliklerine veya su sirkulasyon modellerine gore siniflandirilir Halicler koy korfez liman lagun gibi bircok farkli isme sahip olabilir ancak bu su kutlelerinin bazilari yukaridaki bir halic tanimini tam olarak karsilamamaktadir ve tamamen tuzlu olabilir Bircok halic toprak erozyonu ormansizlasma asiri otlatma asiri avlanma ve sulak alanlarin doldurulmasi gibi cesitli faktorlerden dejenerasyona maruz kalir Otrofikasyon kanalizasyon ve hayvansal atiklar asiri besin maddesi girisine yol acabilir kanalizasyon girdilerinde oturu agir metal poliklorlu bifenil radyonuklit ve hidrokarbonlar da dahil olmak uzere kirleticilere maruz kalabilirler ve taskin kontrolu veya su saptirma icin insa edilen barajlardan olumsuz etkilenebilirler Kaynakca Pritchard D W 1967 What is an estuary physical viewpoint Lauf G H Ed Estuaries A A A S Publ 83 Washington DC ss 3 5 hdl 1969 3 24383 McLusky D S Elliott M 2004 The Estuarine Ecosystem Ecology Threats and Management New York Oxford University Press ISBN 978 0 19 852508 0 a b Wolanski E 2007 Estuarine Ecohydrology Amsterdam Elsevier ISBN 978 0 444 53066 0 HALIc oZELLIKLER KONUM FLORA FAUNA IKLIM oRNEKLER BILIM warbletoncouncil 25 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2021 Silva Sergio Lowry Maran Macaya Solis Consuelo Byatt Barry Lucas Martyn C 2017 Can navigation locks be used to help migratory fishes with poor swimming performance pass tidal barrages A test with lampreys Ecological Engineering Cilt 102 ss 291 302 doi 10 1016 j ecoleng 2017 02 027