Karaborsa, yeraltı ekonomisi veya gölge ekonomisi, bazı yasadışılık yönlerine sahiplikle karakterize edilen gizli bir piyasa veya işlemler dizisidir. Yasadışı işlemler, üretimi ve dağıtımı kanunla yasaklanmış mal ve hizmetleri tanımlıyorsa (uyuşturucu, yasal sınırlar dışındaki fuhuş, insan ticareti gibi), işlemin kendisi yasa dışı olduğundan karaborsa ticaretini oluşturur. Aynı zamanda yasaklanmamış bir ürün de olsa, etik ve ticaret yasalarına aykırı şekilde piyasada bulunmayan bir malın gizlice, el altından çok yüksek fiyatla alınıp satılması işi de karaborsa oluşturur.
Kara piyasa faaliyetleri yasa dışı olduğundan, doğal olarak satıcılar kendileri kolluk otoritelerinden saklamak zorunda kalacaktır. Bundan dolayı kara piyasada genellikle nakit alım-satımlar tercih edilir. Bu yüksek hacimli nakit dolaşımı, kara para aklama suçunu oluşturur.
Fiyatlandırma
Hukuka aykırı olarak edinilen ve/veya hukuka aykırı olarak işlem gören mal ve hizmetler, yasal piyasa işlemlerinin fiyatının üzerinde veya altında takas edilebilir. Yasal piyasa fiyatlarından daha ucuz da olabilirler. Tedarikçi, üretim maliyetleri ve/veya vergiler için ödeme yapmak zorunda değildir. Suçlular mal çalıyor ve yasal piyasa fiyatının altında satıyor olabilirler. Bu genellikle yeraltı ekonomisinde böyledir.
Aynı zamanda yasal piyasa fiyatlarından daha pahalı olabilirler. Örneğin, ürünün elde edilmesi veya üretilmesi zorsa veya işlenmesi tehlikelidir, katı düzenlemelere tabidir veya yasal olarak kolayca temin edilememekteyse, doğal olarak karaborsa oluşur. Mal alışverişi, belirli kıtlık zamanlarında yaşandığı gibi, bir tür devlet yaptırımıyla yasa dışı hale getirilirse, bu yaptırımın bir sonucu olarak fiyatları yükselme eğiliminde olacaktır.
Son kullanıcı için problemler
Yeraltı piyasası daha düşük fiyatlar sunsa bile, tüketicilerin mümkün olduğunca yasal piyasaya yönelmesi gerekir: karaborsa satıcıları düzenlemeye tabi değildir ve sundukları ürün(ler) ve/veya hizmetlerde herhangi bir hata olması durumunda sorumlu tutulmaları çok zordur; bazı yargı bölgelerinde, müşteriler bir tüketici olarak bile olsa kayıt dışı ekonomiye bilerek katıldıkları takdirde cezai bir suçla suçlanabilirler; bazı yargı bölgelerinde ise (İngiltere ve Galler gibi), çalıntı mallara sahip olduğu tespit edilen tüketiciler, çalındıklarını bilmeseler bile tespit edildikleri halde malları elinden alacaktır.
Kaynakça
- ^ . Mahfi Eğilmez. 12 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ The Underground Economies:Tax Evasion and Information Distortion. Edgar L.Feige. Cambridge University Press. 1989.
- ^ "The Meaning and Measurement of Unobserved Economies: What do we really know about the "Shadow Economy"?". Edgar L. Feige. Journal of Tax Administration. 2016.
- ^ . Christina Royster-Hemby. Baltimore City Paper. 14 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Jury orders student to pay $675,000 for illegally downloading music". ABC. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2021.
Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karaborsa yeralti ekonomisi veya golge ekonomisi bazi yasadisilik yonlerine sahiplikle karakterize edilen gizli bir piyasa veya islemler dizisidir Yasadisi islemler uretimi ve dagitimi kanunla yasaklanmis mal ve hizmetleri tanimliyorsa uyusturucu yasal sinirlar disindaki fuhus insan ticareti gibi islemin kendisi yasa disi oldugundan karaborsa ticaretini olusturur Ayni zamanda yasaklanmamis bir urun de olsa etik ve ticaret yasalarina aykiri sekilde piyasada bulunmayan bir malin gizlice el altindan cok yuksek fiyatla alinip satilmasi isi de karaborsa olusturur Nairobi Kenya da bir kacak silah deposu Kara piyasa faaliyetleri yasa disi oldugundan dogal olarak saticilar kendileri kolluk otoritelerinden saklamak zorunda kalacaktir Bundan dolayi kara piyasada genellikle nakit alim satimlar tercih edilir Bu yuksek hacimli nakit dolasimi kara para aklama sucunu olusturur FiyatlandirmaHukuka aykiri olarak edinilen ve veya hukuka aykiri olarak islem goren mal ve hizmetler yasal piyasa islemlerinin fiyatinin uzerinde veya altinda takas edilebilir Yasal piyasa fiyatlarindan daha ucuz da olabilirler Tedarikci uretim maliyetleri ve veya vergiler icin odeme yapmak zorunda degildir Suclular mal caliyor ve yasal piyasa fiyatinin altinda satiyor olabilirler Bu genellikle yeralti ekonomisinde boyledir Polis baskini sonrasi kirilmis alkol ficilari 1925 Ontario Kanada Ayni zamanda yasal piyasa fiyatlarindan daha pahali olabilirler Ornegin urunun elde edilmesi veya uretilmesi zorsa veya islenmesi tehlikelidir kati duzenlemelere tabidir veya yasal olarak kolayca temin edilememekteyse dogal olarak karaborsa olusur Mal alisverisi belirli kitlik zamanlarinda yasandigi gibi bir tur devlet yaptirimiyla yasa disi hale getirilirse bu yaptirimin bir sonucu olarak fiyatlari yukselme egiliminde olacaktir Son kullanici icin problemlerYeralti piyasasi daha dusuk fiyatlar sunsa bile tuketicilerin mumkun oldugunca yasal piyasaya yonelmesi gerekir karaborsa saticilari duzenlemeye tabi degildir ve sunduklari urun ler ve veya hizmetlerde herhangi bir hata olmasi durumunda sorumlu tutulmalari cok zordur bazi yargi bolgelerinde musteriler bir tuketici olarak bile olsa kayit disi ekonomiye bilerek katildiklari takdirde cezai bir sucla suclanabilirler bazi yargi bolgelerinde ise Ingiltere ve Galler gibi calinti mallara sahip oldugu tespit edilen tuketiciler calindiklarini bilmeseler bile tespit edildikleri halde mallari elinden alacaktir Kaynakca Mahfi Egilmez 12 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi The Underground Economies Tax Evasion and Information Distortion Edgar L Feige Cambridge University Press 1989 The Meaning and Measurement of Unobserved Economies What do we really know about the Shadow Economy Edgar L Feige Journal of Tax Administration 2016 Christina Royster Hemby Baltimore City Paper 14 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Jury orders student to pay 675 000 for illegally downloading music ABC 14 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2021 Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz