Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hoca Ali Rıza (1858; Üsküdar, İstanbul - 20 Mart 1930, Üsküdar), Türk ressam. Asker Ressam Kuşağı’nın bir üyesi olan Hoca Ali Rıza, 1914 Kuşağı ressamlarının hocası olmuştur.
| Hoca Ali Rıza | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 1858 Üsküdar, İstanbul, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 1930 (71-72 yaşlarında) Üsküdar, İstanbul, Türkiye |
| Evlilik(ler)i | Nadide Hanım |
| Çocukları | Nasır Çizen, Nimet Ener, Kadriye Çizen, Hamide Çizen |
| Alanı | Resim, Askerlik |
| Sanat eğitimi | Ressam, asker |
| Ünlü yapıtları | Manzara, Üsküdar'da Bir Sokak, Kayalar, İftar Sofrası |
Üsküdar‘da doğan, hayatı boyunca Üsküdar’da yaşayan ressam; Üsküdar ve Karacaahmet'in sessiz köşelerini, kıyı kahvelerini ve güneşli kayalıklarını resmetti; “Üsküdarlı Hoca Ali Rıza” olarak tanındı. Saray bahçelerinden çıkıp bir empresyonist gibi kırlarda ve sahillerde resim yapan ilk Türk ressamıdır. Karakalem ile suluboya tekniğindeki yetkinliği ve hızlı çalışma temposuyla binlerce eser üretmiştir. Eserlerinin sayısının beş bin kadar resmi olduğu tahmin edilir Sanatçı, 1909-1912 arasında Osmanlı Ressamlar Cemiyeti'nde başkanlık yapmıştır.
Hayatı
1858 yılında Üsküdar ilçesinin Ahmediye Mahallesi'nde dünyaya geldi. Babası Süvari binbaşısı Mehmet Rüştü Bey idi. Amatör bir hattat olan babasını yedi yaşında kaybetti.
Üsküdar Rüştiyesinde okuduktan sonra 1880 yılında Kuleli Askeri İdadisi (Kuleli Askeri Lisesi)'ne girdi. İdadide okurken kendisi gibi resme meraklı beş-altı arkadaşı ile birlikte devrin Askeri Mektepler Nazırı olan Edhem Paşa'ya arzuhal vererek okulda resimhane açılmasına öncülük etti. Bu başvuru üzerine okula tayin edilen Mehmet Nuri Paşa’dan resim dersi aldı. Çalışmaları ertesi seneSultan II. Abdülhamid tarafından Nişan-i Mecidi’yle ödüllendirildi. Bu teşvik üzerine, tatil aylarını bile resim yaparak geçiren ve Rıza Bey ve arkadaşları, Fransa’da resim öğrenimi görüp İstanbul’a dönen Miralay Süleyman Seyyid Bey’den ve o sırada İstanbul’da bulunan Mösye Gués adındaki bir Fransız ressamdan da faydalandılar.
Öğrenimini Mekteb-i Harbiye-i Şahane’de sürdürdü ve bu okulda Osman Nuri Paşa ‘’nın öğrencisi oldu. 1884 yılında Harbiye’nin “Menşe-i Muallim” programından Piyade Mülazım-ı Sani (Teğmen) rütbesiyle mezun oldu ve öğretmeni Osman Nuri Paşa’nın yardımcılığına atandı.
Öğrencilik yıllarındaki başarısından dolayı Napoli’ye resim eğitimi alması için yollanmasına karar verilse de Napoli’de çıkan kolera salgını nedeniyle bu karardan vazgeçildi. Desen bilgisini, otururken dahi bir bardak, bir ayakkabı veya masa çizerek geliştirdi. Asker mekteplerindeki resim derslerine yardımcı olmak maksadıyla otuz örnekli üç model albüm hazırladı. Bu baskılı albümler, o devirdeki orta öğretim kurumlarına resim sanatının yayılmasında büyük rol oynamıştır. Bu çalışmalarının yanı sıra sivil mektepler için de modeller hazırladı. Her birinde yirmi dört resim bulunan bu albümler İstanbul’da basıldı.
1891 yılında Osmanlı Devleti’nin ilk başkentlerinde inceleme çalışmaları yapan bir heyete katılarak Türk-İslam eserlerine ait görünümleri defterlerine aktardı.
1895’te Kolağası rütbesindeyken Yıldız Porselen Fabrikası’nda porselen tasarımları yaptı. Aynı yıl Fausto Zonaro’yla tanışan sanatçı, 1897’de Değirmendere’de resim çalışmaları yaptı.
1897’de Türk Yunan savaşını anlatan muharebe konulu resimler çalıştı. 1903 yılında Mahmut Şevket Paşa’nın isteğiyle “Eski Osmanlı” kıyafetlerini kapsayan bir albüm çalışmasına katıldı. 1903 yılında Türk Esliha-i Atika Müzesi’nin kuruluşu için oluşturulan komisyonda görevlendirilen sanatçı 1909 yılında Baş Ressam olarak başladığı Harbiye Matbaası’nda iki yıl süre ile çalıştı.
1909 ile 1912 yılları arasında Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Başkanlığı görevini sürdürürken; 1909’da Üsküdar İskele Gazinosu’nda resim sergisi düzenledi. Cemiyetin yayın organı olarak Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Gazetesi adıyla ayda bir yayımlanan mecmuanın çıkarılmasına önayak oldu.
1910 yılında Şehzadegan sınıflarında hocalık yapan Hoca ali Rıza, 1911 yılında sağlık durumunun bozulmasıyla Harbiye’den emekliliğini istedi ve Kaymakam (Yarbay) rütbesindeyken emekliye oldu.
Harbiye’den ayrıldıktan sonra bazı okullarda resim öğretmenliği yaparak geçimini sağlamaya çalıştı. 1914’te İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’nde peyzaj öğretmeni olarak görev yaptı. 1917'de Maarif Nezareti’ne bağlı olan Sanayi-i Nefise Encümeni azalığına seçildi. 1918’de başladığı Çamlıca İnas Sultanisi’ (Çamlıca Kız Lisesi)’ndeki resim öğretmenliği üç yıl sürdü. 1921 Üsküdar Kız Sanayi-i Mektebi’nde resim öğretmeni ve 1929 yılında Sultanahmet Erkek Ameli Hayat Okulu’nda öğretmenlik yaptı. Türk resim sanatındaki en önemli eserlerini emeklilik yıllarına verdi. Ekonomik sıkıntılar içinde olsa da yaptığı resimleri hiçbir zaman satmayan Hoca Ali Rıza, sadece sevdiklerine resimlerini hediye etmiştir.
Karakalem ile suluboya tekniğindeki yetkinliği ve hızlı çalışma temposuyla, (beş bin gibi bir sayıya ulaşan) çok sayıda İstanbul peyzajı betimleyen, kentin mahallerini, Üsküdar’dan Bebek’e, Arnavutköy’den Burgazada’ya kadar semt yaşantılarını, kahvehaneleri, deniz kıyılarını yorumlayan sanatçı, 20 Mart 1930’da Üsküdar’da öldü. Mezarı Karacaahmet’tedir.
Koleksiyonu
İlk sergisi ölümünden üç yıl sonra çocukları tarafından açılmıştır. 1958’de Ankara’da ve 1960’ta İstanbul’da toplu sergileri yapıldı. Yapıtlarını hediye etmesinden dolayı resimleri birçok koleksiyona dağılmıştır. Bunlar arasında en çok Süleymaniye Kütüphanesi’nde, Ankara Milli Kütüphane’de yapıtı bulunmakla beraber Yapı Kredi koleksiyonu, Kemal Erhan, Erdoğan Demirören, İbrahim İter ve İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonunda da birçok Hoca Ali Rıza yapıtı bulunur. Oğlu Nâsır Çizer’deki resim ve krokilerle yakın dostu Fuat Şemsi İnan’daki seçme eserler Kemal Erhan koleksiyonuna intikal etmiştir. Kendisinin “kırk ambar” adını verdiği ve içi krokiler, küçük resimler, meraklı olduğu kûfî yazı tertipleri, tezyinî motifler, kendi fikirleri, beğendiği hikmetli sözler ve beyitlerle dolu defterleri ve daha pek çok malzeme ise talebesi Süheyl Ünver tarafından Süleymaniye Kütüphanesi’ne bağışlanmıştır.
