Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Havya, elektrik ve elektronik devrelerde elemanları birbirine lehimlemek için gereken yüksek ve hızlı ısıyı sağlayan alet.
Havyalar 200 ile 500 derece arasında sıcaklık sağlayabilirler. Güçleri ise 5 ile 300 watt arasında değişebilmektedir. 30 ve 40 Watt havyalar ise en çok kullanılan havyalardır. Havyalarda aranan özellikler aşağıdaki gibidir:
- Çok çabuk ısınabilmesi
- Lehimleme esnasında herhangi bir ısı kaybının olmaması
- Gövdesinin içeriden gelen ısıya yalıtımlı olması
| Havyanın gücü (W) | Kullanım yeri |
|---|---|
| 15 | Baskı devrede çok ince hatlar, bazı elektronik malzemeler (küçük diyot, transistör)' |
| 30 | Baskı devrede ince hatlar, bazı elektronik malzemeler (Direnç, kondansatör, diyot ve transistör) |
| 40 | Baskı devrelerde küçük terminaller, yüksek güçlü dirençler |
| 60 ve üstü | Kalın iletkenler, büyük boyutlu malzemeler |
Havya çeşitleri
Havyalar, görünüş ve ısıtılma şekillerine göre üçe ayrılırlar
Kalem (rezistanslı) havyalar
Bu tip havyalarda ısının havyada oluşturulması rezistansla sağlanmaktadır. Rezistans, telden silindirik şeklinde sarılarak elde edilir. Bu havyalar küçük güçlü olarak üretilirler. Böylece küçük akımlı büyük dirençli olarak çalışırlar.
Rezistanslı havyalar, enerji kablosu, tutma sapı ve havya ucu olmak üzere üç ana parçadan oluşmaktadır. Sanayinin içerisinde havya istasyonları elektronikçiler için kolaylık ve güvenlik sağlamaktadır. Enerji beslemesi 220 Volt olmasına rağmen sıcaklık ayarı imkânı sağlayarak çalışma güvenliği sağlarlar. Böylece havya ucundaki sıcaklık değerini sabit tutma imkânı sağlamaktadır. Buna göre kalem havyalar ikiye ayrılır:
İstasyonlu kalem havyalar
Bu tip havyalar ısı ayarlı veya gerilim ayarlı olarak kullanılabilmesi için çeşitli düzenekler kullanılır. Böylece havya ucundaki ısı sabit tutulur. Güvenli bir çalışma ortamı için böyle düzenekler kullanılabilir. Ancak, her yerde kullanılmaları mümkün olmayabilir. Bu tip havyalar daha çok seri üretim yapan firmalarda kullanılır.
İstasyonsuz kalem havya
Bu havyaları bakım ve onarım yapan küçük firmalar, hobi devreleri yapan kimseler ve öğrenciler kullanmaktadır.
Tabanca (transformatörlü) havyalar
Tabanca havyalar güçlü havyalar olup daha çok elektrikçilikte ve kalın iletkenlerin lehimlenmesinde kullanılırlar. Tabanca havyaların içinde bir transformatör mevcut olup havya ucu fek sekonder sargısının uzantısıdır. Sekonder sargısı primer sargısına göre çok az sarımlıdır. Bu sebeple sekonderde çok düşük gerilim ve çok yüksek akım vardır. Bu yüksek akım sekonder sargısının dolayısıyla havya uçunun çok ısınmasına sebep olur. Primer devresinde seri bir anahtar vardır ve bu anahtar tetik biçimindedir. Anahtara basıldığında primerden ve dolayısıyla sekonderden akım geçer. Sekonderden geçen yüksek akım havya ucunu ısıtır. Anahtar bırakılırsa akım kesilir ve havya hızla soğur.
Gazlı havyalar
Bu tip havyalar, enerji kaynağının bulunmadığı ortamlarda kullanılır. Gazın yakılması yoluyla havya ucu ısıtılarak çalışmaktadır. Çalışmasında elektrik bulunmadığı için yanıcı bir gaz kullanılmaktadır. Çalışma sırasında havya ucu hem ısıyı alacak hem de lehimi eritecek şekilde kullanır.
Kalem havya uçları, bakımı ve güvenlik
Elektronik malzemelerin çoğu ısınınca bozulabilir. Bu nedenle entegre, küçük diyot ve transistor gibi ısıya dayanıksız malzemelerin lehimlenmesinde düşük güçlü havyalar tercih edilmelidir.
Kalem havyalara değişik uçlar takılabilir ve böylece ihtiyaca tam uygun uç elde edilebilir. Kalem havyaların uçları bakır, dökme çelik, alüminyum-bakır alaşımı gibi maddelerden yapılmaktadır.
Kalem havyalar yavaş ısındıkları için çalışma sırasında genellikle fişe takılı bırakılmakta ve sıcak kalmaktadır. Bu yüzden kalem havyanın ucu temas ettiği yerlere zarar verebilir. Elle dokunmak, vücudun herhangi bir yerine değdirmek yanıklara sebep olur. Ayrıca giysilere ve eşyalara da zarar verebilir. Bu nedenle havya rastgele bırakılmamalı, havya altlığında tutulmalıdır.
Kalem havyalarda havya ucunun uzunluğu 3-3.5 cm‘dir. Ancak bu uç uzatılıp kısaltılabilir. Uç kısaltılırsa daha çok, uzatılırsa daha az ısınır. Böylece havyanın çalışma sıcaklığı değiştirilebilir. Havya ucu bir vida aracılığıyla gövdeye bağlanmıştır. Bu vida gevşetilerek uzunluk ayarı yapılabilir. Bu sırada havyanın soğuk olması gerekir. Ucu uzatıp kısaltmada kargaburnu veya pense kullanılabilir.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Havya elektrik ve elektronik devrelerde elemanlari birbirine lehimlemek icin gereken yuksek ve hizli isiyi saglayan alet Havyalar 200 ile 500 derece arasinda sicaklik saglayabilirler Gucleri ise 5 ile 300 watt arasinda degisebilmektedir 30 ve 40 Watt havyalar ise en cok kullanilan havyalardir Havyalarda aranan ozellikler asagidaki gibidir Cok cabuk isinabilmesi Lehimleme esnasinda herhangi bir isi kaybinin olmamasi Govdesinin iceriden gelen isiya yalitimli olmasiGuclerine gore havyalarin kullanildigi yerler Havyanin gucu W Kullanim yeri15 Baski devrede cok ince hatlar bazi elektronik malzemeler kucuk diyot transistor 30 Baski devrede ince hatlar bazi elektronik malzemeler Direnc kondansator diyot ve transistor 40 Baski devrelerde kucuk terminaller yuksek guclu direncler60 ve ustu Kalin iletkenler buyuk boyutlu malzemelerHavya cesitleriHavyalar gorunus ve isitilma sekillerine gore uce ayrilirlar Kalem rezistansli havyalar Bu tip havyalarda isinin havyada olusturulmasi rezistansla saglanmaktadir Rezistans telden silindirik seklinde sarilarak elde edilir Bu havyalar kucuk guclu olarak uretilirler Boylece kucuk akimli buyuk direncli olarak calisirlar Rezistansli havyalar enerji kablosu tutma sapi ve havya ucu olmak uzere uc ana parcadan olusmaktadir Sanayinin icerisinde havya istasyonlari elektronikciler icin kolaylik ve guvenlik saglamaktadir Enerji beslemesi 220 Volt olmasina ragmen sicaklik ayari imkani saglayarak calisma guvenligi saglarlar Boylece havya ucundaki sicaklik degerini sabit tutma imkani saglamaktadir Buna gore kalem havyalar ikiye ayrilir Istasyonlu kalem havyalar Havya istasyonu Bu tip havyalar isi ayarli veya gerilim ayarli olarak kullanilabilmesi icin cesitli duzenekler kullanilir Boylece havya ucundaki isi sabit tutulur Guvenli bir calisma ortami icin boyle duzenekler kullanilabilir Ancak her yerde kullanilmalari mumkun olmayabilir Bu tip havyalar daha cok seri uretim yapan firmalarda kullanilir Istasyonsuz kalem havya Istasyonsuz kalem havya Bu havyalari bakim ve onarim yapan kucuk firmalar hobi devreleri yapan kimseler ve ogrenciler kullanmaktadir Tabanca transformatorlu havyalar Tabanca tipi havya Tabanca havyalar guclu havyalar olup daha cok elektrikcilikte ve kalin iletkenlerin lehimlenmesinde kullanilirlar Tabanca havyalarin icinde bir transformator mevcut olup havya ucu fek sekonder sargisinin uzantisidir Sekonder sargisi primer sargisina gore cok az sarimlidir Bu sebeple sekonderde cok dusuk gerilim ve cok yuksek akim vardir Bu yuksek akim sekonder sargisinin dolayisiyla havya ucunun cok isinmasina sebep olur Primer devresinde seri bir anahtar vardir ve bu anahtar tetik bicimindedir Anahtara basildiginda primerden ve dolayisiyla sekonderden akim gecer Sekonderden gecen yuksek akim havya ucunu isitir Anahtar birakilirsa akim kesilir ve havya hizla sogur Gazli havyalar Gazli havya takimi Bu tip havyalar enerji kaynaginin bulunmadigi ortamlarda kullanilir Gazin yakilmasi yoluyla havya ucu isitilarak calismaktadir Calismasinda elektrik bulunmadigi icin yanici bir gaz kullanilmaktadir Calisma sirasinda havya ucu hem isiyi alacak hem de lehimi eritecek sekilde kullanir Kalem havya uclari bakimi ve guvenlikHavya altligi Elektronik malzemelerin cogu isininca bozulabilir Bu nedenle entegre kucuk diyot ve transistor gibi isiya dayaniksiz malzemelerin lehimlenmesinde dusuk guclu havyalar tercih edilmelidir Kalem havyalara degisik uclar takilabilir ve boylece ihtiyaca tam uygun uc elde edilebilir Kalem havyalarin uclari bakir dokme celik aluminyum bakir alasimi gibi maddelerden yapilmaktadir Kalem havyalar yavas isindiklari icin calisma sirasinda genellikle fise takili birakilmakta ve sicak kalmaktadir Bu yuzden kalem havyanin ucu temas ettigi yerlere zarar verebilir Elle dokunmak vucudun herhangi bir yerine degdirmek yaniklara sebep olur Ayrica giysilere ve esyalara da zarar verebilir Bu nedenle havya rastgele birakilmamali havya altliginda tutulmalidir Kalem havyalarda havya ucunun uzunlugu 3 3 5 cm dir Ancak bu uc uzatilip kisaltilabilir Uc kisaltilirsa daha cok uzatilirsa daha az isinir Boylece havyanin calisma sicakligi degistirilebilir Havya ucu bir vida araciligiyla govdeye baglanmistir Bu vida gevsetilerek uzunluk ayari yapilabilir Bu sirada havyanin soguk olmasi gerekir Ucu uzatip kisaltmada kargaburnu veya pense kullanilabilir Kaynakca Arsivlenmis kopya 6 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2020