Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ivan Illich, (d. 4 Eylül 1926, Viyana, Avusturya – ö. 2 Aralık 2002, Bremen, Almanya) Avusturyalı filozof ve toplum eleştirmeni. Çağdaş batı kültürü, kurumları, eğitim, çalışma hayatı, enerjinin kullanımı, ekonomik gelişme ve sağlık gibi alanlar üzerine eleştirel incelemeler kaleme aldı.
| Ivan Illich | |
|---|---|
| Tam adı | Ivan Illich |
| Doğumu | 4 Eylül 1926 Viyana, Avusturya |
| Ölümü | 2 Aralık 2002 (76 yaşında) Bremen, Almanya |
| Çağı | Çağdaş felsefe |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Anarşizm, Katolik |
| İlgi alanları | Eğitim felsefesi, Teknoloji felsefesi |
Etkilendikleri | |
Etkiledikleri
| |
Yaşam öyküsü
1926 yılında Viyana'da Hırvat bir baba ve Sefarad bir annenin oğlu olarak dünyaya geldi. Babasının gelir durumu sebebiyle pek çok ülkeyi gezip görme imkânına kavuştu. İtalyanca, Fransızca ve Almancayı ana dili gibi bilirken, daha sonra bu dillere Sırpça-Hırvatça, Antik Yunan ve Latin dilleri, İspanyolca, Portekizce, Hintçe de ekledi. İtalya'da 'nde Histoloji ve Kristalografi, Vatikan'da 'nde teoloji ve felsefe, Salzburg'da Orta Çağ Tarihi eğitimi gördü. Porto Riko Katolik Üniversitesi başkan yardımcılığına getirildi. 1961'de Meksika Cuernavaca'da Centro Intercultural de Documentación (CIDOC, International Documentation of Center) kurdu. Merkezin araştırmaları Vatikan ve CIA ile çatışmasına sebep oldu.
Illich 1970'lerde Fransa'daki sol entelektüel çevrede popüler olmasına karşın François Mitterrand' ın 1981'deki seçiminden sonra Fransız solunun hükûmete gelmesiyle birlikte görüşleri fazla kötümser bulunduğundan bu çevrelerdeki etkisi gün geçtikçe azalmıştır.
Hayatının sonraki yıllarında kansere yakalandı ve eleştirdiği kurumsallaşmış tıp yerine geleneksel metotlara başvurdu. Hastalığının ilk aşamalarında tümör ile ilgili bir doktora danışmış ancak kendisine konuşma yeteneğinin kaybolma ihtimalinin çok yüksek olduğu söylenmişti. "Ölümlülüğüm" diye adlandırdığı tümör ile hayatının sonuna kadar yaşadı.
Eserlerinden
Şenlikli Toplum adlı eserinden
Araçların aşırı ölçüde gelişmesi, insanları çok yeni biçimlerde tehdit etmektedir. Bu tehditler geleneksel angarya ve haksız muameleye benzemekle birlikte, yeni bir kategori oluştururlar. Çünkü bunları yaratanlar da, kurbanları da aynı kişilerdir: Yıkıcılıkta sınır tanımayan araçları hem yöneten hem de talep eden kişiler. Bu oyunda, başlangıçta bazıları kazansa da, sonuçta herkes her şeyini kaybeder...
Araçların insanlara yönelik taleplerinin maliyeti gittikçe artmaktadır. İnsanı araçlarının hizmetine girecek duruma getirmenin maliyetindeki artış, bütün üretimde ağırlığın mallardan hizmetlere doğru kaymasıyla kendini göstermektedir. Hayat dengesinin, büyüyen endüstrilerin dinamiğine gösterdiği direnci kırmak için, insanın gittikçe daha çok yönlendirilip denetlenmesi gerekmektedir. Bu yönlendirme, eğitsel, tıbbi ve yönetsel tedavi biçimini alır. Eğitim, rekabetçi tüketiciler yaratır; tıp, bunların artık ihtiyaç duymağa başladığı yönlendirilmiş çevrede varlıklarını sürdürmelerini sağlar; bürokrasi ise, insanların anlamsız işleri yerine getirebilmesi için toplumsal denetim uygulamanın gerekliliğini yansıtır. Buna paralel olarak, yeni ayrıcalık düzeylerinin ordu, polis ve güvenlik önlemleriyle korunmasının maliyetinde görülen artış da, tüketim toplumunda kaçınılmaz olarak iki tür köle bulunduğunu gösterir: Vazgeçilmez alışkanlıkların kölesi olanlarla kıskançlığın kölesi olanlar.
