Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Kabak kemane, Türk halk müziği'ndeki telli, yaylı ve deri kapaklı sazların tek örneğidir. Kökeni Orta Asya'ya dayanmaktadır. Kabak kemane, Türkiye’de özellikle Batı Anadolu’da Ege Bölgesi’nde) yaygın olarak kullanılan bir sazdır. Kabak, kabak kemane, rebap (Güneydoğu Anadolu’da rubaba, Hatay yöresinde hegit) ve ıklığ gibi adlar ile bilinmektedir. Orta Asya Türkmenlerinin Gijek adını verdiği ve Azerbaycan halk müziğinde Kemança adıyla kullanılan çalgı da aynı köktendir. Gövdesi kabak veya hindistan cevizi, göğsü deri, iki veya üç telli olan bir halk çalgısıdır. Yörelere göre farklılık gösterir.
Su kabağı sap kısmından 1/3 oranında kesilir. Bu bölüme tekne adı verilir ve üzeri eskiden tavşan, günümüzde ise yürek zarı ile kaplanır. Tekne çapı yaklaşık 10-15 cm arasındadır. Tekneden sonra sap ve burgular gelir. Gövdenin en alt kısmında, çalgıcının kabak kemaneyi dizine dayayıp çalması için demir çubuk vardır. Bu çubuk aynı zamanda kabak ile sapın birbirini tutmasını da sağlar. Kemane perdesiz bir çalgı olduğu için her türlü kromatik ve komalı ses elde edilebilir. Ses genişliği, 2,5 oktavdır. Kabak kemane geçmişten günümüze kadar otantik görünüşünü korumuş bir halk çalgısıdır. Türkler kemane ve kemençe kültürlerini üç kıta üzerine yaymışlardır. "Iyık" Altaylarda "Yançak komus", Kırgızlarda "Kıl Kıyak", Türkmenlerde "Gıcak" gibi isimlerle anılmıştır. Kabak kemane yapılırken Su kabağı yukarı doğru incelen boğum altından kesilir ve üzerine yürek zarı veya deri geçirilir. Daha sonra kabağa ağaçtan sap (kol) monte edilir. Kemanenin aslı üç telli olup, daha geniş ses elde etmek için daha sonraları dördüncü bir tel ilave edilmiştir. 4 ve 5 telliden farklı olarak 6, 7 ve 8 telli kabak kemaneler de üretilmeye başlanmıştır.
Kabağın çapının büyük veya küçük olması elde edilecek sesin tiz veya pes olması sonucunu doğurur. İki eşik arası (üst ve alt eşik) normal şartlarda 32–33 cm. uzunluğunda olmalıdır. Ancak derinin az veya çok gergin olması bu uzaklığın değişmesinde etkendir. Su kabağının yanı sıra dut ağacından da kemane yapılmaktadır. Şu anda kemanede normal bağlama telleri (çelik ve sırma) kullanılmaktadır. Ancak kemanenin doğal yapısı ile orantılı olarak keman telleri de kullanılabilir. Kemane at kılıfından yapılmış yay ile çalınır. İyi, kaliteli ve gür ses elde etmek için kıllar üzerine reçine sürülür. Tizden peste doğru, bağlama ya göre 1-Re, 2-La, 3-Re, 4-Sol şeklinde (tunere göre F,C,F,A#) akort edilir.
Kaynakça
Çalgı ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mart 2013 Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Mart 2013 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Kabak kemane Turk halk muzigi ndeki telli yayli ve deri kapakli sazlarin tek ornegidir Kokeni Orta Asya ya dayanmaktadir Kabak kemane Turkiye de ozellikle Bati Anadolu da Ege Bolgesi nde yaygin olarak kullanilan bir sazdir Kabak kabak kemane rebap Guneydogu Anadolu da rubaba Hatay yoresinde hegit ve iklig gibi adlar ile bilinmektedir Orta Asya Turkmenlerinin Gijek adini verdigi ve Azerbaycan halk muziginde Kemanca adiyla kullanilan calgi da ayni koktendir Govdesi kabak veya hindistan cevizi gogsu deri iki veya uc telli olan bir halk calgisidir Yorelere gore farklilik gosterir Kabak kemane Haydar Aliyev Kultur Merkezi Baku Su kabagi sap kismindan 1 3 oraninda kesilir Bu bolume tekne adi verilir ve uzeri eskiden tavsan gunumuzde ise yurek zari ile kaplanir Tekne capi yaklasik 10 15 cm arasindadir Tekneden sonra sap ve burgular gelir Govdenin en alt kisminda calgicinin kabak kemaneyi dizine dayayip calmasi icin demir cubuk vardir Bu cubuk ayni zamanda kabak ile sapin birbirini tutmasini da saglar Kemane perdesiz bir calgi oldugu icin her turlu kromatik ve komali ses elde edilebilir Ses genisligi 2 5 oktavdir Kabak kemane gecmisten gunumuze kadar otantik gorunusunu korumus bir halk calgisidir Turkler kemane ve kemence kulturlerini uc kita uzerine yaymislardir Iyik Altaylarda Yancak komus Kirgizlarda Kil Kiyak Turkmenlerde Gicak gibi isimlerle anilmistir Kabak kemane yapilirken Su kabagi yukari dogru incelen bogum altindan kesilir ve uzerine yurek zari veya deri gecirilir Daha sonra kabaga agactan sap kol monte edilir Kemanenin asli uc telli olup daha genis ses elde etmek icin daha sonralari dorduncu bir tel ilave edilmistir 4 ve 5 telliden farkli olarak 6 7 ve 8 telli kabak kemaneler de uretilmeye baslanmistir Kabagin capinin buyuk veya kucuk olmasi elde edilecek sesin tiz veya pes olmasi sonucunu dogurur Iki esik arasi ust ve alt esik normal sartlarda 32 33 cm uzunlugunda olmalidir Ancak derinin az veya cok gergin olmasi bu uzakligin degismesinde etkendir Su kabaginin yani sira dut agacindan da kemane yapilmaktadir Su anda kemanede normal baglama telleri celik ve sirma kullanilmaktadir Ancak kemanenin dogal yapisi ile orantili olarak keman telleri de kullanilabilir Kemane at kilifindan yapilmis yay ile calinir Iyi kaliteli ve gur ses elde etmek icin killar uzerine recine surulur Tizden peste dogru baglama ya gore 1 Re 2 La 3 Re 4 Sol seklinde tunere gore F C F A akort edilir KaynakcaCalgi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz