I. Ayşe Hâtûn,عایشه خاتون (doğumu: 1453, Elbistan - ölümü: 1505, Trabzon)Dulkadiroğulları Beyliği'nden Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı, II. Bayezid'in Dördüncü eşi ve Yavuz Sultan Selim'in mânevî / öz annesidir.
I. Ayşe Hâtûn عایشه خاتون | |
---|---|
![]() haziresinde bulunan Ayşe Hatûn Türbesi. | |
Doğum | Ayşe 1453 Elbistan, Dulkadiroğulları Beyliği |
Ölüm | 1505 Trabzon |
Defin yeri | Hâtûniye Camii, Trabzon |
Din | İslam |
Evlilik | II. Bayezid |
Çocuk(lar) | Mânevî ya da öz oğlu Yavuz Sultan Selim |
Ebeveyn(ler) | Dulkadiroğulları Beyliği'nin Onbirinci Hükümdarı olan Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı. |
Hâyatı
En eski kaynaklardan biri olan Cenabî Tarihi adını Âişe Hâtûn olarak vermektedir. Sicill-i Osmanî ise isminin Gül-Bahar Hâtûn, olduğunu yazar. Öte taraftan Alderson da onun adının Âişe Hâtûn, olduğunu belirtmektedir.
Yavuz Sultan Selim tahta çıkmadan önce hem öz annesi Gül-Bahar Hâtûn hem de Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı Ayşe Hânım vefât ettiğinden, "Valide Hatun" unvanı her ikisi tarafından da kullanılmamıştır.
Hâtûniye Camii ve Gülbahar-Ayşe Hâtûn Külliyesi
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlsTDJWaEwwVnVkSEpoYm1ObFgyOW1YMGQxYkdKaGFHRnlYMGhoZEhWdVgwMXZjM0YxWlNVeVExOVVjbVZpYVhwdmJtUXVhbkJuTHpJeU1IQjRMVVZ1ZEhKaGJtTmxYMjltWDBkMWJHSmhhR0Z5WDBoaGRIVnVYMDF2YzNGMVpTVXlRMTlVY21WaWFYcHZibVF1YW5Cbi5qcGc=.jpg)
Yavuz Sultan Selim, Trabzon'da annesinin anısına 1514 yılında Hâtûniye Camii ve Gülbahar-Ayşe Hâtûn Külliyesi'ni yaptırdı. Bu caminin Trabzon'daki ilk İslâmi eser olduğu düşünülmektedir.
Bibliyografya
- Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15. Baskı, 2009, .
- Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, .
Kaynakça
- ^ a b c d e f g . 2 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2006.
- ^ a b Necdet Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 137. ISBN . 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016. (Yavuz Sultan Selim'in öz annesinin Ayşe Hatun olduğunu Tarih-i Saf'tan başka gösteren bir kaynak mevcut değildir. Yavuz Selim'in Ayşe Hatun'un babası Alaüddevle Bozkurt Bey'i idam ettirmiş olması da bunun olasılığını azaltmaktadır.)
- ^ a b Necdet Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 136. ISBN . 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2016. (Yavuz Sultan Selim'in öz annesinin ismi İ. H. Danişmend'in İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi'nde Dülkadir Hanedanı'ndan Âişe Hâtûn olarak kaydedilmiştir).
- ^ a b "Diyanet İslâm Ansiklopedisi, cilt: 36, sayfa: 407-414, 2009 (Âişe Hâtûn Dülkadiroğulları Beyliğinden Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızıdır. (Bazı kaynaklarda annesi Gülbahar bint Abdüssamed diye gösterilirse de bunun bir yakıştırmadan ibaret olduğu anlaşılır)". 23 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2019.
- ^ . 17 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- ^ Talha Uğurluel, Dünyaya Hükmeden Sultan Kanuni, Timaş Yayınları, 2. Baskı, sayfa 34, 2013,
- ^ Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 135. ISBN . 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. (Âişe ile Gül-Bahar adlarının iki ayrı kişiyi mi işaret ettiği, yoksa Yavuz Sultan Selim'in annesi öz olan aynı şahsın iki ayrı isimleri mi olduğu tartışmalı bir konudur).
- ^ Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15. Baskı, sayfa 157, 2009,