Okulsuz Toplum (Deschooling Society) adlı eserinden
Günümüzde okul sistemi tarih boyunca güçlü kiliseler için geçerli olan üç işlevi yerine getirmektedir. Okul hem toplum mitinin kaynağı, hem bu mitin tezatlarının kurumsallaştırılması ve hem de mit ile gerçeklik arasında uyumsuzluğu tekrar üretecek ve gizleyecek olan ritüel mekanıdır...Özgür bir toplumun, modern bir okulda oluşturulabileceği görüşü paradoksal bir iddiadır. Bireysel özgürlüğü garanti altına alma, bir öğretmenin öğrencileriyle meşguliyetinde tamamiyle göz ardı edilmektedir. Öğretmen sahip olduğu kişiliğini yargı, ideoloji ve doktor işlevleriyle birleştirdiğinde, toplumun temel yapısı, yaşam için hazırlanması gereken süreçle amacından saptırılmaktadır. Bu üç gücü birleştiren bir öğretmen, öğrencinin yasal veya ekonomik reşit olmama durumunu meydana getiren ya da özgür toplanma hakkını kısıtlayan yasalara göre öğrencinin haklarını daha fazla kısıtlar. Ağaçları yaşken eğip bükmek sevgili öğretmenlerin içtenlikle yerine getirdikleri kutsal ve benzersiz bir vazifedir.
Sağlığın Gaspı adlı eserinden
Maalesef, yararı olmamasının yanı sıra zararı da olmayan tıp hizmeti, gittikçe büyüyen tıp kurumunun günümüz toplumuna verdiği zararların yanında çok önemsiz kalır. Teknik tıbbi müdahalelerden kaynaklanan ağrı, fonksiyon bozukluğu, sakatlık ve acı günümüzde trafik ve iş kazalarıyla ve hatta savaşla ilgili etkinliklerle bile yarışır duruma gelmiş ve tıbbın zararlarını günümüzün en hızlı yayılan salgınlarından biri haline getirmiştir...Gücünü yasa ve dinden ayrı tutmakta hep diretmiş olan Batı tıbbı şimdi tersine, onların da ötesine geçmiştir. Bazı endüstri toplumlarında sosyal etiketleme, her sapkınlığın tıbbi bir etiket taşıdığı noktaya dek tıplaşmıştır. Böylece, tıbbi teşhisin ahlâki ögesinin karanlıkta kalması, Asklepios otoritesini totaliter bir güçle donatmıştır...
Eserleri
- Die philosophischen Grundlagen der Geschichtsschreibung bei Arnold J. Toynbee (1951), Diss. Salzburg
- Celebration of Awareness (1971)
- Deschooling Society (1971)
- Tools for Conviviality (1973)
- Energy and Equity (1974)
- Medical Nemesis (1975)
- The Right to Useful Unemployment (1978)
- Toward a History of Needs (1978)
- Shadow Work (1981)
- Gender (1982)
- H2O and the Waters of Forgetfulness (1985)
- ABC: The Alphabetization of the Popular Mind (1988)
- In the Mirror of the Past (1992)
- In the Vineyard of the Text: A Commentary to Hugh's Didascalicon (1993)
- Ivan Illich in Conversation interviews with Cayley, David. (1992) (Toronto: Anansi Press).
- The Rivers North of the Future - The Testament of Ivan Illich as told to David Cayley (2005) (Toronto: Anansi Press)
- Corruption of Christianity Illich, Ivan (Author) Cayley, David (Editor) (2000)
Türkçe'de Ivan Illich
- Şenlikli Toplum, Ayrıntı Yayınları, 1989
- H2O, Afa Yayınları, 1991
- Profesyoneller İktidarı, Pınar Yayınları, 1994
- Sağlığın Gaspı, Ayrıntı Yayınları, 1995
- Gender, Ayraç Yayınevi, 1996
- Enerji ve Eşitlik, İz Yayıncılık, 1997
- Okulsuz Toplum, Şule Yayınları, 2005
- İşsizlik Hakkı, Yeni İnsan Yayınları / Ivan Illich Kitaplığı, 2011
Dış bağlantılar
- Illich-Ölüme Karşı Ölüm[]
- Çağın Hastalıklarına Modern Bir Bakış 5 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yaşamın Tıplaştırılması 9 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Wikiversity Reading Group Illich'in Okulsuz Toplumu üzerine okuma Grubu
- To Hell With Good Intentions (1968) 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- An extensive set of Illich's writings and recordings 24 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Article in The encyclopaedia of informal education 18 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ivan Illich d 4 Eylul 1926 Viyana Avusturya o 2 Aralik 2002 Bremen Almanya Avusturyali filozof ve toplum elestirmeni Cagdas bati kulturu kurumlari egitim calisma hayati enerjinin kullanimi ekonomik gelisme ve saglik gibi alanlar uzerine elestirel incelemeler kaleme aldi Ivan IllichTam adiIvan IllichDogumu4 Eylul 1926 1926 09 04 Viyana AvusturyaOlumu2 Aralik 2002 76 yasinda Bremen AlmanyaCagiCagdas felsefeBolgesiBati felsefesiOkuluAnarsizm KatolikIlgi alanlariEgitim felsefesi Teknoloji felsefesiEtkilendikleri Arnold J Toynbee Jacques Maritain Jacques Ellul Emmanuel LevinasEtkiledikleri Andre Gorz John ZerzanYasam oykusu1926 yilinda Viyana da Hirvat bir baba ve Sefarad bir annenin oglu olarak dunyaya geldi Babasinin gelir durumu sebebiyle pek cok ulkeyi gezip gorme imkanina kavustu Italyanca Fransizca ve Almancayi ana dili gibi bilirken daha sonra bu dillere Sirpca Hirvatca Antik Yunan ve Latin dilleri Ispanyolca Portekizce Hintce de ekledi Italya da nde Histoloji ve Kristalografi Vatikan da nde teoloji ve felsefe Salzburg da Orta Cag Tarihi egitimi gordu Porto Riko Katolik Universitesi baskan yardimciligina getirildi 1961 de Meksika Cuernavaca da Centro Intercultural de Documentacion CIDOC International Documentation of Center kurdu Merkezin arastirmalari Vatikan ve CIA ile catismasina sebep oldu Illich 1970 lerde Fransa daki sol entelektuel cevrede populer olmasina karsin Francois Mitterrand in 1981 deki seciminden sonra Fransiz solunun hukumete gelmesiyle birlikte gorusleri fazla kotumser bulundugundan bu cevrelerdeki etkisi gun gectikce azalmistir Hayatinin sonraki yillarinda kansere yakalandi ve elestirdigi kurumsallasmis tip yerine geleneksel metotlara basvurdu Hastaliginin ilk asamalarinda tumor ile ilgili bir doktora danismis ancak kendisine konusma yeteneginin kaybolma ihtimalinin cok yuksek oldugu soylenmisti Olumlulugum diye adlandirdigi tumor ile hayatinin sonuna kadar yasadi EserlerindenSenlikli Toplum adli eserinden Araclarin asiri olcude gelismesi insanlari cok yeni bicimlerde tehdit etmektedir Bu tehditler geleneksel angarya ve haksiz muameleye benzemekle birlikte yeni bir kategori olustururlar Cunku bunlari yaratanlar da kurbanlari da ayni kisilerdir Yikicilikta sinir tanimayan araclari hem yoneten hem de talep eden kisiler Bu oyunda baslangicta bazilari kazansa da sonucta herkes her seyini kaybeder Araclarin insanlara yonelik taleplerinin maliyeti gittikce artmaktadir Insani araclarinin hizmetine girecek duruma getirmenin maliyetindeki artis butun uretimde agirligin mallardan hizmetlere dogru kaymasiyla kendini gostermektedir Hayat dengesinin buyuyen endustrilerin dinamigine gosterdigi direnci kirmak icin insanin gittikce daha cok yonlendirilip denetlenmesi gerekmektedir Bu yonlendirme egitsel tibbi ve yonetsel tedavi bicimini alir Egitim rekabetci tuketiciler yaratir tip bunlarin artik ihtiyac duymaga basladigi yonlendirilmis cevrede varliklarini surdurmelerini saglar burokrasi ise insanlarin anlamsiz isleri yerine getirebilmesi icin toplumsal denetim uygulamanin gerekliligini yansitir Buna paralel olarak yeni ayricalik duzeylerinin ordu polis ve guvenlik onlemleriyle korunmasinin maliyetinde gorulen artis da tuketim toplumunda kacinilmaz olarak iki tur kole bulundugunu gosterir Vazgecilmez aliskanliklarin kolesi olanlarla kiskancligin kolesi olanlar Okulsuz Toplum Deschooling Society adli eserinden Gunumuzde okul sistemi tarih boyunca guclu kiliseler icin gecerli olan uc islevi yerine getirmektedir Okul hem toplum mitinin kaynagi hem bu mitin tezatlarinin kurumsallastirilmasi ve hem de mit ile gerceklik arasinda uyumsuzlugu tekrar uretecek ve gizleyecek olan rituel mekanidir Ozgur bir toplumun modern bir okulda olusturulabilecegi gorusu paradoksal bir iddiadir Bireysel ozgurlugu garanti altina alma bir ogretmenin ogrencileriyle mesguliyetinde tamamiyle goz ardi edilmektedir Ogretmen sahip oldugu kisiligini yargi ideoloji ve doktor islevleriyle birlestirdiginde toplumun temel yapisi yasam icin hazirlanmasi gereken surecle amacindan saptirilmaktadir Bu uc gucu birlestiren bir ogretmen ogrencinin yasal veya ekonomik resit olmama durumunu meydana getiren ya da ozgur toplanma hakkini kisitlayan yasalara gore ogrencinin haklarini daha fazla kisitlar Agaclari yasken egip bukmek sevgili ogretmenlerin ictenlikle yerine getirdikleri kutsal ve benzersiz bir vazifedir Sagligin Gaspi adli eserinden Maalesef yarari olmamasinin yani sira zarari da olmayan tip hizmeti gittikce buyuyen tip kurumunun gunumuz toplumuna verdigi zararlarin yaninda cok onemsiz kalir Teknik tibbi mudahalelerden kaynaklanan agri fonksiyon bozuklugu sakatlik ve aci gunumuzde trafik ve is kazalariyla ve hatta savasla ilgili etkinliklerle bile yarisir duruma gelmis ve tibbin zararlarini gunumuzun en hizli yayilan salginlarindan biri haline getirmistir Gucunu yasa ve dinden ayri tutmakta hep diretmis olan Bati tibbi simdi tersine onlarin da otesine gecmistir Bazi endustri toplumlarinda sosyal etiketleme her sapkinligin tibbi bir etiket tasidigi noktaya dek tiplasmistir Boylece tibbi teshisin ahlaki ogesinin karanlikta kalmasi Asklepios otoritesini totaliter bir gucle donatmistir EserleriDie philosophischen Grundlagen der Geschichtsschreibung bei Arnold J Toynbee 1951 Diss Salzburg Celebration of Awareness 1971 ISBN 0 7145 0837 3 Deschooling Society 1971 ISBN 0 06 012139 4 Tools for Conviviality 1973 ISBN 0 06 080308 8 ISBN 0 06 012138 6 Energy and Equity 1974 ISBN 0061361535 Medical Nemesis 1975 ISBN 0 394 71245 5 ISBN 0 7145 1095 5 ISBN 0 7145 1096 3 The Right to Useful Unemployment 1978 ISBN 0 7145 2628 2 Toward a History of Needs 1978 ISBN 0 394 41040 8 ISBN 0 394 73501 3 Shadow Work 1981 ISBN 0 7145 2711 4 ISBN 0 7145 2710 6 Gender 1982 ISBN 0 394 52732 1 H2O and the Waters of Forgetfulness 1985 ISBN 0 911005 06 4 ABC The Alphabetization of the Popular Mind 1988 ISBN 0 86547 291 2 In the Mirror of the Past 1992 ISBN 0 7145 2937 0 In the Vineyard of the Text A Commentary to Hugh s Didascalicon 1993 ISBN 0 226 37235 9 Ivan Illich in Conversation interviews with Cayley David 1992 Toronto Anansi Press The Rivers North of the Future The Testament of Ivan Illich as told to David Cayley 2005 ISBN 0 88784 714 5 Toronto Anansi Press Corruption of Christianity Illich Ivan Author Cayley David Editor 2000 ISBN 0 660 18099 5Turkce de Ivan IllichSenlikli Toplum Ayrinti Yayinlari 1989 H2O Afa Yayinlari 1991 Profesyoneller Iktidari Pinar Yayinlari 1994 Sagligin Gaspi Ayrinti Yayinlari 1995 Gender Ayrac Yayinevi 1996 Enerji ve Esitlik Iz Yayincilik 1997 Okulsuz Toplum Sule Yayinlari 2005 Issizlik Hakki Yeni Insan Yayinlari Ivan Illich Kitapligi 2011Dis baglantilarIllich Olume Karsi Olum olu kirik baglanti Cagin Hastaliklarina Modern Bir Bakis 5 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yasamin Tiplastirilmasi 9 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikiversity Reading Group Illich in Okulsuz Toplumu uzerine okuma Grubu To Hell With Good Intentions 1968 30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde An extensive set of Illich s writings and recordings 24 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Article in The encyclopaedia of informal education 18 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde