Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hukuk Savaşı (Rusça: Война законов, Voyna zakonov),Sovyetler Birliği'nin son yıllarında Sovyetler Birliği'nin merkezi hükûmeti ile Sovyet Rusya ve diğer Sovyet cumhuriyetlerinin hükûmetleri arasındaki "Egemenlik geçit töreni" sırasında yaşanan çatışmalar dizisiydi. Çatışmalar, Sovyetler Birliği'nin dağılmasına katkıda bulundu. Sovyet Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri üzerindeki kontrollerini resmen serbest bırakmaya karar verdiklerinde, tek tek hükûmetler kendi bölgelerinde kendi egemenliklerini ve hakimiyetlerini yeniden savunmaya başladılar. Bu, kendi yasalarını Sovyet merkezi hükûmetinin yasalarından ayırmayı ve vergi ödemeyi reddetmeyi içeriyordu. Bu olaylar Sovyetler Birliği'nin ekonomik olarak daha da kötüleştirdi ve özellikle bu durum 1991'deki çöküşünde önemli bir rol oynadı.
Erken dönem çatışmalar
1989-1991'de Sovyet hükûmeti ve Sovyet cumhuriyetleri arasında yasama alnında kilitlenme yaşandı. Birçok yasa, cumhuriyetlerin hükûmetleri tarafından, onlara kendi toprakları üzerinde yargı yetkisi veren ve anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle uygulanmadı. Bu durum, anayasanın cumhuriyetleri mi yoksa Moskova'yı mı üstün kıldığı konusunda sürekli bir çatışmaya yol açtı.
Cumhuriyetler kendi bölgeleri üzerinde egemenlik iddiasında bulunmaya başladılar: ilki 1988'de Estonya'ydı. 1990'da Estonya'yı diğer 14 Sovyet devleti izledi. Rusça yerine ana diller yeniden kabul edildi. Bu, Rus vatandaşlarından oluşan bazı büyük şehirleri yabancılaştırdı ve bu da daha küçük cumhuriyetler yaratma girişimlerine yol açtı. Yeni hükûmetler, Moskova'nın çıkardığı yeni yasaları reddederek ve kendi yasalarını oluşturarak yasalar savaşını sürdürdüler. Bazen cumhuriyetlerin çıkardığı yasalar çelişkili olsa da, bunlar büyük ölçüde Moskova'da kabul edilenlerle neredeyse aynıydı. Cumhuriyetler adeta "paralel güç" olarak adlandırılabilecek bir sistem oluşturdular.
Örneğin, Müslüman Tatarların çoğunlukta olduğu Tataristan, 1990'da kendi kaderini tayin hakkıyla bağımsız bir devlet ilan etti ve büyük petrol rezervlerine sahip olduğunu iddia etti. Rusya'nın 89 bölgesinin çoğunda olduğu gibi, kendisini Rus yasalarından ve Rus vergilerinden muaf tuttu.
Sovyetler Birliği'nin dağılması
Bölünmeler giderek daha belirgin hale geldikçe, Sovyet hükûmeti statükoya geri dönmekten bahsetmeye başladı. Gorbaçov, Sovyetler Birliği'ni birliğini korumak için Birlik Antlaşması'nın cumhuriyetlere kendi işleri üzerinde daha fazla kontrol sağlamak, onları Birlik'te tutmak için yapıldığı belirterek ademi merkeziyetçiliği ve anayasa değişikliklerini askıya alarak pratiğe dönüştürdü. Ancak, karar geç alınmıştı ve cumhuriyetler önceki tutumunu korumaya devam etti.
Oluşan iktidar boşluğu, kendisine destek sağlamaya çalışan ve Gorbaçov'u kınayan Boris Yeltsin'in gelişiyle doldu. Kremlin ve Gorbaçov, Yeltsin'i ve onun sözlerini kınayarak yanıt verdi.
Hükûmet karşıtı duygular, Gorbaçov'un devrilme girişimini içeren Ağustos Darbesi'nden daha da etkilendi. Bastırıldı, ancak istikrarsızlık Gorbaçov'un gücünü büyük ölçüde azalttı. Durumun kontrolü günden güne cumhuriyetlere doğru kaydı ve Litvanya, Letonya ve Estonya'ya bağımsızlık verildi. Rusya, Ukrayna ve Beyaz Rusya arasında imzalanan ile Sovyetler Birliği'nin resmen sona erdiği ilan edildi. İmzanın sonucu, halen varlığını sürdüren Bağımsız Devletler Topluluğu ve Gorbaçov'un istifası oldu. Yerine Rusya'nın yeni lideri Yeltsin geçti.
Yeni Rusya'daki sorunlar
Yeltsin'in yükselişi zamanında ve Rusya için yeni bir geleceği ifade ediyor gibi görünse de, Rusya'nın devamı için hayati önem taşıyan yasaların uygulanmasında önemli bir muhalefetle karşılaştı. SSCB döneminde hükûmette olan üyeler büyük ölçüde iktidardan uzaklaştırıldı ancak birçok Sovyet milliyetçi bir duruşa geçip konumlarını koruyabildi.
Yeni hükûmet kendini yeniden düzenledikten sonra, Yeltsin kendisini kendisine Rusya'yı uygun gördüğü şekilde değiştirme olanağı sunması gereken bir konumda buldu, ancak bu Rus Parlamentosu tarafından baltalandı. Yeltsin ile parlamento arasında, hükûmetin alt kademelerine de sıçrayan bir başka hukuk savaşı başladı. Parlamentoyu pasifize etmenin bir yolunu bulması için baskı gören Yeltsin, hukuk savaşını kazanmak için Federal Antlaşma'nın imzalanmasıyla tebaa bölgelerine büyük tavizler verdi. Hatta Rusya'ya bağlı cumhuriyetlere daha fazla yetki veren Rus Anayasası'nın oluşturulmasıyla daha da ileri gitti.
Gürcistan-Abhazya Savaşı
Kafkasya'da, Avrupa ve Asya sınırındaki bir ülke olan Gürcistan, son yıllarda sık sık çatışma kaynağı olmuştur. Kendisi ile kısmen tanınan Abhazya ve Güney Osetya cumhuriyetleri arasında çatışmalar çıktı. Gürcistan ile Abhazya arasında süregelen savaş, bölgesel güç olan Rusya'nın mükerrer müdahaleleriyle sonuçlanmıştır.
Abhazya aslen Sovyet Gürcistan'ın bir parçasıydı. Gürcülerin Abhazya'ya nüfus aktarması Abhazya'da milliyetçi korkuları artırdı. Moskova'ya ayrılmaya izin verilmesi için verilen dilekçeler yanıtsız kaldı, ancak kısa bir sonra Abhazlara yönelik tercihli bir politika ortaya çıkmaya başladı. Özellikle yumuşama sırasında ortaya çıkan etnik gerilim, yaklaşmakta olan savaşın bir işaretiydi.
1980'lerin sonlarında, Sovyetler Birliği yakın çöküşünün işaretlerini vermeye başladı. 1988'de her iki ülkede de çok sayıda ulusal hareketin oluşması, genellikle birbirlerini tehdit etmelerine neden oldu. Gürcistan, Abhazlar pahasına Rusya'dan ayrılma hareketine başladı. Buna karşılık, Abhazlar resmi olarak Gürcistan'dan ayrıldıklarını duyurdular.
9 Nisan 1989'da Sovyet müdahalesi "Tiflis Katliamı" ile sonuçlandı. Müdahale sonrasında Abhazları Sovyet yanlısı, Gürcüleri ise antikomünist olarak gösterme çabası, Abhazları Gürcistan'dan daha da uzaklaştırdı. Bu dönem aynı zamanda Gürcistan ve Abhazya arasındaki bir hukuk savaşıydı.
Rusya'nın Modern Hukuk Savaşı
Kurucu cumhuriyetler, Sovyet çöküşünden sonra büyük miktarda özerklik ve egemenlik elde etmiş olsalar da, anayasaları onları şu ya da bu biçimde Rusya ile birleşmiş olarak görüyordu. Vladimir Putin'in 2000 yılında cumhurbaşkanlığına yükselmesi, "birleşik" bir Rusya'nın oluşmasını yani yeniden entegrasyonu zorlayan çeşitli düzenlemelerin geçmesine yol açtı.
Tataristan, bölgesel özerkliğe giden yolu açan cumhuriyetti. Bu duruş, Rusya cumhurbaşkanının bir cumhuriyetin herhangi bir liderini görevden alabileceği ve bölgenin Moskova'daki mahkeme kararlarına iki kez uymayı reddetmesi halinde cumhuriyetin yasama organını feshedebileceği "federal müdahale" olarak bilinen yasanın oluşturulmasıyla tehlikeye girdi.
Tataristan, Rus hükûmetiyle daha yakın ilişkiler geliştirmek için anayasasını yeniden yazmak zorunda kaldı. Başkent Kazan, bu uzlaştırıcı hamleleri yaptı, ancak bazı biçimlerde bir şekilde bağımsız kaldı. Ancak halk arasında milliyetçi hareketler filizlendi ve Tataristan'ın yeniden bütünleşmesi çekişme ve çatışmalarla dolu bir hal aldı.
Kaynakça
- ^ http://slovari.yandex.ru/dict/jurid/article/jur1/jur-1049.htm 19 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Война законов
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
- ^ http://cria-online.org/5_3.html%7Caccessdate=25 Nisan 2009[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hukuk Savasi Rusca Vojna zakonov Voyna zakonov Sovyetler Birligi nin son yillarinda Sovyetler Birligi nin merkezi hukumeti ile Sovyet Rusya ve diger Sovyet cumhuriyetlerinin hukumetleri arasindaki Egemenlik gecit toreni sirasinda yasanan catismalar dizisiydi Catismalar Sovyetler Birligi nin dagilmasina katkida bulundu Sovyet Genel Sekreteri Mihail Gorbacov ve Sovyetler Birligi Komunist Partisi Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri uzerindeki kontrollerini resmen serbest birakmaya karar verdiklerinde tek tek hukumetler kendi bolgelerinde kendi egemenliklerini ve hakimiyetlerini yeniden savunmaya basladilar Bu kendi yasalarini Sovyet merkezi hukumetinin yasalarindan ayirmayi ve vergi odemeyi reddetmeyi iceriyordu Bu olaylar Sovyetler Birligi nin ekonomik olarak daha da kotulestirdi ve ozellikle bu durum 1991 deki cokusunde onemli bir rol oynadi Erken donem catismalar1989 1991 de Sovyet hukumeti ve Sovyet cumhuriyetleri arasinda yasama alninda kilitlenme yasandi Bircok yasa cumhuriyetlerin hukumetleri tarafindan onlara kendi topraklari uzerinde yargi yetkisi veren ve anayasaya aykiri oldugu gerekcesiyle uygulanmadi Bu durum anayasanin cumhuriyetleri mi yoksa Moskova yi mi ustun kildigi konusunda surekli bir catismaya yol acti Cumhuriyetler kendi bolgeleri uzerinde egemenlik iddiasinda bulunmaya basladilar ilki 1988 de Estonya ydi 1990 da Estonya yi diger 14 Sovyet devleti izledi Rusca yerine ana diller yeniden kabul edildi Bu Rus vatandaslarindan olusan bazi buyuk sehirleri yabancilastirdi ve bu da daha kucuk cumhuriyetler yaratma girisimlerine yol acti Yeni hukumetler Moskova nin cikardigi yeni yasalari reddederek ve kendi yasalarini olusturarak yasalar savasini surdurduler Bazen cumhuriyetlerin cikardigi yasalar celiskili olsa da bunlar buyuk olcude Moskova da kabul edilenlerle neredeyse ayniydi Cumhuriyetler adeta paralel guc olarak adlandirilabilecek bir sistem olusturdular Ornegin Musluman Tatarlarin cogunlukta oldugu Tataristan 1990 da kendi kaderini tayin hakkiyla bagimsiz bir devlet ilan etti ve buyuk petrol rezervlerine sahip oldugunu iddia etti Rusya nin 89 bolgesinin cogunda oldugu gibi kendisini Rus yasalarindan ve Rus vergilerinden muaf tuttu Sovyetler Birligi nin dagilmasiBolunmeler giderek daha belirgin hale geldikce Sovyet hukumeti statukoya geri donmekten bahsetmeye basladi Gorbacov Sovyetler Birligi ni birligini korumak icin Birlik Antlasmasi nin cumhuriyetlere kendi isleri uzerinde daha fazla kontrol saglamak onlari Birlik te tutmak icin yapildigi belirterek ademi merkeziyetciligi ve anayasa degisikliklerini askiya alarak pratige donusturdu Ancak karar gec alinmisti ve cumhuriyetler onceki tutumunu korumaya devam etti Olusan iktidar boslugu kendisine destek saglamaya calisan ve Gorbacov u kinayan Boris Yeltsin in gelisiyle doldu Kremlin ve Gorbacov Yeltsin i ve onun sozlerini kinayarak yanit verdi Hukumet karsiti duygular Gorbacov un devrilme girisimini iceren Agustos Darbesi nden daha da etkilendi Bastirildi ancak istikrarsizlik Gorbacov un gucunu buyuk olcude azaltti Durumun kontrolu gunden gune cumhuriyetlere dogru kaydi ve Litvanya Letonya ve Estonya ya bagimsizlik verildi Rusya Ukrayna ve Beyaz Rusya arasinda imzalanan ile Sovyetler Birligi nin resmen sona erdigi ilan edildi Imzanin sonucu halen varligini surduren Bagimsiz Devletler Toplulugu ve Gorbacov un istifasi oldu Yerine Rusya nin yeni lideri Yeltsin gecti Yeni Rusya daki sorunlarYeltsin in yukselisi zamaninda ve Rusya icin yeni bir gelecegi ifade ediyor gibi gorunse de Rusya nin devami icin hayati onem tasiyan yasalarin uygulanmasinda onemli bir muhalefetle karsilasti SSCB doneminde hukumette olan uyeler buyuk olcude iktidardan uzaklastirildi ancak bircok Sovyet milliyetci bir durusa gecip konumlarini koruyabildi Yeni hukumet kendini yeniden duzenledikten sonra Yeltsin kendisini kendisine Rusya yi uygun gordugu sekilde degistirme olanagi sunmasi gereken bir konumda buldu ancak bu Rus Parlamentosu tarafindan baltalandi Yeltsin ile parlamento arasinda hukumetin alt kademelerine de sicrayan bir baska hukuk savasi basladi Parlamentoyu pasifize etmenin bir yolunu bulmasi icin baski goren Yeltsin hukuk savasini kazanmak icin Federal Antlasma nin imzalanmasiyla tebaa bolgelerine buyuk tavizler verdi Hatta Rusya ya bagli cumhuriyetlere daha fazla yetki veren Rus Anayasasi nin olusturulmasiyla daha da ileri gitti Gurcistan Abhazya SavasiKafkasya da Avrupa ve Asya sinirindaki bir ulke olan Gurcistan son yillarda sik sik catisma kaynagi olmustur Kendisi ile kismen taninan Abhazya ve Guney Osetya cumhuriyetleri arasinda catismalar cikti Gurcistan ile Abhazya arasinda suregelen savas bolgesel guc olan Rusya nin mukerrer mudahaleleriyle sonuclanmistir Abhazya aslen Sovyet Gurcistan in bir parcasiydi Gurculerin Abhazya ya nufus aktarmasi Abhazya da milliyetci korkulari artirdi Moskova ya ayrilmaya izin verilmesi icin verilen dilekceler yanitsiz kaldi ancak kisa bir sonra Abhazlara yonelik tercihli bir politika ortaya cikmaya basladi Ozellikle yumusama sirasinda ortaya cikan etnik gerilim yaklasmakta olan savasin bir isaretiydi 1980 lerin sonlarinda Sovyetler Birligi yakin cokusunun isaretlerini vermeye basladi 1988 de her iki ulkede de cok sayida ulusal hareketin olusmasi genellikle birbirlerini tehdit etmelerine neden oldu Gurcistan Abhazlar pahasina Rusya dan ayrilma hareketine basladi Buna karsilik Abhazlar resmi olarak Gurcistan dan ayrildiklarini duyurdular 9 Nisan 1989 da Sovyet mudahalesi Tiflis Katliami ile sonuclandi Mudahale sonrasinda Abhazlari Sovyet yanlisi Gurculeri ise antikomunist olarak gosterme cabasi Abhazlari Gurcistan dan daha da uzaklastirdi Bu donem ayni zamanda Gurcistan ve Abhazya arasindaki bir hukuk savasiydi Rusya nin Modern Hukuk SavasiKurucu cumhuriyetler Sovyet cokusunden sonra buyuk miktarda ozerklik ve egemenlik elde etmis olsalar da anayasalari onlari su ya da bu bicimde Rusya ile birlesmis olarak goruyordu Vladimir Putin in 2000 yilinda cumhurbaskanligina yukselmesi birlesik bir Rusya nin olusmasini yani yeniden entegrasyonu zorlayan cesitli duzenlemelerin gecmesine yol acti Tataristan bolgesel ozerklige giden yolu acan cumhuriyetti Bu durus Rusya cumhurbaskaninin bir cumhuriyetin herhangi bir liderini gorevden alabilecegi ve bolgenin Moskova daki mahkeme kararlarina iki kez uymayi reddetmesi halinde cumhuriyetin yasama organini feshedebilecegi federal mudahale olarak bilinen yasanin olusturulmasiyla tehlikeye girdi Tataristan Rus hukumetiyle daha yakin iliskiler gelistirmek icin anayasasini yeniden yazmak zorunda kaldi Baskent Kazan bu uzlastirici hamleleri yapti ancak bazi bicimlerde bir sekilde bagimsiz kaldi Ancak halk arasinda milliyetci hareketler filizlendi ve Tataristan in yeniden butunlesmesi cekisme ve catismalarla dolu bir hal aldi Kaynakca http slovari yandex ru dict jurid article jur1 jur 1049 htm 19 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Vojna zakonov Arsivlenmis kopya 21 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2021 Arsivlenmis kopya 19 Ocak 2000 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2021 Arsivlenmis kopya 21 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2021 Arsivlenmis kopya 21 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2021 Arsivlenmis kopya 21 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2021 http cria online org 5 3 html 7Caccessdate 25 Nisan 2009 olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2021