Kanlı Pazar (İrlandaca: Domhnach na Fola) veya Bogside katliamı, 30 Ocak 1972 tarihinde Kuzey İrlanda'nın Derry kentinin bölgesinde, 26 silahsız sivil haklar protestocusunun ve çevredekilerin Britanya Ordusu askerleri tarafından vurularak öldürülmesi olayıdır. Aralarında yedi gencin bulunduğu 13 erkek olay sırasında veya hemen ardından öldü, bir kişi ise o gün aldığı yaralardan dolayı dört buçuk ay sonra öldü. İki protestocu, üzerlerine sürülen askeri araçların altında kalarak yaralandı. Yaralılardan beş kişi arkasından vuruldu. Olay, Kuzey İrlanda Sivil Haklar Derneği'nin düzenlediği bir yürüyüş sırasında meydana geldi. Katliama katılan askerler Paraşüt Alayı Birinci Tabur üyeleriydi.
Britanya hükûmeti olayla ilgili olarak iki ayrı soruşturma açtı. Olayın hemen ardından kurulan Widgery Tribünali, suçlamalara karşı askerleri ve Britanya makamlarını büyük ölçüde temize çıkardı. Askerlerin silahlı saldırısını "pervasızlığın sınırında" diye niteleyen Widgery'nin raporu, olayı örtbas etme amaçlı olduğu şeklinde yaygın olarak eleştirildi. başkanlığındaki Saville Soruşturması olayların yeniden incelenmesi için 1998 yılında açıldı. 12 yıl süren araştırmanın ardından 15 Haziran 2010'da Saville raporu kamuoyuna sunuldu. Olayın sorumluluğu hakkındaki tartışmaları yeniden alevledirebilir nitelikte bulgular içeren rapor, cinayetlere katılan bazı askerler için olası cezai soruşturmaların başlatılmasına yol açabilir. Raporda, vurulanların tümünün silahsız olduğuna değinildi ve cinayetlerin "haksız ve yersiz" olduğu kaydedildi. Saville raporunun yayınlanması üzerine Britanya Başbakanı David Cameron, Birleşik Krallık adına resmen özür diledi.
'nun İrlanda'nın bölünmesine yönelik mücadelesi Kanlı Pazar'dan iki yıl önce başlamıştı, fakat olayla ilgili gelişen toplumsal algılar örgütün statüsünü ve örgüte katılım oranını önemli derecede artırdı. Olayda ölenlerin, paramiliterler tarafından değil de Britanya Ordusu tarafından halkın ve basının gözü önünde vurulmasından dolayı Kanlı Pazar, Kuzey İrlanda'da Troubles döneminin en önemli olaylarından biri sayılır.
Olayda yaşamını yitirenler
- Patrick ('Paddy') Doherty (31)
- Gerald Donaghey (17)
- John ('Jackie') Duddy (17)
- Hugh Gilmour (17)
- Michael Kelly (17)
- Michael McDaid (20)
- Kevin McElhinney (17)
- Bernard ('Barney') McGuigan (41)
- Gerald McKinney (35)
- William ('Willie') McKinney (26)
- William Nash (19)
- James ('Jim') Wray (22)
- John Young (17)
- John Johnston (59) (Olay günü iki yerinden vuruldu ve 16 Haziran 1972'de öldü)
Kaynakça
- ^ (İngilizce) 'Bloody Sunday', Derry 30 January 1972 - Names of the Dead and Injured 6 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. CAIN. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
- ^ (İngilizce) Extracts from 'The Road to Bloody Sunday', Dr. Raymond McClean 9 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. CAIN. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
- ^ (İngilizce) "Widgery Report" 23 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. CAIN. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
- ^ (İngilizce) "More 'butcher' than 'grocer'" 2 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Irish Democrat. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
- ^ (İngilizce) "Schooled in scandal" 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Guardian. 1 Şubat 2004. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
- ^ (İngilizce) "1972: 'Bloody Sunday' report excuses Army" 6 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. BBC. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
- ^ (İngilizce) "Bloody Sunday killings to be ruled unlawful" 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Guardian. 11 Haziran 2010. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
- ^ (İngilizce) "Bloody Sunday report published" 1 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. BBC. 15 Haziran 2010. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
- ^ (İngilizce) Peter Pringle and Philip Jacobson (2000). Those Are Real Bullets, Aren't They?. London: Fourth Estate. . P. 293: "Youngsters who had seen their friends die that day flocked to join the IRA..."
- ^ (İngilizce) Eamonn McCann (2006). The Bloody Sunday Inquiry – The Families Speak Out. London: Pluto Press. . ss. 4–6.
Dış bağlantılar
- Belfast'ta sivilleri öldürdüklerini itiraf eden devlet görevlileriyle yapılan 21 Kasım 2013 tarihli BBC röportajı 28 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 29 Kasım 2013 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kanli Pazar Irlandaca Domhnach na Fola veya Bogside katliami 30 Ocak 1972 tarihinde Kuzey Irlanda nin Derry kentinin bolgesinde 26 silahsiz sivil haklar protestocusunun ve cevredekilerin Britanya Ordusu askerleri tarafindan vurularak oldurulmesi olayidir Aralarinda yedi gencin bulundugu 13 erkek olay sirasinda veya hemen ardindan oldu bir kisi ise o gun aldigi yaralardan dolayi dort bucuk ay sonra oldu Iki protestocu uzerlerine surulen askeri araclarin altinda kalarak yaralandi Yaralilardan bes kisi arkasindan vuruldu Olay Kuzey Irlanda Sivil Haklar Dernegi nin duzenledigi bir yuruyus sirasinda meydana geldi Katliama katilan askerler Parasut Alayi Birinci Tabur uyeleriydi Britanya hukumeti olayla ilgili olarak iki ayri sorusturma acti Olayin hemen ardindan kurulan Widgery Tribunali suclamalara karsi askerleri ve Britanya makamlarini buyuk olcude temize cikardi Askerlerin silahli saldirisini pervasizligin sinirinda diye niteleyen Widgery nin raporu olayi ortbas etme amacli oldugu seklinde yaygin olarak elestirildi baskanligindaki Saville Sorusturmasi olaylarin yeniden incelenmesi icin 1998 yilinda acildi 12 yil suren arastirmanin ardindan 15 Haziran 2010 da Saville raporu kamuoyuna sunuldu Olayin sorumlulugu hakkindaki tartismalari yeniden alevledirebilir nitelikte bulgular iceren rapor cinayetlere katilan bazi askerler icin olasi cezai sorusturmalarin baslatilmasina yol acabilir Raporda vurulanlarin tumunun silahsiz olduguna deginildi ve cinayetlerin haksiz ve yersiz oldugu kaydedildi Saville raporunun yayinlanmasi uzerine Britanya Basbakani David Cameron Birlesik Krallik adina resmen ozur diledi nun Irlanda nin bolunmesine yonelik mucadelesi Kanli Pazar dan iki yil once baslamisti fakat olayla ilgili gelisen toplumsal algilar orgutun statusunu ve orgute katilim oranini onemli derecede artirdi Olayda olenlerin paramiliterler tarafindan degil de Britanya Ordusu tarafindan halkin ve basinin gozu onunde vurulmasindan dolayi Kanli Pazar Kuzey Irlanda da Troubles doneminin en onemli olaylarindan biri sayilir Olayda yasamini yitirenlerPatrick Paddy Doherty 31 Gerald Donaghey 17 John Jackie Duddy 17 Hugh Gilmour 17 Michael Kelly 17 Michael McDaid 20 Kevin McElhinney 17 Bernard Barney McGuigan 41 Gerald McKinney 35 William Willie McKinney 26 William Nash 19 James Jim Wray 22 John Young 17 John Johnston 59 Olay gunu iki yerinden vuruldu ve 16 Haziran 1972 de oldu Kaynakca Ingilizce Bloody Sunday Derry 30 January 1972 Names of the Dead and Injured 6 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde CAIN En son 23 Kasim 2013 tarihinde erisildi Ingilizce Extracts from The Road to Bloody Sunday Dr Raymond McClean 9 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde CAIN En son 23 Kasim 2013 tarihinde erisildi Ingilizce Widgery Report 23 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde CAIN En son 23 Kasim 2013 tarihinde erisildi Ingilizce More butcher than grocer 2 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Irish Democrat En son 23 Kasim 2013 tarihinde erisildi Ingilizce Schooled in scandal 3 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Guardian 1 Subat 2004 En son 23 Kasim 2013 tarihinde erisildi Ingilizce 1972 Bloody Sunday report excuses Army 6 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC En son 23 Kasim 2013 tarihinde erisildi Ingilizce Bloody Sunday killings to be ruled unlawful 3 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Guardian 11 Haziran 2010 En son 23 Kasim 2013 tarihinde erisildi Ingilizce Bloody Sunday report published 1 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC 15 Haziran 2010 En son 23 Kasim 2013 tarihinde erisildi Ingilizce Peter Pringle and Philip Jacobson 2000 Those Are Real Bullets Aren t They London Fourth Estate ISBN 1 84115 316 8 P 293 Youngsters who had seen their friends die that day flocked to join the IRA Ingilizce Eamonn McCann 2006 The Bloody Sunday Inquiry The Families Speak Out London Pluto Press ISBN 0 7453 2510 6 ss 4 6 Dis baglantilarBelfast ta sivilleri oldurduklerini itiraf eden devlet gorevlileriyle yapilan 21 Kasim 2013 tarihli BBC roportaji 28 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 29 Kasim 2013 tarihinde erisilmistir