Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kamçı etkisi (İngilizce: Bullwhip effect), tedarik zincirinde tahminlerin verimsizliğini tarif eden bir dağıtım kanalı olgusudur. Tedarik zincirinde, müşteri ihtiyaçlarının maksimum seviyelere ulaştığı durumların envanterde yaratacağı büyük dalgalanmaları ifade eder. Bu kavram ilk olarak Jay Forrester ‘ın Industrial Dynamics (1961) kitabında ortaya atılmıştır, bu sebeple Forrester etkisi olarak da bilinir. Kamçı etkisi ismiyle anılmasının sebebi, kamçının salınım sırasında genliğinin artarak devam etmesidir. Dalga kaynağından uzaklaştıkça, dalga desenindeki sapmalar artmaktadır. Benzer şekilde, yapılan tahminlerin doğruluğu tedarik zincirinde yukarılara çıkıldıkça azalır. Örneğin perakende sektöründe, birçok tüketici ürününde tüketim miktarları oldukça tutarlıdır. Ancak bu sinyal, tüketici satın alma alışkanlıklarından uzaklaştıkça daha kaotik ve beklenmedik hale gelebilir.
1990 da, Standford Üniversitesinden Mühendislik ve Yönetim bilimleri profesörü Hau Lee’nin, Volvo hakkında yazdığı bir hikâye, kavramın tedarik zinciriyle bütünleşmesine yardım etmiştir. Satış ve pazarlama,yeşil arabalardaki fazlalığı yok etmek için bir program geliştirerek aşırı stokları ortadan kaldırmıştır. Marketin talebi karşılanırken; üretimin, yapılan promosyon planlarından haberi yoktu. Onun yerine üretim, yeşil arabaların market talebindeki artışın göstergesi olarak satışlardaki artışları baz almış, buna istinaden üretim miktarlarını artırmışlardır.
Araştırmalar, taleplerdeki +/- %5 dalgalanmanın, tedarik zincirinde +/- %40 a kadar dalgalanmaya yol açabileceğini göstermiştir. Bir kamçının vuruşundaki gibi, bilekteki ufak bir hareket (satış talebindeki bir kayma) kamçının sonunda büyük bir harekete sebep olur. (üretimin karşılaması).
Nedenler
Müşteri talepleri nadiren tam kararlı olduğundan, işletmelerin envanteri ve diğer kaynaklarını doğru konumlandırması için talebi tahmin etmeleri gerekir. Tahminler istatistiklere dayalıdır ve nadiren tam doğruları verir. Tahmin hataları sebebiyle, işletmeler ”güvenlik stoğu ” denilen envanter tamponları bulundururlar.
Tedarik zincirinde, son müşteriden hammadde sağlayıcısına kadar tedarik zincirinin tüm parçaları taleplerde yüksek varyanslar ile karşılaşılar ve bu sebeple emniyet stoklarına ihtiyaç duyarlar. Talebin yükseldiği dönemde, alt kademedeki tedarik zinciri parçaları siparişlerini arttırırlar. Talebin düştüğü veya durduğu dönemlerde de envanteri azaltmamış olurlar. Tedarik zincirinin üst kademelerine çıkıldıkça, bu varyansların etkisi büyür. Bu olaylar dizisi, MIT Sloan School of Management tarafından 1960'lı yıllarda geliştirilen bira dağıtım oyununda (beer game) iyi bir şekilde simüle edilmiştir.
Sebepler ayrıca, davranışsal ve operasyonel olarak birbirinden ayrılabilir.
Davranışsal Sebepler
- Kötü temel stok politikaları
- Geri bildirimlerde ve gecikmelerdeki yanlış algılamalar
- Karşılanamayan siparişlerin ardından acil siparişler
- Diğer oyuncuların makullük sınırlarının değerlendirilip, oluşabilecek risklerin sezilmesi
İnsan faktörünün davranışsal rolünün tedarik zincirine etkisi büyük ölçüde çözülememiştir. Bununla birlikte çalışmalar, tedarik zinciri ortamında güvenliğe önem veren tedbirli insanların, risk alanlara göre daha kötü performans sergilediklerini göstermiştir. Yüksek yeterliliğe sahip kişilerin tedarik zincirinde kamçı etkisiyle karşılaşma tehlikeleri düşüktür.
Operasyonel Sebepler
- Bağımlı talep işlemi
- Tahmin hataları
- Her talep gözleminde envanter kontrol parametrelerinin ayarlanması
- Tedarik süresi değişkenliği (tedarik süresiyle ilgili tahmin hatası)
- Parti büyüklüğü/sipariş senkronizasyonu
- Taleplerin birleştirilmesi
- İşlem güdüsü
- Miktar indirimi
- Ticari promosyonlar ve gelecek alımları
- Kısa kalma öngörüsü
- Tedarikçilerin tahsis kuralı
- Kısa kalma kurgusu
- Envanter ve üretim stratejisinin yalın ve tam zamanında üretimle yönetilmesi
Sonuçlar
Büyük güvenlik stoklarına ek olarak bu etki, verimsiz üretimden veya fazla stoklardan kaynaklı da götürebilir. Bütün üreticiler, tedarik zincirindeki müşterilerinin taleplerinin tam olarak karşılanma gereksinimi duyarlar. Bu da dağıtım kanallarda düşük kullanım oranlarına sebep olur.
Emniyet stoklarına sahip olunmasına rağmen, başarısız müşteri hizmetlerinin sonucu olarak oluşan stoksuz kalma durumları sipariş kaybına neden olabilmektedir. Bunun yanında başarısız müşteri hizmetlerinin, genel imaj ve müşteri sadakati üzerinde ölçülemeyen sonuçları da vardır. Bir işletme gerçekleştiremediği siparişlerden kaynaklanan, sözleşmelerdeki cezalarla başa çıkmak durumundadır. Dahası, talep değişkenliğini yönetmek için tekrarlanan işe alım ve işten çıkarmalar, eğitimler ve kanuni zorunluluklar nedeniyle ekstra maliyetlere de katlanırlar.
Önlemler
Teoride, bütün siparişler her seferinde tam zamanında karşılanırsa kamçı etkisi meydana gelmez. Bu bulgular kamçı etkisini, öngörü odaklı tedarik zinciri içerisinde bir problem olarak kabul eden uzmanların görüşleriyle tutarlıdır. Bu nedenle müşteri taleplerinin görünürlüğünü mümkün olan en uzak noktaya kadar genişletmek gereklidir.
Bu müşteri ihtiyaçlarına tepki veren talep odaklı tedarik zinciri kurmanın bir yoludur. Üretimde bu konsept kanban olarak anılır. Bu model Wall Mart ın dağıtım sisteminde başarılı oldu. Wall mart da ana ofis POS bilgilerini gün içinde birkaç kez alır. Bu talep bilgileri Wall Mart dağıtım merkezlerinin ve bunların tedarikçilerinin transfer kuyruklarında kullanılır. Elde edilen sonuç müşteri ihtiyaçlarının ve tedarik zinciri boyunca envanter hareketlerinin neredeyse mükemmel görünürlüğüdür. Daha iyi bilgi daha iyi envanter pozisyonu almaya ve tedarik zinciri boyunca daha düşük maliyete götürür.
“Toplam Miktar” konsepti kamçı etkisiyle mücadele edebileceğimiz hatta önleyebileceğimiz bir metottur. Bu metot özellikle Alman otomotiv endüstrisinin gelişmiş tedarik zincirlerinde uygulandı ve geliştirilmiştir. Orijinal ekipman üreticisi (OEM) ile tedarikçileri arasında çok çeşitli elektronik data transferi (EDI) formatları kurulmasına yardımcı olmuştur.
Talep odaklı tedarik zincirinin uygulanmasındaki engelleri bilgi teknolojisi yatırımı, esneklik ve müşteri ihtiyaçlarına odaklanman firma kültürünün oluşturulması olarak sıralayabiliriz. Diğer bir ön koşulda bütün tedarik zinciri paydaşlarının tam güvene dayalı işbirliği ve bilgi paylaşımı ile daha çok kazanç elde edeceklerinin farkına varmalarıdır.
Metotlar belirsizliğin, değişkenliğin ve tedarik zamanlarının azaltılması üzerine tasarlanmıştır.: -Satıcı yönetimli envanter (vendor managed inventory)
-Tam zamanında üretim(JIT)
-Talep odaklı MRP
-Stratejik işbirliği
-Bilgi paylaşımı
-Ürün akışını düzgünleştirmek
-Parekedencilerle koordine olarak teslimatları eşit yaymak
-Bir defada işlem gören miktarı aşağıya çekmek
-Küçük miktarda ve yüksek sıklıkta ikmal
-Sistem bozucu teşvikleri devre dışı bırakmak
-Her gün düşük fiyat politikası
-Geri dönüşleri ve iptalleri kısıtlamak
-Kısa kalma durumunda, mevcut durum yerine geçmiş satışları baz alan sipariş tahsisi
Ayrıca bakınız
- Beer Distribution Game
- Forrester effect mapping
- PID controller
- Supply Chain Management
- Under-damping
Kaynakça
- ^ Managing a Supply Chain is Becoming a Bit Like Rocket Science (2002, Jan. 31), The Economist
Literatür
- Bray, Robert L., and Haim Mendelson. "Information transmission and the bullwhip effect: An empirical investigation." Management Science 58.5 (2012): 860-875.
- Cannella S., and Ciancimino E. (2010). On the bullwhip avoidance phase: supply chain collaboration and order smoothing. International Journal of Production Research, 48 (22), 6739-6776
- Chen, Y. F., Z. Drezner, J. K. Ryan and D. Simchi-Levi (2000), Quantifying the Bullwhip Effect in a Simple Supply Chain: The Impact of Forecasting, Lead Times and Information. Management Science, 46, 436—443.
- Chen, Y. F., J. K. Ryan and D. Simchi-Levi (2000), The Impact of Exponential Smoothing Forecasts on the Bullwhip Effect. Naval Research Logistics, 47, 269—286.
- Chen, Y. F., Z. Drezner, J. K. Ryan and D. Simchi-Levi (1998), The Bullwhip Effect: Managerial Insights on the Impact of Forecasting and Information on Variability in a Supply Chain. Quantitative Models for
- Disney, S.M., and Towill, D.R. (2003). On the bullwhip and inventory variance produced by an ordering policy. Omega, the International Journal of Management Science, 31 (3), 157-167.
- Herlyn, W., "The Bullwhip Effect in expanded Supply Chains and the Concept of Cumulative Quantities", in: Blecker et al. (Eds.): "Innovative Methods in Logistics and Supply Chain Management", p. 513-528, epubli GmbH, Berlin, 2014, ISBN 978-3-8442-9878-9
- Lee, H.L., Padmanabhan, V., and Whang, S. (1997). Information distortion in a supply chain: the bullwhip effect. Management Science, 43 (4), 546-558.
- Lee, H.L. (2010). Taming the bullwhip. Journal of Supply Chain Management 46 (1), pp. 7–7.
- Supply Chain Management, S. Tayur, R. Ganeshan and M. Magazine, eds., Kluwer, pp. 417–439.
- Selwyn, B. (2008) Bringing Social Relations Back In: (re)Conceptualising the 'Bullwhip Effect' in global commodity chains. International Journal of Management Concepts and Philosophy, 3 (2)156-175.
- Tempelmeier, H. (2006). Inventory Management in Supply Networks—Problems, Models, Solutions, Norderstedt:Books on Demand. ISBN 3-8334-5373-7.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kamci etkisi Ingilizce Bullwhip effect tedarik zincirinde tahminlerin verimsizligini tarif eden bir dagitim kanali olgusudur Tedarik zincirinde musteri ihtiyaclarinin maksimum seviyelere ulastigi durumlarin envanterde yaratacagi buyuk dalgalanmalari ifade eder Bu kavram ilk olarak Jay Forrester in Industrial Dynamics 1961 kitabinda ortaya atilmistir bu sebeple Forrester etkisi olarak da bilinir Kamci etkisi ismiyle anilmasinin sebebi kamcinin salinim sirasinda genliginin artarak devam etmesidir Dalga kaynagindan uzaklastikca dalga desenindeki sapmalar artmaktadir Benzer sekilde yapilan tahminlerin dogrulugu tedarik zincirinde yukarilara cikildikca azalir Ornegin perakende sektorunde bircok tuketici urununde tuketim miktarlari oldukca tutarlidir Ancak bu sinyal tuketici satin alma aliskanliklarindan uzaklastikca daha kaotik ve beklenmedik hale gelebilir Kamci etkisi resmi Son musterinin siparisiyle kamci tedarik zincirinin ust seviyelerinde buyuk dalgalanmalar olusur 1990 da Standford Universitesinden Muhendislik ve Yonetim bilimleri profesoru Hau Lee nin Volvo hakkinda yazdigi bir hikaye kavramin tedarik zinciriyle butunlesmesine yardim etmistir Satis ve pazarlama yesil arabalardaki fazlaligi yok etmek icin bir program gelistirerek asiri stoklari ortadan kaldirmistir Marketin talebi karsilanirken uretimin yapilan promosyon planlarindan haberi yoktu Onun yerine uretim yesil arabalarin market talebindeki artisin gostergesi olarak satislardaki artislari baz almis buna istinaden uretim miktarlarini artirmislardir Arastirmalar taleplerdeki 5 dalgalanmanin tedarik zincirinde 40 a kadar dalgalanmaya yol acabilecegini gostermistir Bir kamcinin vurusundaki gibi bilekteki ufak bir hareket satis talebindeki bir kayma kamcinin sonunda buyuk bir harekete sebep olur uretimin karsilamasi NedenlerKamci etkisi Musteri talepleri nadiren tam kararli oldugundan isletmelerin envanteri ve diger kaynaklarini dogru konumlandirmasi icin talebi tahmin etmeleri gerekir Tahminler istatistiklere dayalidir ve nadiren tam dogrulari verir Tahmin hatalari sebebiyle isletmeler guvenlik stogu denilen envanter tamponlari bulundururlar Tedarik zincirinde son musteriden hammadde saglayicisina kadar tedarik zincirinin tum parcalari taleplerde yuksek varyanslar ile karsilasilar ve bu sebeple emniyet stoklarina ihtiyac duyarlar Talebin yukseldigi donemde alt kademedeki tedarik zinciri parcalari siparislerini arttirirlar Talebin dustugu veya durdugu donemlerde de envanteri azaltmamis olurlar Tedarik zincirinin ust kademelerine cikildikca bu varyanslarin etkisi buyur Bu olaylar dizisi MIT Sloan School of Management tarafindan 1960 li yillarda gelistirilen bira dagitim oyununda beer game iyi bir sekilde simule edilmistir Sebepler ayrica davranissal ve operasyonel olarak birbirinden ayrilabilir Davranissal Sebepler Kotu temel stok politikalari Geri bildirimlerde ve gecikmelerdeki yanlis algilamalar Karsilanamayan siparislerin ardindan acil siparisler Diger oyuncularin makulluk sinirlarinin degerlendirilip olusabilecek risklerin sezilmesi Insan faktorunun davranissal rolunun tedarik zincirine etkisi buyuk olcude cozulememistir Bununla birlikte calismalar tedarik zinciri ortaminda guvenlige onem veren tedbirli insanlarin risk alanlara gore daha kotu performans sergilediklerini gostermistir Yuksek yeterlilige sahip kisilerin tedarik zincirinde kamci etkisiyle karsilasma tehlikeleri dusuktur Operasyonel Sebepler Bagimli talep islemi Tahmin hatalari Her talep gozleminde envanter kontrol parametrelerinin ayarlanmasi Tedarik suresi degiskenligi tedarik suresiyle ilgili tahmin hatasi Parti buyuklugu siparis senkronizasyonu Taleplerin birlestirilmesi Islem gudusu Miktar indirimi Ticari promosyonlar ve gelecek alimlari Kisa kalma ongorusu Tedarikcilerin tahsis kurali Kisa kalma kurgusu Envanter ve uretim stratejisinin yalin ve tam zamaninda uretimle yonetilmesiSonuclarBuyuk guvenlik stoklarina ek olarak bu etki verimsiz uretimden veya fazla stoklardan kaynakli da goturebilir Butun ureticiler tedarik zincirindeki musterilerinin taleplerinin tam olarak karsilanma gereksinimi duyarlar Bu da dagitim kanallarda dusuk kullanim oranlarina sebep olur Emniyet stoklarina sahip olunmasina ragmen basarisiz musteri hizmetlerinin sonucu olarak olusan stoksuz kalma durumlari siparis kaybina neden olabilmektedir Bunun yaninda basarisiz musteri hizmetlerinin genel imaj ve musteri sadakati uzerinde olculemeyen sonuclari da vardir Bir isletme gerceklestiremedigi siparislerden kaynaklanan sozlesmelerdeki cezalarla basa cikmak durumundadir Dahasi talep degiskenligini yonetmek icin tekrarlanan ise alim ve isten cikarmalar egitimler ve kanuni zorunluluklar nedeniyle ekstra maliyetlere de katlanirlar OnlemlerTeoride butun siparisler her seferinde tam zamaninda karsilanirsa kamci etkisi meydana gelmez Bu bulgular kamci etkisini ongoru odakli tedarik zinciri icerisinde bir problem olarak kabul eden uzmanlarin gorusleriyle tutarlidir Bu nedenle musteri taleplerinin gorunurlugunu mumkun olan en uzak noktaya kadar genisletmek gereklidir Bu musteri ihtiyaclarina tepki veren talep odakli tedarik zinciri kurmanin bir yoludur Uretimde bu konsept kanban olarak anilir Bu model Wall Mart in dagitim sisteminde basarili oldu Wall mart da ana ofis POS bilgilerini gun icinde birkac kez alir Bu talep bilgileri Wall Mart dagitim merkezlerinin ve bunlarin tedarikcilerinin transfer kuyruklarinda kullanilir Elde edilen sonuc musteri ihtiyaclarinin ve tedarik zinciri boyunca envanter hareketlerinin neredeyse mukemmel gorunurlugudur Daha iyi bilgi daha iyi envanter pozisyonu almaya ve tedarik zinciri boyunca daha dusuk maliyete goturur Toplam Miktar konsepti kamci etkisiyle mucadele edebilecegimiz hatta onleyebilecegimiz bir metottur Bu metot ozellikle Alman otomotiv endustrisinin gelismis tedarik zincirlerinde uygulandi ve gelistirilmistir Orijinal ekipman ureticisi OEM ile tedarikcileri arasinda cok cesitli elektronik data transferi EDI formatlari kurulmasina yardimci olmustur Talep odakli tedarik zincirinin uygulanmasindaki engelleri bilgi teknolojisi yatirimi esneklik ve musteri ihtiyaclarina odaklanman firma kulturunun olusturulmasi olarak siralayabiliriz Diger bir on kosulda butun tedarik zinciri paydaslarinin tam guvene dayali isbirligi ve bilgi paylasimi ile daha cok kazanc elde edeceklerinin farkina varmalaridir Metotlar belirsizligin degiskenligin ve tedarik zamanlarinin azaltilmasi uzerine tasarlanmistir Satici yonetimli envanter vendor managed inventory Tam zamaninda uretim JIT Talep odakli MRP Stratejik isbirligi Bilgi paylasimi Urun akisini duzgunlestirmek Parekedencilerle koordine olarak teslimatlari esit yaymak Bir defada islem goren miktari asagiya cekmek Kucuk miktarda ve yuksek siklikta ikmal Sistem bozucu tesvikleri devre disi birakmak Her gun dusuk fiyat politikasi Geri donusleri ve iptalleri kisitlamak Kisa kalma durumunda mevcut durum yerine gecmis satislari baz alan siparis tahsisiAyrica bakinizBeer Distribution Game Forrester effect mapping PID controller Supply Chain Management Under dampingKaynakca Managing a Supply Chain is Becoming a Bit Like Rocket Science 2002 Jan 31 The EconomistLiteraturBray Robert L and Haim Mendelson Information transmission and the bullwhip effect An empirical investigation Management Science 58 5 2012 860 875 Cannella S and Ciancimino E 2010 On the bullwhip avoidance phase supply chain collaboration and order smoothing International Journal of Production Research 48 22 6739 6776 Chen Y F Z Drezner J K Ryan and D Simchi Levi 2000 Quantifying the Bullwhip Effect in a Simple Supply Chain The Impact of Forecasting Lead Times and Information Management Science 46 436 443 Chen Y F J K Ryan and D Simchi Levi 2000 The Impact of Exponential Smoothing Forecasts on the Bullwhip Effect Naval Research Logistics 47 269 286 Chen Y F Z Drezner J K Ryan and D Simchi Levi 1998 The Bullwhip Effect Managerial Insights on the Impact of Forecasting and Information on Variability in a Supply Chain Quantitative Models for Disney S M and Towill D R 2003 On the bullwhip and inventory variance produced by an ordering policy Omega the International Journal of Management Science 31 3 157 167 Herlyn W The Bullwhip Effect in expanded Supply Chains and the Concept of Cumulative Quantities in Blecker et al Eds Innovative Methods in Logistics and Supply Chain Management p 513 528 epubli GmbH Berlin 2014 ISBN 978 3 8442 9878 9 Lee H L Padmanabhan V and Whang S 1997 Information distortion in a supply chain the bullwhip effect Management Science 43 4 546 558 Lee H L 2010 Taming the bullwhip Journal of Supply Chain Management 46 1 pp 7 7 Supply Chain Management S Tayur R Ganeshan and M Magazine eds Kluwer pp 417 439 Selwyn B 2008 Bringing Social Relations Back In re Conceptualising the Bullwhip Effect in global commodity chains International Journal of Management Concepts and Philosophy 3 2 156 175 Tempelmeier H 2006 Inventory Management in Supply Networks Problems Models Solutions Norderstedt Books on Demand ISBN 3 8334 5373 7