Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Man Adası (İngilizce: Isle of Man, Manca: Ellan Vannin), İrlanda Denizi'nde, Britanya Adaları'nın coğrafî merkezinde yer alan ada. Birleşik Krallık'a dâhil olmamakla beraber taç toprakları olarak kraliyete bağlıdır. (İngilizce: crown dependency).
Man Adası | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||
| Başkent | Douglas Manca: (Doolish) | ||||||||
| En büyük | Başkent | ||||||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce, Man dili | ||||||||
| Demonim | |||||||||
| Hükûmet | Parlamenter cumhuriyet (Anayasal Monarşi) | ||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
• Su (%) | 0 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 2011 sayımı | 84.497 | ||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2014 tahminî | ||||||||
• Toplam | 4,51 milyar $ | ||||||||
• Kişi başına | 84.600 $ | ||||||||
| İGE (2010) | 0.849 çok yüksek · 14. | ||||||||
| Para birimi | İngiliz sterlini1 (GBP) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC+0 (GMT) | ||||||||
• Yaz (YSU) | UTC+1 | ||||||||
| Telefon kodu | +44 ( (0) 1624) | ||||||||
| İnternet alan adı | .im | ||||||||
| |||||||||
Köken bilimi
Ada günümüzdeki adını tarihî 'ndan alır. Bir iddiaya göre Mann adı, adayı koruduğuna inanılan adlı Kelt deniz tanrısının adından gelir.
Tarihçe
Man Adası ilk kez 8. yüzyılda Viking yerleşim yeri olarak kullanılmaya başlandı. 1079'da tarafından Mann ve Adalar adlı Nors krallığı kuruldu. 1266'da Norveç Kralı tarafından uyarınca İskoçya'ya bırakıldı. 14. yüzyılda İngiliz egemenliğine girdi ve 1765'te Birleşik Krallık'a bağlandı.
Yönetim
Man Adası iç işlerinde bağımsız, dış işlerinde Birleşik Krallık'a bağlıdır. Birleşik Krallık Kralı III. Charles aynı zamanda Man Adası'nın devlet başkanıdır. Kraliçenin adada kullanılan unvanı "Man'ın Efendisi"dir. Bu unvan her iki cinsiyet için de kullanılabilir. Bununla birlikte BK ve Hindistan kraliçesi Victoria, "Man'ın Hanımefendisi" unvanını kullanmayı yeğlemiştir.
Adanın resmî olarak yönetimi devlet başkanı olan kraliçenin vekili konumundaki bir valiye (İngilizce: Lieutenant Governor) bağlıdır; fakat son zamanlarda bu merci, adanın yürütme organı olmaktan çıkmış ve daha çok seremoniler ile ilişkili devlet başkanı rolünü almıştır.
Resmî olarak Man Adası egemenliği, adı Tynwald olan, bir parlamentoya dayanır. Tynwald'ın 1000 yılı aşkın bir geçmişi olduğu ve dünyada en eski parlamento tipindeki yasama organı olduğuna dair belgeler bulunmaktadır. Tynwald Parlamentosu'nun iki bölümü bulunur: House of Keys (Anahtarlar Evi) ve Yasama Konseyi. Anahtarlar Evi 5 yılda bir yapılan seçimle gelen 24 mebus üyeden oluşur. Yasama Konseyi ise Tynwald Başkanı, Başsavcı (Attorney-General), Anglikan Sodor ve Man Başpiskoposu, 3 tayinle seçilmiş kişi ve Anahtarlar Evi tarafından seçilen 8 mebustan oluşur. Genellikle Man Adası yasama organı Birleşik Krallık Parlamentosu'ndan geçen yasaları aynen kabul eder; ama bazı konularda özerk yasalar çıkarır. Örneğin; Man Adası asgarî evlenme ve otomobil kullanabilme yaşı 16'dır (Birleşik Krallık'taysa 18)
Tynwald'da çoğunluğu bulunan parti başkanı bir Man Adası Hükümeti oluşturur. Man Adası Hükûmeti Başkanı, seçtiği Bakanlar Heyeti ve Man Adası devlet daireleri başkanları ile birlikte adanın yürütme mercileridir.
Man Adası, Avrupa Birliği üyesi değildir; ancak AB ile yapılan anlaşmalar uyarınca sınırlı şekilde gümrüksüz mal dolaşımına izin verilmektedir. AB vatandaşları adada serbestçe seyahat ve ikâmet edebilir; ama çalışamaz. Man Adası vatandaşlarının da AB'de çalışması sınırlandırılmıştır.Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılmasının ada üzerinde ne etkiye sahip olacağı belirsizdir.
Man Adası bayrağı ve devlet arması bir üçgen şeklini alan üç bacak göstermektedir. Man Adası kuyruksuz kedisi ile meşhurdur. Bu üç bacaklı şekil ve kedilerin neden kuyruksuz olduğuna dair birçok yerel efsane vardır.
Ekonomi
Man Adası, düşük vergilere sahip bir ekonomidir. Adada , varlık vergisi, damga vergisi ve uygulanmamaktadır. Uygulanan en yüksek gelir vergisi oranı %20'dir. Neredeyse her türlü gelir için kurumlar vergisi %0'dır, bunun istisnası %10 vergi alınan bankaların elde ettiği kâr ve adada yer alan taşınmaz maldan elde edilen gelirdir. Bu nedenle ada vergi cenneti olarak ünlenmiş, buna karşılık olarak onlarca ülkeyle vergi bilgisi değişimi antlaşmaları imzalayıp 2009 yılında OECD tarafından uluslararası vergi standartlarına uygunluğu gösteren beyaz listeye eklenmiştir.
Adanın gayri safi yurt içi hasılasına en büyük katkı adada yürütülen offshore bankacılık dolayısıyla finans sektörü tarafından sağlanmaktadır. Işıkçılık başta olmak üzere üretim ve turizm sektörleri ada ekonomisine katkıda bulunan diğer sektörlerdir. Tarım ve balıkçılık tarihsel olarak önem arz etse de ekonomiye katkıları azalmıştır.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2010.
- ^ (İngilizce). Man Adası Hükûmeti. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017.
- ^ "GDP Per Capita (PPP)" (İngilizce). CIA World Factbook. 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2017.
- ^ Kaynak: Man Adası hakkında bilgilerinin toplanmış olduğu ciddi ve inanılır İnternet sitesinin adanın adı hakkındaki bölümü: http://www.isle-of-man.com/manxnotebook/history/name_man.htm 28 Mayıs 2009[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişim tarihi: 17.5.2009)
- ^ http://www.gov.im/ 16 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Man Adası hükûmetinin resmî internet sitesine ve Man Adası bilgi kılavuzunda hükûmet maddesine http://www.iomguide.com/government.php 1 Mayıs 2009[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde . bakınız.
- ^ (PDF). Gov.im. 10 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017.
- ^ "Legislating for the United Kingdom's withdrawal from the European Union" (PDF). Department for Exiting the European Union. 30 Mart 2017. 25 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Kasım 2017.
- ^ . Gov.im. 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ "Interview With Brian Donegan, Director Of Foreign Investment, Isle Of Man Government". OnlinePersonalsWatch. 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2013.
- ^ . Gov.im. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017.
- ^ . Money.independent.co.uk. 10 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2017.
- ^ a b "Kılıçdaroğlu'nun bahsettiği Man Adası hakkında merak edilenler". BBC Türkçe. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2017.
- ^ "Banking Sector of the Isle of Man". Thebanks.eu. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2017.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Man Adası ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Yarı özerk Man Adası Hükümetinin resmî websitesi 16 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(İngilizce)(Erişim tarihi:17.5.2009).
- Man Adası kılavuzu 1 Mayıs 2009[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)(Erişim tarihi:17.5.2009).
- Man Adası ile ilişkili konular için özel websitesi 23 Mayıs 2009[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)(Erişim tarihi:17.5.2009).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Man Adasi Ingilizce Isle of Man Manca Ellan Vannin Irlanda Denizi nde Britanya Adalari nin cografi merkezinde yer alan ada Birlesik Krallik a dahil olmamakla beraber tac topraklari olarak kraliyete baglidir Ingilizce crown dependency Man AdasiManca Ellan Vannin Isle of ManBayrak ArmaSlogan Latince Quocunque Jeceris Stabit Latince Whithersoever you throw it it will stand Ingilizce Milli mars Manca Arrane Ashoonagh dy Vannin Manca Kraliyet marsi God Save the King BaskentDouglas Manca Doolish En buyukBaskentResmi dil ler Ingilizce Man diliDemonimHukumetParlamenter cumhuriyet Anayasal Monarsi Lord of MannIII Charles ValiRichard Gozney Basbakan Tynwald BaskaniTarihce Britanya ya bagli ada1765 Su 0Nufus 2011 sayimi84 497GSYIH SAGP 2014 tahmini Toplam4 51 milyar Kisi basina84 600 IGE 2010 0 849 cok yuksek 14 Para birimiIngiliz sterlini1 GBP Zaman dilimiUTC 0 GMT Yaz YSU UTC 1Telefon kodu 44 0 1624 Internet alan adi imMan Adasi cikarir Man AdasiMan Adasi topografik haritasiMan Adasi Ramsey Kirk MichaelKoken bilimiAda gunumuzdeki adini tarihi ndan alir Bir iddiaya gore Mann adi adayi koruduguna inanilan adli Kelt deniz tanrisinin adindan gelir TarihceMan Adasi ilk kez 8 yuzyilda Viking yerlesim yeri olarak kullanilmaya baslandi 1079 da tarafindan Mann ve Adalar adli Nors kralligi kuruldu 1266 da Norvec Krali tarafindan uyarinca Iskocya ya birakildi 14 yuzyilda Ingiliz egemenligine girdi ve 1765 te Birlesik Krallik a baglandi YonetimMan Adasi na ait Birlesik Krallik tarafindan bir pasaport Man Adasi ic islerinde bagimsiz dis islerinde Birlesik Krallik a baglidir Birlesik Krallik Krali III Charles ayni zamanda Man Adasi nin devlet baskanidir Kralicenin adada kullanilan unvani Man in Efendisi dir Bu unvan her iki cinsiyet icin de kullanilabilir Bununla birlikte BK ve Hindistan kralicesi Victoria Man in Hanimefendisi unvanini kullanmayi yeglemistir Adanin resmi olarak yonetimi devlet baskani olan kralicenin vekili konumundaki bir valiye Ingilizce Lieutenant Governor baglidir fakat son zamanlarda bu merci adanin yurutme organi olmaktan cikmis ve daha cok seremoniler ile iliskili devlet baskani rolunu almistir Resmi olarak Man Adasi egemenligi adi Tynwald olan bir parlamentoya dayanir Tynwald in 1000 yili askin bir gecmisi oldugu ve dunyada en eski parlamento tipindeki yasama organi olduguna dair belgeler bulunmaktadir Tynwald Parlamentosu nun iki bolumu bulunur House of Keys Anahtarlar Evi ve Yasama Konseyi Anahtarlar Evi 5 yilda bir yapilan secimle gelen 24 mebus uyeden olusur Yasama Konseyi ise Tynwald Baskani Bassavci Attorney General Anglikan Sodor ve Man Baspiskoposu 3 tayinle secilmis kisi ve Anahtarlar Evi tarafindan secilen 8 mebustan olusur Genellikle Man Adasi yasama organi Birlesik Krallik Parlamentosu ndan gecen yasalari aynen kabul eder ama bazi konularda ozerk yasalar cikarir Ornegin Man Adasi asgari evlenme ve otomobil kullanabilme yasi 16 dir Birlesik Krallik taysa 18 Tynwald da cogunlugu bulunan parti baskani bir Man Adasi Hukumeti olusturur Man Adasi Hukumeti Baskani sectigi Bakanlar Heyeti ve Man Adasi devlet daireleri baskanlari ile birlikte adanin yurutme mercileridir Man Adasi Avrupa Birligi uyesi degildir ancak AB ile yapilan anlasmalar uyarinca sinirli sekilde gumruksuz mal dolasimina izin verilmektedir AB vatandaslari adada serbestce seyahat ve ikamet edebilir ama calisamaz Man Adasi vatandaslarinin da AB de calismasi sinirlandirilmistir Birlesik Krallik in Avrupa Birligi nden ayrilmasinin ada uzerinde ne etkiye sahip olacagi belirsizdir Man Adasi bayragi ve devlet armasi bir ucgen seklini alan uc bacak gostermektedir Man Adasi kuyruksuz kedisi ile meshurdur Bu uc bacakli sekil ve kedilerin neden kuyruksuz olduguna dair bircok yerel efsane vardir EkonomiMan Adasi dusuk vergilere sahip bir ekonomidir Adada varlik vergisi damga vergisi ve uygulanmamaktadir Uygulanan en yuksek gelir vergisi orani 20 dir Neredeyse her turlu gelir icin kurumlar vergisi 0 dir bunun istisnasi 10 vergi alinan bankalarin elde ettigi kar ve adada yer alan tasinmaz maldan elde edilen gelirdir Bu nedenle ada vergi cenneti olarak unlenmis buna karsilik olarak onlarca ulkeyle vergi bilgisi degisimi antlasmalari imzalayip 2009 yilinda OECD tarafindan uluslararasi vergi standartlarina uygunlugu gosteren beyaz listeye eklenmistir Adanin gayri safi yurt ici hasilasina en buyuk katki adada yurutulen offshore bankacilik dolayisiyla finans sektoru tarafindan saglanmaktadir Isikcilik basta olmak uzere uretim ve turizm sektorleri ada ekonomisine katkida bulunan diger sektorlerdir Tarim ve balikcilik tarihsel olarak onem arz etse de ekonomiye katkilari azalmistir Kaynakca Arsivlenmis kopya 26 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2010 Ingilizce Man Adasi Hukumeti 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Kasim 2017 GDP Per Capita PPP Ingilizce CIA World Factbook 23 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2017 Kaynak Man Adasi hakkinda bilgilerinin toplanmis oldugu ciddi ve inanilir Internet sitesinin adanin adi hakkindaki bolumu http www isle of man com manxnotebook history name man htm 28 Mayis 2009 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 17 5 2009 http www gov im 16 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Man Adasi hukumetinin resmi internet sitesine ve Man Adasi bilgi kilavuzunda hukumet maddesine http www iomguide com government php 1 Mayis 2009 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde bakiniz PDF Gov im 10 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2017 Legislating for the United Kingdom s withdrawal from the European Union PDF Department for Exiting the European Union 30 Mart 2017 25 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Kasim 2017 Gov im 19 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2015 Interview With Brian Donegan Director Of Foreign Investment Isle Of Man Government OnlinePersonalsWatch 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2013 Gov im 30 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2017 Money independent co uk 10 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2017 a b Kilicdaroglu nun bahsettigi Man Adasi hakkinda merak edilenler BBC Turkce 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2017 Banking Sector of the Isle of Man Thebanks eu 11 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2017 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Man Adasi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Yari ozerk Man Adasi Hukumetinin resmi websitesi 16 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 17 5 2009 Man Adasi kilavuzu 1 Mayis 2009 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 17 5 2009 Man Adasi ile iliskili konular icin ozel websitesi 23 Mayis 2009 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 17 5 2009