Hoca Ali Rıza Efendi

Hoca Ali Rıza Efendi (d. 1843 Çerkeş Çankırı ö. 16-17 Haziran 1925 İstanbul), Türk bilim insanı, öğretmen, bürokrat. Orman Genel Müdürlüğü'nün ilk ormancılık eğitimi almış genel müdürü.

Hoca Ali Rıza Efendi, Portre

Yaşamı

Çankırı ili Çerkeş ilçesinde Kurtlar Mahallesinde dünyaya gelmiştir. Asıl adı Ali'dir, Rıza ikinci ismidir.Ormancılar ve Ziraatçiler arasında "Hoca Ali Rıza Efendi", "Ali Hoca", çok defa yalnızca "Hoca" olarak söylenir. Bununla beraber hatıra olarak verdiği kitap ve fotoğraflarını da "Hoca Ali Rıza" veya "Hocanız Ali Rıza" olarak imzalamıştır.

1870 yılında İstanbul'da evlenmiştir ve Arapça, Farsça ve Fransızca bilen Ali Rıza Hoca 1871 yılında 'ne Arapça öğretmeni olarak tayin edilmiştir. 1878'de öğretmeni olarak bulunduğu okulun sınavlarına girerek diplomasını almıştır.

1884'te ise 'ne müdür yardımcısı olmuştur. 1 Mart 1893'te Orman ve Maadin Mektebi'nin birleştirilmesiyle Halkalı Ziraat Mektebi Alisinde öğretmenliği görevine getirilmiştir. 1904 Temmuz'unda ise ehliyet ve liyakati sebebiyle Fahri üyeliği ile ödüllendirilmiştir. 1906 yılında ise kurması için inceleme yapmak üzere merkezi Selanikte olan 'ye gönderilmiştir.1908 yılında İstanbul başına getirilene kadar Selanik'te Orman Teşkilatı'nın başında görev yapmıştır.25 Ağustos 1909 da Orman Fen Reisliği, çevrilmiştir ve Ali Rıza Hoca bu kurumun ilk 'ü, güncel tabirle Genel Müdür'ü olmuştur.24 Kasım 1909'da ise Umum Müdürlük görevine ek olarak Bahçeköy'de kuruluşuna öncülük ettiği ve bugünkü İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesinin temeli olan 1913 yılına kadar öğretmenlik yapmıştır ve 1913 yılında emekliye ayrılmıştır.

16-17 Haziran 1925 yılında ölen Ali Rıza Hoca'nın naaşı İstanbul Bayrampaşa ilçesi Topkapı-Maltepesi Mezarlığına defnedilmiştir. Mezar yeri Türkiye Ormancılar Derneği tarafından satın alınarak tapuya bağlanmıştır.

Ali Rıza Hoca'nın bir büstü bugünkü İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi bahçesinde bulunmaktadır.Ali Rıza Hoca'nın biyografisi ise 1949 yılında ve tarafından yazılan adlı kitapla yayınlanmıştır.

Eserleri

Kitap olarak yayınlananlar

1. Tashilürrap
2. Belgrad Ormanları Layihası
3. Ormancı Cüzdanı
4. Hikmeti Havaiye
5. Fen Hayatı Nebat
6. Tavsifi Eşcar
7. Ormancı Topografyası
8. Orman ve Mera Kanunu
9. Ondört Maddelik Talimat
10. Orman Yetiştirme
11. Amenajman
12. Ormancılık İktisadı
13. Orman Mektebi Programı
14. Orman İstatistiği

Kitap haline getirilip, basılamayanlar

1. Teşrih
2. Fen tavsifi eşcar
3. Kerestecilik
4. Odunculuk
5. Kömürcülük
6. Sakızcılık ve Reçinecilik
7. Fidancılık
8. Teşciri Cibal
9. Açık Arazide Orman Yetiştirme
10. Ormancılık
11. Kuran Tercümesi
12. Şifai Şefif Tercümesi

Not halinde bulunanlar

1. İmül
2. Arz-Alaimi
3. Cevviye-Nebat
4. Kimyayı Nebati
5. Ahşap Usulü Muhafazası
6. Fenni Terbiyeyi Eşcar
7. Ormancı Lügatı
8. Ormancı Atlası