Hoca Ali Rıza yapıtlarını içeren çok kapsamlı bir sergi, 2014 yılında İzmir’de düzenlenmiştir.
Katıldığı sergiler
- 1919 Dördüncü Galatasaray Sergisi
- 1926 Çamlıca’dan Marmara'ya Bir Nazar ve “Çamlıca’da Namazgah” adlı tablolarıyla sekizinci Galatasaray Sergisi
- 1927 Beykoz’da İshakağa Çeşmesi, Odam, Ayazma Sokağı, Doğancılar’da Mektep, Şeftaliler, Deniz adlı tablolarıyla onbirinci Galatasaray Sergisi
- 1928 Celal Esad Arseven tarafından düzenlenen Paris Sergisi
Hakkında yazılmış kitaplar
- Ünver, A. Süheyl (1967). İstanbul Risaleleri 5, Ressam Ali Rıza Bey'e Göre Yarım Asır Önce Kahvehanelerimiz ve Eşyası. Ankara: Ankara Sanat Yayınları. s. 416. ISBN .
- Taşpınar, Atila (2012). Hoca Ali Rıza Bey. İstanbul: Boyut yayın grubu. s. 393. .
Kaynakça
- ^ Simin Şay Cengiz, Hoca Ali Rıza’ya Ait Yağlı Boya Tablonun Restorasyon ve Konservayon Çalışmalar
- ^ a b c d "Uğur Derman, Ali Rıza Bey, Türk Diyanet Vakfı Ansiklopeisi, Cilt 2, Yıl 1989". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2015.
- ^ a b c d . 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2015.
- ^ "Resmin 'manzara'sını değiştirdi, Cumhuriyet gazetesi 21.09.2014". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2015.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Hoca Ali Rıza ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Nurullah Berk, "Hoca Ali Rıza’nın Sanatı", Arkitekt Dergisi Sayı 298, Yıl 196020 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hoca Ali Riza 1858 Uskudar Istanbul 20 Mart 1930 Uskudar Turk ressam Asker Ressam Kusagi nin bir uyesi olan Hoca Ali Riza 1914 Kusagi ressamlarinin hocasi olmustur Hoca Ali RizaGenel bilgilerDogum1858 Uskudar Istanbul Osmanli DevletiOlum1930 71 72 yaslarinda Uskudar Istanbul TurkiyeEvlilik ler iNadide HanimCocuklariNasir Cizen Nimet Ener Kadriye Cizen Hamide CizenAlaniResim AskerlikSanat egitimiRessam askerUnlu yapitlariManzara Uskudar da Bir Sokak Kayalar Iftar SofrasiHoca Ali Riza Manzara 1898Kiz Kulesi 1904Hoca Ali Riza nin Karacaahmet Mezarligi ndaki mezariHoca Ali Riza nin Karacaahmet Mezarligi ndaki mezar tasi Uskudar da dogan hayati boyunca Uskudar da yasayan ressam Uskudar ve Karacaahmet in sessiz koselerini kiyi kahvelerini ve gunesli kayaliklarini resmetti Uskudarli Hoca Ali Riza olarak tanindi Saray bahcelerinden cikip bir empresyonist gibi kirlarda ve sahillerde resim yapan ilk Turk ressamidir Karakalem ile suluboya teknigindeki yetkinligi ve hizli calisma temposuyla binlerce eser uretmistir Eserlerinin sayisinin bes bin kadar resmi oldugu tahmin edilir Sanatci 1909 1912 arasinda Osmanli Ressamlar Cemiyeti nde baskanlik yapmistir Hayati1858 yilinda Uskudar ilcesinin Ahmediye Mahallesi nde dunyaya geldi Babasi Suvari binbasisi Mehmet Rustu Bey idi Amator bir hattat olan babasini yedi yasinda kaybetti Uskudar Rustiyesinde okuduktan sonra 1880 yilinda Kuleli Askeri Idadisi Kuleli Askeri Lisesi ne girdi Idadide okurken kendisi gibi resme merakli bes alti arkadasi ile birlikte devrin Askeri Mektepler Naziri olan Edhem Pasa ya arzuhal vererek okulda resimhane acilmasina onculuk etti Bu basvuru uzerine okula tayin edilen Mehmet Nuri Pasa dan resim dersi aldi Calismalari ertesi seneSultan II Abdulhamid tarafindan Nisan i Mecidi yle odullendirildi Bu tesvik uzerine tatil aylarini bile resim yaparak geciren ve Riza Bey ve arkadaslari Fransa da resim ogrenimi gorup Istanbul a donen Miralay Suleyman Seyyid Bey den ve o sirada Istanbul da bulunan Mosye Gues adindaki bir Fransiz ressamdan da faydalandilar Ogrenimini Mekteb i Harbiye i Sahane de surdurdu ve bu okulda Osman Nuri Pasa nin ogrencisi oldu 1884 yilinda Harbiye nin Mense i Muallim programindan Piyade Mulazim i Sani Tegmen rutbesiyle mezun oldu ve ogretmeni Osman Nuri Pasa nin yardimciligina atandi Ogrencilik yillarindaki basarisindan dolayi Napoli ye resim egitimi almasi icin yollanmasina karar verilse de Napoli de cikan kolera salgini nedeniyle bu karardan vazgecildi Desen bilgisini otururken dahi bir bardak bir ayakkabi veya masa cizerek gelistirdi Asker mekteplerindeki resim derslerine yardimci olmak maksadiyla otuz ornekli uc model album hazirladi Bu baskili albumler o devirdeki orta ogretim kurumlarina resim sanatinin yayilmasinda buyuk rol oynamistir Bu calismalarinin yani sira sivil mektepler icin de modeller hazirladi Her birinde yirmi dort resim bulunan bu albumler Istanbul da basildi 1891 yilinda Osmanli Devleti nin ilk baskentlerinde inceleme calismalari yapan bir heyete katilarak Turk Islam eserlerine ait gorunumleri defterlerine aktardi 1895 te Kolagasi rutbesindeyken Yildiz Porselen Fabrikasi nda porselen tasarimlari yapti Ayni yil Fausto Zonaro yla tanisan sanatci 1897 de Degirmendere de resim calismalari yapti 1897 de Turk Yunan savasini anlatan muharebe konulu resimler calisti 1903 yilinda Mahmut Sevket Pasa nin istegiyle Eski Osmanli kiyafetlerini kapsayan bir album calismasina katildi 1903 yilinda Turk Esliha i Atika Muzesi nin kurulusu icin olusturulan komisyonda gorevlendirilen sanatci 1909 yilinda Bas Ressam olarak basladigi Harbiye Matbaasi nda iki yil sure ile calisti 1909 ile 1912 yillari arasinda Osmanli Ressamlar Cemiyeti Baskanligi gorevini surdururken 1909 da Uskudar Iskele Gazinosu nda resim sergisi duzenledi Cemiyetin yayin organi olarak Osmanli Ressamlar Cemiyeti Gazetesi adiyla ayda bir yayimlanan mecmuanin cikarilmasina onayak oldu 1910 yilinda Sehzadegan siniflarinda hocalik yapan Hoca ali Riza 1911 yilinda saglik durumunun bozulmasiyla Harbiye den emekliligini istedi ve Kaymakam Yarbay rutbesindeyken emekliye oldu Harbiye den ayrildiktan sonra bazi okullarda resim ogretmenligi yaparak gecimini saglamaya calisti 1914 te Inas Sanayi i Nefise Mektebi nde peyzaj ogretmeni olarak gorev yapti 1917 de Maarif Nezareti ne bagli olan Sanayi i Nefise Encumeni azaligina secildi 1918 de basladigi Camlica Inas Sultanisi Camlica Kiz Lisesi ndeki resim ogretmenligi uc yil surdu 1921 Uskudar Kiz Sanayi i Mektebi nde resim ogretmeni ve 1929 yilinda Sultanahmet Erkek Ameli Hayat Okulu nda ogretmenlik yapti Turk resim sanatindaki en onemli eserlerini emeklilik yillarina verdi Ekonomik sikintilar icinde olsa da yaptigi resimleri hicbir zaman satmayan Hoca Ali Riza sadece sevdiklerine resimlerini hediye etmistir Karakalem ile suluboya teknigindeki yetkinligi ve hizli calisma temposuyla bes bin gibi bir sayiya ulasan cok sayida Istanbul peyzaji betimleyen kentin mahallerini Uskudar dan Bebek e Arnavutkoy den Burgazada ya kadar semt yasantilarini kahvehaneleri deniz kiyilarini yorumlayan sanatci 20 Mart 1930 da Uskudar da oldu Mezari Karacaahmet tedir KoleksiyonuIlk sergisi olumunden uc yil sonra cocuklari tarafindan acilmistir 1958 de Ankara da ve 1960 ta Istanbul da toplu sergileri yapildi Yapitlarini hediye etmesinden dolayi resimleri bircok koleksiyona dagilmistir Bunlar arasinda en cok Suleymaniye Kutuphanesi nde Ankara Milli Kutuphane de yapiti bulunmakla beraber Yapi Kredi koleksiyonu Kemal Erhan Erdogan Demiroren Ibrahim Iter ve Istanbul Resim ve Heykel Muzesi koleksiyonunda da bircok Hoca Ali Riza yapiti bulunur Oglu Nasir Cizer deki resim ve krokilerle yakin dostu Fuat Semsi Inan daki secme eserler Kemal Erhan koleksiyonuna intikal etmistir Kendisinin kirk ambar adini verdigi ve ici krokiler kucuk resimler merakli oldugu kufi yazi tertipleri tezyini motifler kendi fikirleri begendigi hikmetli sozler ve beyitlerle dolu defterleri ve daha pek cok malzeme ise talebesi Suheyl Unver tarafindan Suleymaniye Kutuphanesi ne bagislanmistir Hoca Ali Riza yapitlarini iceren cok kapsamli bir sergi 2014 yilinda Izmir de duzenlenmistir Katildigi sergiler1919 Dorduncu Galatasaray Sergisi 1926 Camlica dan Marmara ya Bir Nazar ve Camlica da Namazgah adli tablolariyla sekizinci Galatasaray Sergisi 1927 Beykoz da Ishakaga Cesmesi Odam Ayazma Sokagi Dogancilar da Mektep Seftaliler Deniz adli tablolariyla onbirinci Galatasaray Sergisi 1928 Celal Esad Arseven tarafindan duzenlenen Paris SergisiHakkinda yazilmis kitaplarUnver A Suheyl 1967 Istanbul Risaleleri 5 Ressam Ali Riza Bey e Gore Yarim Asir Once Kahvehanelerimiz ve Esyasi Ankara Ankara Sanat Yayinlari s 416 ISBN 9757580724 Taspinar Atila 2012 Hoca Ali Riza Bey Istanbul Boyut yayin grubu s 393 ISBN 9789752309821 Kaynakca Simin Say Cengiz Hoca Ali Riza ya Ait Yagli Boya Tablonun Restorasyon ve Konservayon Calismalar a b c d Ugur Derman Ali Riza Bey Turk Diyanet Vakfi Ansiklopeisi Cilt 2 Yil 1989 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2015 a b c d 1 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2015 Resmin manzara sini degistirdi Cumhuriyet gazetesi 21 09 2014 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2015 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Hoca Ali Riza ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Nurullah Berk Hoca Ali Riza nin Sanati Arkitekt Dergisi Sayi 298 Yil 196020 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde