Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kabulgan – Türk, Altay ve Moğol mitolojisinde “Şekil Değiştirme” kavramı. Metamorfoz, transformasyon. Kubulgan veya Kabulgak da denir. Moğollar Hubılgan olarak söylerler. Don bürünmek (ton bürgünmek) veya donuna girmek (tonunga kirmek) şeklinde de ifade edilmiştir.
Anlam ve içerik
Başka bir varlığa dönüşmek. Kılık değiştirmek. Genelde silkinilerek gerçekleşir. Donuna girmek şeklinde de ifade bulur. En çok kuş ve geyik donuna girme yaygındır. Erenler güvercin ve geyik tonuna bürünürler. Kabulmak (Kabulgamak, Kubulmak) fiili ile de kullanılır. Örneğin bir masalda, mağarada yaşayan 13 kız birdenbire Kurda kabulgar (dönüşür). Ahmet Yesevi zaman zaman Turna kuşu kılığına girer. Güvercin tonuna bürünen Hacı Bektaş'ı, Toğrul Baba bir doğan kılığına girerek takip eder.
Türk söylence ve masallarında "don bürünme" (şekil değiştirme) genellde üstün bir güç (Tanrı, sihirbaz, cadı, evliya vb.) tarafından, ya yapılan bir iyiliğe karşılık ödül olarak ya da yapılmış bir kötülüğe karşı ceza şeklinde gerçekleştirilir. Bu efsane ve masallarda çoğunlukla, “geyik donuna girmek” ve “turna donuna girmek” şeklindeki bir "kabulgan"dan söz edilir. Bu konuyla ilgili olarak, Kaygusuz Abdal’ın, şeyhi Abdal Musa’ya nasıl mürit olduğunu anlatan yaygın bir hikâye güzel bir örnektir. Rivayete göre, Gaybi Beğ adamlarıyla avlanmaya çıkar. Bir ara güzel bir maral (geyik) görerek adamlarından ayrılır. Bir süre kovaladıktan sonra geyiği bacağından okla yaralar. Fakat maral koşarak Abdal Musa’nın tekkesinden içeri girer. Gaybi Beğ de onun arkasından tekkeye girer ve Abdal Musa’ya postunda otururken durumu anlatır. Abdal Musa cüppesini yukarı kaldırır ve koltuğunun altına saplanmış oku gösterir. Şaşkına dönen Gaybi Bey, affını ister. Geyik, kuş ya da herhangi bir hayvanın şekline girme öykülerinin bir kısmı şamanist gelenekten, bir kısmı da Budizm’den kaynaklanmaktadır.
Buryatlara göre Kubılgan (Hubilgan) bir ruhtur. Genellikle bir kuş olarak görünür.
Etimoloji
- Kabulgan: (Kap/Kab) kökünden türemiştir. Kabuk kelimesiyle aynı köktendir. Kabuk değişmek, biçim değiştirmek anlamlarına gelir. Kap sözü ile de bağlantılıdır.
- Ton: (Don/Ton/Tong) kökünden türemiştir. Giysi, teçhizat demektir. Donanım kelimesi bu kökten gelir.
Dipnotlar
- ^ "Bahaeddin Ögel ve Türk Mitolojisi, Yaşar Kalafat". 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2011.
- ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-2, Sayfa 139)
- ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-2, Sayfa 134)
- ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-2, Sayfa 133)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Türklerde İslamiyet Öncesi İnanç Sistemleri Erman Artun" (PDF). 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Ocak 2012.
Dış bağlantılar
- Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri, Ahmet Yaşar Ocak 16 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türk Halk Anlatılarında Ölüm Ruhu Motifi, Salahaddin BEKKİ 12 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kabulgan Turk Altay ve Mogol mitolojisinde Sekil Degistirme kavrami Metamorfoz transformasyon Kubulgan veya Kabulgak da denir Mogollar Hubilgan olarak soylerler Don burunmek ton burgunmek veya donuna girmek tonunga kirmek seklinde de ifade edilmistir Anlam ve icerikBaska bir varliga donusmek Kilik degistirmek Genelde silkinilerek gerceklesir Donuna girmek seklinde de ifade bulur En cok kus ve geyik donuna girme yaygindir Erenler guvercin ve geyik tonuna burunurler Kabulmak Kabulgamak Kubulmak fiili ile de kullanilir Ornegin bir masalda magarada yasayan 13 kiz birdenbire Kurda kabulgar donusur Ahmet Yesevi zaman zaman Turna kusu kiligina girer Guvercin tonuna burunen Haci Bektas i Togrul Baba bir dogan kiligina girerek takip eder Turk soylence ve masallarinda don burunme sekil degistirme genellde ustun bir guc Tanri sihirbaz cadi evliya vb tarafindan ya yapilan bir iyilige karsilik odul olarak ya da yapilmis bir kotuluge karsi ceza seklinde gerceklestirilir Bu efsane ve masallarda cogunlukla geyik donuna girmek ve turna donuna girmek seklindeki bir kabulgan dan soz edilir Bu konuyla ilgili olarak Kaygusuz Abdal in seyhi Abdal Musa ya nasil murit oldugunu anlatan yaygin bir hikaye guzel bir ornektir Rivayete gore Gaybi Beg adamlariyla avlanmaya cikar Bir ara guzel bir maral geyik gorerek adamlarindan ayrilir Bir sure kovaladiktan sonra geyigi bacagindan okla yaralar Fakat maral kosarak Abdal Musa nin tekkesinden iceri girer Gaybi Beg de onun arkasindan tekkeye girer ve Abdal Musa ya postunda otururken durumu anlatir Abdal Musa cuppesini yukari kaldirir ve koltugunun altina saplanmis oku gosterir Saskina donen Gaybi Bey affini ister Geyik kus ya da herhangi bir hayvanin sekline girme oykulerinin bir kismi samanist gelenekten bir kismi da Budizm den kaynaklanmaktadir Buryatlara gore Kubilgan Hubilgan bir ruhtur Genellikle bir kus olarak gorunur EtimolojiKabulgan Kap Kab kokunden turemistir Kabuk kelimesiyle ayni koktendir Kabuk degismek bicim degistirmek anlamlarina gelir Kap sozu ile de baglantilidir Ton Don Ton Tong kokunden turemistir Giysi techizat demektir Donanim kelimesi bu kokten gelir Dipnotlar Bahaeddin Ogel ve Turk Mitolojisi Yasar Kalafat 1 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2011 Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Cilt 2 Sayfa 139 Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Cilt 2 Sayfa 134 Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Cilt 2 Sayfa 133 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turklerde Islamiyet Oncesi Inanc Sistemleri Erman Artun PDF 21 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Ocak 2012 Dis baglantilarAlevi ve Bektasi Inanclarinin Islam Oncesi Temelleri Ahmet Yasar Ocak 16 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Halk Anlatilarinda Olum Ruhu Motifi Salahaddin BEKKI 12 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz