IV. Umumî Müfettişlik, Türkiye'nin eski umumi müfettişliklerinden biriydi. Müfettişlik, 1936-1952 yılları arasında varlığını sürdürmüş olup Bingöl, Elazığ ve Tunceli illerini kapsamaktaydı. Merkezi Elazığ'da yer almaktaydı.
IV. Umumî Müfettişlik | |
---|---|
Ülke | Türkiye |
Kuruluş | 6 Ocak 1936 |
Lağvedilmesi | 19 Haziran 1952 |
Merkez | Elazığ |
İl | 3 |
Tarihçe
Başbakan İsmet İnönü, doğu seyahati sırasında Dersim bölgesinde bir umumi müfettişlik kurulmasını hem bölgedeki asayişsizliğin kontrol altına alınması hem de bölgeyi kalkındırmak için var olan umum müfettişliklerinin yetersiz kaldığına kanaat getirdi. Ankara'ya döndükten sonra Tunceli kanunu olarak bilinen 6 Ocak 1936 tarihinde ve 23823 sayılı kararname ile Dördüncü Umum Müfettişliği resmen kuruldu. Ardından 6 Haziran 1936 yılında merkezi Tunceli olmak üzere Bingöl, Elazığ ve Tunceli illeri I. Umumî Müfettişlik'ten ayrılarak IV. Umumî Müfettişlik'e katıldı. 10 Ocak 1936 tarihinde Dördüncü Umum Müfettişlik uhdesinde bulunmak üzere 8. Kolordu Komutanı Korgeneral Hüseyin Abdullah Alpdoğan Bakanlar Kurulu tarafından 229 sayılı kararla Dördüncü Umum müfettişi olmak üzere atandı ve bu görevi 1943 yılına kadar sürdürdü. Kuruluşunun ardından bölgede karakol, okul ve ayrıca Elazığ'a demiryolu hattı gibi yatırımlar yapıldı. Dersimli yerel bir aşiret lideri olan Seyit Rıza, Tunceli Kanunu'nun yürürlükten kaldırılmasını talep etti ve kendisine sadık aşiretlerin Mart 1937'de bir jandarma karakoluna saldırarak Dersim İsyanı'nı başlattı. İsyan büyük bir kararlılıkla bastırıldı ve liderleri idam edildi.
19 Haziran 1952 tarihinde Genel Müfettişlik Teşkiline Dair Kanun ile ekleri tamamen yürürlükten kaldırılmasıyla IV. Umumî Müfettişlik lağvedildi.
Umumî müfettişler
- Hüseyin Abdullah Alpdoğan (1936-1943)
Kaynakça
- ^ Bayır, Derya (22 Nisan 2016). Minorities and Nationalism in Turkish Law. Routledge. ss. 139-141. ISBN .
- ^ Çagaptay, 2006, p. 48
- ^ Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, ibid, s. 66, 194.
- ^ . www.tunceli.gov.tr. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021.
- ^ Yılmaz, Kamil (16 Nisan 2014). Disengaging from Terrorism - Lessons from the Turkish Penitents. Routledge. s. 26. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
IV Umumi Mufettislik Turkiye nin eski umumi mufettisliklerinden biriydi Mufettislik 1936 1952 yillari arasinda varligini surdurmus olup Bingol Elazig ve Tunceli illerini kapsamaktaydi Merkezi Elazig da yer almaktaydi IV Umumi MufettislikUmumi mufettislikUlke TurkiyeKurulus6 Ocak 1936Lagvedilmesi19 Haziran 1952MerkezElazigIl3TarihceBasbakan Ismet Inonu dogu seyahati sirasinda Dersim bolgesinde bir umumi mufettislik kurulmasini hem bolgedeki asayissizligin kontrol altina alinmasi hem de bolgeyi kalkindirmak icin var olan umum mufettisliklerinin yetersiz kaldigina kanaat getirdi Ankara ya dondukten sonra Tunceli kanunu olarak bilinen 6 Ocak 1936 tarihinde ve 23823 sayili kararname ile Dorduncu Umum Mufettisligi resmen kuruldu Ardindan 6 Haziran 1936 yilinda merkezi Tunceli olmak uzere Bingol Elazig ve Tunceli illeri I Umumi Mufettislik ten ayrilarak IV Umumi Mufettislik e katildi 10 Ocak 1936 tarihinde Dorduncu Umum Mufettislik uhdesinde bulunmak uzere 8 Kolordu Komutani Korgeneral Huseyin Abdullah Alpdogan Bakanlar Kurulu tarafindan 229 sayili kararla Dorduncu Umum mufettisi olmak uzere atandi ve bu gorevi 1943 yilina kadar surdurdu Kurulusunun ardindan bolgede karakol okul ve ayrica Elazig a demiryolu hatti gibi yatirimlar yapildi Dersimli yerel bir asiret lideri olan Seyit Riza Tunceli Kanunu nun yururlukten kaldirilmasini talep etti ve kendisine sadik asiretlerin Mart 1937 de bir jandarma karakoluna saldirarak Dersim Isyani ni baslatti Isyan buyuk bir kararlilikla bastirildi ve liderleri idam edildi 19 Haziran 1952 tarihinde Genel Mufettislik Teskiline Dair Kanun ile ekleri tamamen yururlukten kaldirilmasiyla IV Umumi Mufettislik lagvedildi Umumi mufettislerHuseyin Abdullah Alpdogan 1936 1943 Kaynakca Bayir Derya 22 Nisan 2016 Minorities and Nationalism in Turkish Law Routledge ss 139 141 ISBN 978 1 317 09579 8 Cagaptay 2006 p 48 Birinci Genel Mufettislik Bolgesi ibid s 66 194 www tunceli gov tr 21 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Haziran 2021 Yilmaz Kamil 16 Nisan 2014 Disengaging from Terrorism Lessons from the Turkish Penitents Routledge s 26 ISBN 978 1 317 96449 0