Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Iguanodon (anlamı:"iguana dişli"), erken Kretase devrinde Kuzey Amerika ve Avrupa'da yaşamış kuş kalçalı dinozor cinsi.
| Iguanodon | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Iguanodon bernissartensis'in kafatası, Muséum national d'Histoire naturelle, Paris | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||
|
Etimoloji
Bu canlının cins ismi iguanodon, İspanyolca iguana ve Yunanca odon (diş) kelimelerinin latinceleştirilerek bir araya getirilmesiyle oluşmuştur.
Keşif
1825 yılında İngiliz cerrah Gideon Mantell tarafından bu dinozor cinsinin kalıntıları keşfedilmiştir ve akabinde tanımlanan ve isimlendirilen ikinci dinozor olarak Megalosaurus'tan sonra tarihe geçmiştir. 1878 yılındaysa Belçika'da bir kömür madeninde çok sayıda tam ve tama yakın fosiller bulunmuştur.
Fiziksel özellikler
Iguanodon türlerinin boyutları oldukça büyük sayılabilir, bu cinsin üyeleri ortalama 9 metreyi aşan uzunluğa ve 4-5 ton ağırlığa sahiptiler. Oldukça kalın ve yapılı arka bacaklara sahip olan İguanodon'un güçlü kolları da vardı. Beş parmaklı ön ayaklarında ortadaki üç parmak ağırlık taşımaya uygun bir ortopediye sahiptir, ayrıca ilk dönemlerde burnunun üstünde bir boynuz olduğu düşünülen sivri yapının ön ayaklarındaki başparmak yapısı olduğu anlaşılmıştır. Bu başparmağın hangi amaçla kullanıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte bitki toplamak, yürümek ve savunma amaçlı kullanmakta olduğu tahmin ediliyor. İguanodon cinsi paleontolojik literatürde İguanodontidae ailesinin en yaygın, en bilinen ve en büyük cinsi olarak bilinmektedir. İguanodon'un bir diğer özelliği de karakteristik bir kafatası yapısına sahip olmasıdır, dişsiz gagası, derin kafatası ve etkili yanak dişleri bu canlının biyolojisi üzerine fikir verebilmektedir. İguanodon'un ilk fiziksel tasviri Gideon Mantell tarafından devasa boynuzlu bir iguana olarak yapılmıştır (o boynuzun sonradan özelleşmiş başparmak dikeni olduğu anlaşılmıştır.) ve yine İngiliz paleontolog Richard Owen da onu devasa bir kertenkele formunda değerlendirmiştir. İlk fiziksel duruşu quadrupedal görünüşte olmuştur; ancak 1880'de Belçika'daki bir kömür madeninde bulunan eksiksiz İguanodon kalıntıları Fransız doğa bilimci Dollo tarafından incelenmiştir ve bu hayvanın arka bacakları üstünde bipedal şekilde durduğunu ve kuş kalçalı bir iskelet formunda olduğunu belirtmiş olup ilk yıllarda boynuz sanılan dikensi kemiğin hayvanın önayaklarındaki başparmak olduğunu iddia etmesi İguanodon incelemelerinde devrimsel bir ilerleme olmuştur.
Beslenme ve habitat
Özelleşmiş kafatası elemanları olan dişsiz gaga ve yanak dişleri çenesinin mafsallı ve oynar yapısı ile güçlü ve sert bitkisel besinleri yiyebilmesini sağlamıştır. Besin olarak kozalaklı bitkiler, atkuyruğu ve eğreltiotu bitkilerini tüketebilmektedir. Yaşam alanları olarak da ormanlık ve bataklık alanlarda yaşadıkları düşünülmektedir, bunun yanında İguanodon'un yaşadığı devirde çiçekli bitkiler de evrimleşmeye başlamıştır.
Kaynakça
- ^ "PBDB". paleobiodb.org. 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2021.
- ^ a b The Editors of Encyclopaedia Britannica, The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Iguanodon". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ Merriam-Webster. (n.d.), Merriam-Webster. (n.d.). "Iguanodon". Merriam-Webster. Merriam-Webster. 23 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ a b c Blount and Crowley, Kitty and Maggie (2008). ENCYCLOPEDIA OF DINOSAURS & PREHISTORIC LIFE. Londra: Dorling Kindersly. ss. 180-181. ISBN .
- ^ Holt, Jack R. "THE DINOSAUR WITH A THUMB ON ITS NOSE". comenius.susqu.edu/biol/202/taxa.htm. comenius.susqu.edu/biol/202/taxa.htm. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
| Wikimedia Commons'ta Iguanodon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
 | Dinozor ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iguanodon anlami iguana disli erken Kretase devrinde Kuzey Amerika ve Avrupa da yasamis kus kalcali dinozor cinsi Iguanodon PreYeYeOSDCPTJKPgN Iguanodon bernissartensis in kafatasi Museum national d Histoire naturelle ParisBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad DinosauriaKlad OrnithischiaKlad OrnithopodaFamilya Cins Iguanodon 1825Turler I bernissartensis Boulenger 1881 I anglicus Holl 1829 nomen dubium I dawsoni 1888 I fittoni Lydekker 1889SinonimlerHeterosaurus Cornuel 1850 Hikanodon Keferstein 1834 Iguanoides Conybeare vide Cadbury 2000 nomen nudum Iguanosaurus Anonymous 1824 nomen nudum Proiguanodon van den Broeck 1900 nomen nudum Sphenospondylus Seeley 1882 Therosaurus Fitzinger 1840 Vectisaurus 1879EtimolojiBu canlinin cins ismi iguanodon Ispanyolca iguana ve Yunanca odon dis kelimelerinin latincelestirilerek bir araya getirilmesiyle olusmustur Kesif1825 yilinda Ingiliz cerrah Gideon Mantell tarafindan bu dinozor cinsinin kalintilari kesfedilmistir ve akabinde tanimlanan ve isimlendirilen ikinci dinozor olarak Megalosaurus tan sonra tarihe gecmistir 1878 yilindaysa Belcika da bir komur madeninde cok sayida tam ve tama yakin fosiller bulunmustur Fiziksel ozelliklerYasam restorasyonu Iguanodon turlerinin boyutlari oldukca buyuk sayilabilir bu cinsin uyeleri ortalama 9 metreyi asan uzunluga ve 4 5 ton agirliga sahiptiler Oldukca kalin ve yapili arka bacaklara sahip olan Iguanodon un guclu kollari da vardi Bes parmakli on ayaklarinda ortadaki uc parmak agirlik tasimaya uygun bir ortopediye sahiptir ayrica ilk donemlerde burnunun ustunde bir boynuz oldugu dusunulen sivri yapinin on ayaklarindaki basparmak yapisi oldugu anlasilmistir Bu basparmagin hangi amacla kullanildigi kesin olarak bilinmemekle birlikte bitki toplamak yurumek ve savunma amacli kullanmakta oldugu tahmin ediliyor Iguanodon cinsi paleontolojik literaturde Iguanodontidae ailesinin en yaygin en bilinen ve en buyuk cinsi olarak bilinmektedir Iguanodon un bir diger ozelligi de karakteristik bir kafatasi yapisina sahip olmasidir dissiz gagasi derin kafatasi ve etkili yanak disleri bu canlinin biyolojisi uzerine fikir verebilmektedir Iguanodon un ilk fiziksel tasviri Gideon Mantell tarafindan devasa boynuzlu bir iguana olarak yapilmistir o boynuzun sonradan ozellesmis basparmak dikeni oldugu anlasilmistir ve yine Ingiliz paleontolog Richard Owen da onu devasa bir kertenkele formunda degerlendirmistir Ilk fiziksel durusu quadrupedal gorunuste olmustur ancak 1880 de Belcika daki bir komur madeninde bulunan eksiksiz Iguanodon kalintilari Fransiz doga bilimci Dollo tarafindan incelenmistir ve bu hayvanin arka bacaklari ustunde bipedal sekilde durdugunu ve kus kalcali bir iskelet formunda oldugunu belirtmis olup ilk yillarda boynuz sanilan dikensi kemigin hayvanin onayaklarindaki basparmak oldugunu iddia etmesi Iguanodon incelemelerinde devrimsel bir ilerleme olmustur Beslenme ve habitatOzellesmis kafatasi elemanlari olan dissiz gaga ve yanak disleri cenesinin mafsalli ve oynar yapisi ile guclu ve sert bitkisel besinleri yiyebilmesini saglamistir Besin olarak kozalakli bitkiler atkuyrugu ve egreltiotu bitkilerini tuketebilmektedir Yasam alanlari olarak da ormanlik ve bataklik alanlarda yasadiklari dusunulmektedir bunun yaninda Iguanodon un yasadigi devirde cicekli bitkiler de evrimlesmeye baslamistir Kaynakca PBDB paleobiodb org 16 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2021 a b The Editors of Encyclopaedia Britannica The Editors of Encyclopaedia Britannica Iguanodon Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica inc 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Merriam Webster n d Merriam Webster n d Iguanodon Merriam Webster Merriam Webster 23 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020 a b c Blount and Crowley Kitty and Maggie 2008 ENCYCLOPEDIA OF DINOSAURS amp PREHISTORIC LIFE Londra Dorling Kindersly ss 180 181 ISBN 978 0 7566 3836 8 Holt Jack R THE DINOSAUR WITH A THUMB ON ITS NOSE comenius susqu edu biol 202 taxa htm comenius susqu edu biol 202 taxa htm 7 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Wikimedia Commons ta Iguanodon ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Dinozor ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz