Hoşvan Kilisesi (Gürcüce: ხოშვანის ეკლესია), Hoşevank Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı Yeşilbağlar köyünün sınırları içinde, ortadan kalkmış bir yerleşim olan Hoşvan'da Orta Çağ'dan kalma bir kilisedir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Yeşilbağlar, Olur |
Koordinatlar | 40°47′42″K 42°07′37″D / 40.79500°K 42.12694°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkılmış |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | ? Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Kaba yontu taş, kireç harcı |
Tarihçe
Hoşvan köyü ile bu köyün kilisesinin bulunduğu Tao, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin 1595 tarihinde gerçekleştirdiği tahrirde Hoşvan / Hoşovan (خوشوان) olarak kaydedilmiş olan yerleşim, Penek livasının Panaskert nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Nüfusu 3 Hristiyan haneden oluşuyordu.Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defteri ile 1886 Rus nüfus tespitinde bir köy olarak geçmemesi Hoşvan köyünün ortadan kalktığını göstermektedir. Nitekim Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1907 yılında "Hoşevanki" (ხოშევანქი) adıyla bir yerleşimden değil sadece bir kiliseden söz etmiştir.
Mimari
Hoşvan Kilisesi, Yeşilbağlar köyünün 1,5 kilometre kuzeyinde eğimli bir alanda kaba yonu taşlarla kireç harı kullanılarak inşa edilmiştir. Tek nefli kiliseye kuzeyden bitişik daha küçük bir yapı bulunmaktadır. Kilisenin çatı örtüsü tamamen çökmüştür. Bununla birlikte doğudaki apsis ile kuzey duvarı ve güney duvarının bir bölümü günümüze ulaşmıştır. Ek yapının ise bazı kısımları kalmıştır. Günümüze kalan duvarların yüksekliği bazı kısımlarda 5 metreyi bulur. Sunağın orta kısmında, etrafı duvarlarla çevrili bir mezar bulunmaktadır.
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1907 yılında "Hoşevanki" (ხოშევანქი) olarak söz ettiği kilisenin küçük bir vadide yer aldığını, bu eski kilisenin görece iyi korunmuş olduğunu, kemer ve pencereyle doğuda apsisin ve kuzey duvarının bir bütün olarak kaldığını, güney duvarının kısmen yıkık olduğunu yazmıştır. Kilisenin ek yapısı bu tarihte de yıkık halde bulunuyormuş.
Kaynakça
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 272. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 590". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2023.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, 326 sayfa.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2023.
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 72". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hosvan Kilisesi Gurcuce ხოშვანის ეკლესია Hosevank Kilisesi olarak da bilinir tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Erzurum ilinin Olur ilcesine bagli Yesilbaglar koyunun sinirlari icinde ortadan kalkmis bir yerlesim olan Hosvan da Orta Cag dan kalma bir kilisedir Hosvan KilisesiTemel bilgilerKonumYesilbaglar OlurKoordinatlar40 47 42 K 42 07 37 D 40 79500 K 42 12694 D 40 79500 42 12694InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikilmisMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma Orta CagOzelliklerMalzemelerKaba yontu tas kirec harciTarihceHosvan koyu ile bu koyun kilisesinin bulundugu Tao Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biriydi Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin 1595 tarihinde gerceklestirdigi tahrirde Hosvan Hosovan خوشوان olarak kaydedilmis olan yerlesim Penek livasinin Panaskert nahiyesine bagli koylerden biriydi Nufusu 3 Hristiyan haneden olusuyordu Cildir Eyaleti nin 1694 1732 donemini kapsayan cebe defteri ile 1886 Rus nufus tespitinde bir koy olarak gecmemesi Hosvan koyunun ortadan kalktigini gostermektedir Nitekim Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1907 yilinda Hosevanki ხოშევანქი adiyla bir yerlesimden degil sadece bir kiliseden soz etmistir MimariHosvan Kilisesi Yesilbaglar koyunun 1 5 kilometre kuzeyinde egimli bir alanda kaba yonu taslarla kirec hari kullanilarak insa edilmistir Tek nefli kiliseye kuzeyden bitisik daha kucuk bir yapi bulunmaktadir Kilisenin cati ortusu tamamen cokmustur Bununla birlikte dogudaki apsis ile kuzey duvari ve guney duvarinin bir bolumu gunumuze ulasmistir Ek yapinin ise bazi kisimlari kalmistir Gunumuze kalan duvarlarin yuksekligi bazi kisimlarda 5 metreyi bulur Sunagin orta kisminda etrafi duvarlarla cevrili bir mezar bulunmaktadir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1907 yilinda Hosevanki ხოშევანქი olarak soz ettigi kilisenin kucuk bir vadide yer aldigini bu eski kilisenin gorece iyi korunmus oldugunu kemer ve pencereyle doguda apsisin ve kuzey duvarinin bir butun olarak kaldigini guney duvarinin kismen yikik oldugunu yazmistir Kilisenin ek yapisi bu tarihte de yikik halde bulunuyormus Kaynakca a b 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 272 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 590 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2023 Defter i Caba i Eyalet i Cildir 1694 1732 Osmanlica ve Gurcuce Yayima hazirlayan Tsisana Abuladze Tiflis 1979 326 sayfa Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2023 a b Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi Gurcuce Paris 1938 s 72 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2023