Kalkosi Kilisesi (Gürcüce: კალკოსის ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski afı Kalkosi olan İkizpınar köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Gürcüce elyazması Kalkosi İncili burada korunmuştur.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | İkizpınar, Şenkaya |
Koordinatlar | 40°36′32″K 42°20′33″D / 40.60889°K 42.34250°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Harabe |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Dolgu duvar, yontma taş |
Tarihçe
Bir Gürcü yerleşimi olan Kalkosi köyünün kilisesi, Tao bölgesinin 16. yüzyılın ortalarında Osmanlıların eline geçmesinden önce inşa edilmiştir. Kilisede Gürcü alfabesinin Hutsuri harfleriyle yazılmış yazıtı da bunu göstermektedir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin 1907 yılındaki ziyareti sırasında Kalkosi Kilisesi Ermeni kilisesine çevrilmişti ve kilisenin cemaati de Ermenileşmiş, fakat sadece Türkçe konuşan Gürcülerden oluşuyordu. Bu tarihte kilise ayakta duruyordu ve etrafında mezarlık bulunuyordu. Kilise 2017 yılında samanlık olarak kullanılıyordu.
Mimari
Kalkosi Kilisesi, köyün kuzeyinde, evlerin arasında yer alır. Yüksekçe bir yerde dolgu duvar tekniğinde kabaca yontulmuş kırmızımsı, yeşilimsi ve siyah renkli taşlarla inşa edilmiştir. Dikdörtgen planlı, tek nefli yapının doğu yarısı ve örtüsü yıkılmış durumdadır. Kilisenin uzunluğu yaklaşık 13 metre, genişliği yaklaşık 7 metredir. Tek giriş kapısı batıda yer alır ve kapının yarım daire kemerli olduğu anlaşılmaktadır. Çatı örtüsü, apsis ve duvarları kısmen yıkılmıştır. Bununla birlikte günümüze ulaşan duvarların yüksekliği 3 metreyi bulur. Kuzey ve güney duvarda bulunan payanda kalıntıları, tonozu takviye eden kemerleri taşıdığını düşündürmektedir. Ekvtime Takaişvili'nin bulunduğu 1907 yılında kilise kullanılır haldeydi ve kapının sağ tarafındaki kırmızı taşa Gürcü alfabesinin Nushuri harfleriyle oyulmuş Gürcüce bir yazıt bulunuyordu. Bu yazıt Takaişvili tarafından “… უნი და მისი ასული ქ. ირინე ფ~დ ცოდვილი” şeklinde okunmuştur.
Kaynakça
- ^ a b Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Ardahan, Erzurum İli ve İlçelerinde Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2011", 30. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Çorum, 2012, 2. Cilt, s. 323. 9 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 80, .
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 35". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.
- ^ a b 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2018, s. 38. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kalkosi Kilisesi Gurcuce კალკოსის ეკლესია tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Erzurum ilinin Senkaya ilcesine bagli ve eski afi Kalkosi olan Ikizpinar koyunde Orta Cag da Gurculerden kalma bir kilisedir Gurcuce elyazmasi Kalkosi Incili burada korunmustur Kalkosi KilisesiTemel bilgilerKonumIkizpinar SenkayaKoordinatlar40 36 32 K 42 20 33 D 40 60889 K 42 34250 D 40 60889 42 34250InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumHarabeMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanmaOrta CagOzelliklerMalzemelerDolgu duvar yontma tasTarihceBir Gurcu yerlesimi olan Kalkosi koyunun kilisesi Tao bolgesinin 16 yuzyilin ortalarinda Osmanlilarin eline gecmesinden once insa edilmistir Kilisede Gurcu alfabesinin Hutsuri harfleriyle yazilmis yaziti da bunu gostermektedir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin 1907 yilindaki ziyareti sirasinda Kalkosi Kilisesi Ermeni kilisesine cevrilmisti ve kilisenin cemaati de Ermenilesmis fakat sadece Turkce konusan Gurculerden olusuyordu Bu tarihte kilise ayakta duruyordu ve etrafinda mezarlik bulunuyordu Kilise 2017 yilinda samanlik olarak kullaniliyordu MimariKalkosi Kilisesi koyun kuzeyinde evlerin arasinda yer alir Yuksekce bir yerde dolgu duvar tekniginde kabaca yontulmus kirmizimsi yesilimsi ve siyah renkli taslarla insa edilmistir Dikdortgen planli tek nefli yapinin dogu yarisi ve ortusu yikilmis durumdadir Kilisenin uzunlugu yaklasik 13 metre genisligi yaklasik 7 metredir Tek giris kapisi batida yer alir ve kapinin yarim daire kemerli oldugu anlasilmaktadir Cati ortusu apsis ve duvarlari kismen yikilmistir Bununla birlikte gunumuze ulasan duvarlarin yuksekligi 3 metreyi bulur Kuzey ve guney duvarda bulunan payanda kalintilari tonozu takviye eden kemerleri tasidigini dusundurmektedir Ekvtime Takaisvili nin bulundugu 1907 yilinda kilise kullanilir haldeydi ve kapinin sag tarafindaki kirmizi tasa Gurcu alfabesinin Nushuri harfleriyle oyulmus Gurcuce bir yazit bulunuyordu Bu yazit Takaisvili tarafindan უნი და მისი ასული ქ ირინე ფ დ ცოდვილი seklinde okunmustur Kaynakca a b Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Ardahan Erzurum Ili ve Ilcelerinde Ortacag Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2011 30 Arastirma Sonuclari Toplantisi Corum 2012 2 Cilt s 323 9 Kasim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3246 0 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 80 ISBN 978 9941 478 17 8 a b Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 35 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Kasim 2021 a b 2017 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2018 s 38 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 9 4