Hemşehri, aynı yerde ikamet eden ya da aynı yerde doğmuş kişilerin birbirine göre durumunu ifade eden toplumsal bir ilişkidir.
Hemşehrilik, Türk mevzuatında geçmişte "aynı yerde doğmuş olma" ile tanımlanırken 2005 yılında yapılan mevzuat değişikliği ile "aynı yerde ikamet etme" ye dayalı olarak tanımlanmaktadır ve vatandaşlar yerel yönetimleri denetim yetkisini Belediye Kanunu ile tanımlanan"hemşehrilik hukuku"ndan almaktadır.
Türkiye'nin büyük şehirlerde kurulan ve aynı yerden o şehre göç etmiş insanların kaynaşmasına hizmet eden hemşehrilik dernekleri, hemşehrilik kavramını "aynı yerde doğmuş olma” anlayışına dayandırmaktadır.
Etimoloji
Farsçada aynı memleketli anlamına gelen "hamşahrī" (همشهری) sözcüğünden Türkçeye girmiştir. Farsça ve Orta Farsçadaki "şahr" (شهر) (ülke, memleket, kent) sözcüğünün, Avestaca ve Eski Farsçadaki "hama" (bir, beraber, aynı) sözcüğünden evrilmesi ile Farsça ve Orta Farsçaya geçmiş olan "ham" (هم) (de, dahi (edat), bir, beraber, aynı (önek)) sözcüğünden türemiş olan "hem-" ön eki ile birleştirilmesi ve "+ī" eki eklenmesi ile türetilmiştir.
Latincede "hemşehri, yurttaş" anlamlarına gelen "civis", "civit-" sözünden, "yurttaşlığa ilişkin, siyasi, medeni" anlamlarına taşıyan Fransızca "civilis" sözcüğü türemiş ve Türkçeye "sivil" sözcüğü olarak girmiştir.
Belediyecilik Kanunu'nda hemşehri kavramı
Hemşehri kavramı, Türkiye Cumhuriyeti Belediyecilik Kanunu'nun "Hemşehri Hukuku" başlılı 13. maddesinde şu şekilde tanımlanır
"Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisidir. Hemşehrilerin, belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları vardır. Yardımların insan onurunu zedelemeyecek koşullarda sunulması zorunludur. Belediye, hemşehriler arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapar. Bu çalışmalarda üniversitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemler alınır. Belediye sınırları içinde oturan, bulunan veya ilişiği olan her şahıs, belediyenin kanunlara dayanan kararlarına, emirlerine ve duyurularına uymakla ve belediye vergi, resim, harç, katkı ve katılma paylarını ödemekle yükümlüdür.
Hemşehrilik kavramı, 1930 tarihli 1580 sayılı Kanunu'nun 13. maddesi ile düzenlemekte ve şu şekilde tanımlanmaktaydı: “'Her Türk, nüfus kütüğüne yerli olarak yazıldığı beldenin hemşehrisidir”'' 2005 tarihli 5393 sayılı Kanun ile kapsamı genişletilmiş, "Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisidir." tanımı ile “aynı yerde doğmuş olma” anlamından farklı olarak, “o yörede ikamet eden” herkesi kapsayacak şekilde ele alınmaya başlamıştır.
Kanunun mevcut hali hemşehrilerin şu haklara sahip olduğunu ifade eder:
- Belediyenin karar ve hizmetlerine katılma
- Belediye faaliyetleri hakkında bilgi edinme
- Yapılan yardımlardan yararlanma.
Kaynakça
- ^ a b c Şahnagil, Sinem; Güler, Tahsin (30 Aralık 2019). "KENTLİLİK BİLİNCİNİN OLUŞUMU VE KENTE ENTEGRASYON SÜRECİNDE HEMŞEHRİ DERNEKLERİNİN ETKİSİ". Journal of Management and Economics Research. 17 (4): 91-105. doi:10.11611/yead.570262. ISSN 2148-029X. 9 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2022.
- ^ a b . yereldemokrasi.net sitesi. 14 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2022.
- ^ . Nişanyan Sözlük. 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022.
- ^ . Nişanyan Sözlük. 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022.
- ^ . Nişanyan Sözlük. 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022.
- ^ "Mevzuat Bilgi Sistemi". www.mevzuat.gov.tr. 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Kasım 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hemsehri ayni yerde ikamet eden ya da ayni yerde dogmus kisilerin birbirine gore durumunu ifade eden toplumsal bir iliskidir Hemsehrilik Turk mevzuatinda gecmiste ayni yerde dogmus olma ile tanimlanirken 2005 yilinda yapilan mevzuat degisikligi ile ayni yerde ikamet etme ye dayali olarak tanimlanmaktadir ve vatandaslar yerel yonetimleri denetim yetkisini Belediye Kanunu ile tanimlanan hemsehrilik hukuku ndan almaktadir Turkiye nin buyuk sehirlerde kurulan ve ayni yerden o sehre goc etmis insanlarin kaynasmasina hizmet eden hemsehrilik dernekleri hemsehrilik kavramini ayni yerde dogmus olma anlayisina dayandirmaktadir EtimolojiFarscada ayni memleketli anlamina gelen hamsahri همشهری sozcugunden Turkceye girmistir Farsca ve Orta Farscadaki sahr شهر ulke memleket kent sozcugunun Avestaca ve Eski Farscadaki hama bir beraber ayni sozcugunden evrilmesi ile Farsca ve Orta Farscaya gecmis olan ham هم de dahi edat bir beraber ayni onek sozcugunden turemis olan hem on eki ile birlestirilmesi ve i eki eklenmesi ile turetilmistir Latincede hemsehri yurttas anlamlarina gelen civis civit sozunden yurttasliga iliskin siyasi medeni anlamlarina tasiyan Fransizca civilis sozcugu turemis ve Turkceye sivil sozcugu olarak girmistir Belediyecilik Kanunu nda hemsehri kavramiHemsehri kavrami Turkiye Cumhuriyeti Belediyecilik Kanunu nun Hemsehri Hukuku baslili 13 maddesinde su sekilde tanimlanir Herkes ikamet ettigi beldenin hemsehrisidir Hemsehrilerin belediye karar ve hizmetlerine katilma belediye faaliyetleri hakkinda bilgilenme ve belediye idaresinin yardimlarindan yararlanma haklari vardir Yardimlarin insan onurunu zedelemeyecek kosullarda sunulmasi zorunludur Belediye hemsehriler arasinda sosyal ve kulturel iliskilerin gelistirilmesi ve kulturel degerlerin korunmasi konusunda gerekli calismalari yapar Bu calismalarda universitelerin kamu kurumu niteligindeki meslek kuruluslarinin sendikalarin sivil toplum kuruluslari ve uzman kisilerin katilimini saglayacak onlemler alinir Belediye sinirlari icinde oturan bulunan veya ilisigi olan her sahis belediyenin kanunlara dayanan kararlarina emirlerine ve duyurularina uymakla ve belediye vergi resim harc katki ve katilma paylarini odemekle yukumludur Hemsehrilik kavrami 1930 tarihli 1580 sayili Kanunu nun 13 maddesi ile duzenlemekte ve su sekilde tanimlanmaktaydi Her Turk nufus kutugune yerli olarak yazildigi beldenin hemsehrisidir 2005 tarihli 5393 sayili Kanun ile kapsami genisletilmis Herkes ikamet ettigi beldenin hemsehrisidir tanimi ile ayni yerde dogmus olma anlamindan farkli olarak o yorede ikamet eden herkesi kapsayacak sekilde ele alinmaya baslamistir Kanunun mevcut hali hemsehrilerin su haklara sahip oldugunu ifade eder Belediyenin karar ve hizmetlerine katilma Belediye faaliyetleri hakkinda bilgi edinme Yapilan yardimlardan yararlanma Kaynakca a b c Sahnagil Sinem Guler Tahsin 30 Aralik 2019 KENTLILIK BILINCININ OLUSUMU VE KENTE ENTEGRASYON SURECINDE HEMSEHRI DERNEKLERININ ETKISI Journal of Management and Economics Research 17 4 91 105 doi 10 11611 yead 570262 ISSN 2148 029X 9 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2022 a b yereldemokrasi net sitesi 14 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2022 Nisanyan Sozluk 25 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Kasim 2022 Nisanyan Sozluk 25 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Kasim 2022 Nisanyan Sozluk 25 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Kasim 2022 Mevzuat Bilgi Sistemi www mevzuat gov tr 25 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Kasim 2022