Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karadağ veya Karacadağ (Azerice: Qaradağ, Qaracadağ, Farsça: قراجهداغ,قرهداغ, Rusça: Карадаг, Караджадаг) İran'ın kuzeybatı bölgesi Güney Azerbaycan'dakiDoğu Azerbaycan Eyaleti'nde ve Aras Nehri'nin güney kısmında yer alan tarihsel bölgedir. Bölgenin merkezi Ahar şehri olup Ahar Şehristanı'nı içine alır. Meşkinşehr ve Mugan Ovası'na komşudur. Ormanlık olan bölge coğrafi açıdan dağlık olup,bakır açısından zengindir.
Köken bilimi
Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Bölge için Aresbaran ve Farsça kaynaklarda özellikle modern tarihi ve coğrafi edebiyatta geçen Arasbaran adı kullanılmaktadır. Bölgeye İran'ın Türkmen Yatağı da denir.
Tarihi
Piştekinliler ve sonrası
1155 ile 1231 yılları arası Karadağ'a Gürcü kökenli Piştekinliler egemen olmuştur. Hanedanın ilk hükümdarı olan Nüsreteddin Piştekin ibn Muhammed para bastırmıştır. 1125 ile 1131 yılları arası bu hanedan Harezmşahların hakimiyetinde kalmıştır. Hanedanın ikinci ve son hükümdarı Nüsreteddin Muhammed ibn Nüsreteddin Piştekin'dir.
Safeviler Dönemi
1567 yılında, Karadağ Safevî Devleti egemenliğindeyken kendisi bir sufi olan Ensar Halife buraya hükümdar olarak atanmıştır. 1583 yılında I. Tahmasp'ın emri ile Şirvan Eyaleti'ne beylerbeyi olarak atanmasıyla, Karadağ hükümdarı Ensar Halife'nin oğlu Şahverdi Han olmuştur. Şahverdi Han 1589 yılında öldürülmeden önce, 1588 yılında Azerbaycan Türklerinin elindeki topraklara saldırmıştır. Şahverdi Han'ın ölümünün ardından aynı yıl 168-169 aday içinden yine aynı aileden olan Maksud Sultan, Karadağ hükümdarı olmuştur. Tarihçi İskender Munşi, bu ailenin dönemin Kızılbaş kabileleleri arasında yapılan askeri olarak önem sıralamasında sekizinci olduğunu söylemiştir. Maksud Sultan'ın hükümdarlığı ise 1606 yılına kadar sürmüştür.
Bir süre sonra, soyu Tokmaklı oymağından gelen Mahmud Sultan, hükümdar olmuştur. İskender Munşi, Mahmud Sultan'dan önce onun kuzeni Burhaneddin Halife'nin hükümdar olduğunu söylemiştir. 1701 yılında Mahmud Sultan'nın oğlu Bayandur Sultan, I. Hüseyin'in fermanı ile hükümdar olmuş ve ardından oğlu Muhammed Kasım Han onun yerine geçmiştir. Muhammed Kasım Han, hükümdar olduktan sonra şaha itaatsizlik etmiştir. Muhammed Kasım Han'ın ölmesinin ardından 1721 yılında oğlu Abdürrezzak Han hükümdar olmuştur. 1725 ile 1727 yılları arası Karadağ, Osmanlı Devleti egemenliğine girmiştir. 1727 yılında Osmanlı Devleti'ne karşı isyan çıkmış, bu isyan 1729 yılında bastırılmıştır. Aynı yıl Abdürrezzak Han da öldürülmüştür. Bunun üzerine 1730'da, daha sonra Karadağ Hanlığı'nı kuracak olan kardeşi Kazım Han hükümdar olmuştur.
Karadağ Hanlığı
İran dönemi
Bölge, Rus-İran Savaşları'nda en önemli savaş alanlarından biridir. İran askerleri ve mühimmatlar burada tedarik edilmiştir. Bölge yıllarca Anti Rus direniş bölgesi olarak kalmıştır. Ayrıca Yeprem Han, Rehim Han'ı burada yenilgiye uğratmıştır.
Coğrafya
Arasbaran Ormanı, Vaygan (وایقان)'ın kuzey ve batı bölümlerinde, Aynelu (آئینهلو), Hasanabad (حسنآباد) ve Dizmar (دیزمار)'da bulunmaktadır. Buradaki vahşi hayat hafiftir. Burada Ghareghat (قرهقات) olarak bilinen bir orman meyvesi bulunabilir. Bölgede Babek Hürremi'nin kalesi de bulunmaktadır.
Notlar
- ^ "İslâm ansiklopedisi ". Türkiye Diyanet Vakfı. 1988. ss. s. 131.
- ^ "Türk kültürü". Türk Kültürünü Araştırma Enstitütü. 1966. ss. s. 129-130.
- ^ Mehmed Emin Resulzade (1993). "İran Türkleri (Türk Yurdu ve Sebilürreşad'daki Yazıları)". Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. ss. s. 10. .
- ^ (Azerice). Azerbaijan Today. 23 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2009.
- ^ Hassan Arfa (2006). "Kürtler". Avesta Yayınları. ss. s. 175.
- ^ Nihat Çetinkaya (1996). "Iğdır tarihi: tarih, yer adları ve bazı oymaklar üzerine". Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. ss. s. 312.
- ^ A. A. Karang. "Ahar" (İngilizce). Encyclopædia Iranica. 6 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2009.
- ^ I.P. Petrushevsky (1949). "Essays on the History of Feudal Relations in Azerbaijan and Armenia in the 16th Early 19th Centuries". Leningrad State University.
- ^ İskender Munşi (1902-1903). "Tarih-i Âlem Aray-i Abbasi". ss. c. 2, s. 580.
Kaynakça
- Enver Çingizoğlu (1998). "Karşı Yatan Karadağ".
- Enver Çingizoğlu (2008). "Karadağlılar".
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karadag veya Karacadag Azerice Qaradag Qaracadag Farsca قراجه داغ قره داغ Rusca Karadag Karadzhadag Iran in kuzeybati bolgesi Guney Azerbaycan dakiDogu Azerbaycan Eyaleti nde ve Aras Nehri nin guney kisminda yer alan tarihsel bolgedir Bolgenin merkezi Ahar sehri olup Ahar Sehristani ni icine alir Meskinsehr ve Mugan Ovasi na komsudur Ormanlik olan bolge cografi acidan daglik olup bakir acisindan zengindir Karadag in ormanlarindan bir goruntu Koken bilimiKaradag kelimesi buyuk dag veya daglik yer anlamina gelmektedir Bolge icin Aresbaran ve Farsca kaynaklarda ozellikle modern tarihi ve cografi edebiyatta gecen Arasbaran adi kullanilmaktadir Bolgeye Iran in Turkmen Yatagi da denir TarihiPistekinliler ve sonrasi 1155 ile 1231 yillari arasi Karadag a Gurcu kokenli Pistekinliler egemen olmustur Hanedanin ilk hukumdari olan Nusreteddin Pistekin ibn Muhammed para bastirmistir 1125 ile 1131 yillari arasi bu hanedan Harezmsahlarin hakimiyetinde kalmistir Hanedanin ikinci ve son hukumdari Nusreteddin Muhammed ibn Nusreteddin Pistekin dir Safeviler Donemi 1567 yilinda Karadag Safevi Devleti egemenligindeyken kendisi bir sufi olan Ensar Halife buraya hukumdar olarak atanmistir 1583 yilinda I Tahmasp in emri ile Sirvan Eyaleti ne beylerbeyi olarak atanmasiyla Karadag hukumdari Ensar Halife nin oglu Sahverdi Han olmustur Sahverdi Han 1589 yilinda oldurulmeden once 1588 yilinda Azerbaycan Turklerinin elindeki topraklara saldirmistir Sahverdi Han in olumunun ardindan ayni yil 168 169 aday icinden yine ayni aileden olan Maksud Sultan Karadag hukumdari olmustur Tarihci Iskender Munsi bu ailenin donemin Kizilbas kabileleleri arasinda yapilan askeri olarak onem siralamasinda sekizinci oldugunu soylemistir Maksud Sultan in hukumdarligi ise 1606 yilina kadar surmustur Bir sure sonra soyu Tokmakli oymagindan gelen Mahmud Sultan hukumdar olmustur Iskender Munsi Mahmud Sultan dan once onun kuzeni Burhaneddin Halife nin hukumdar oldugunu soylemistir 1701 yilinda Mahmud Sultan nin oglu Bayandur Sultan I Huseyin in fermani ile hukumdar olmus ve ardindan oglu Muhammed Kasim Han onun yerine gecmistir Muhammed Kasim Han hukumdar olduktan sonra saha itaatsizlik etmistir Muhammed Kasim Han in olmesinin ardindan 1721 yilinda oglu Abdurrezzak Han hukumdar olmustur 1725 ile 1727 yillari arasi Karadag Osmanli Devleti egemenligine girmistir 1727 yilinda Osmanli Devleti ne karsi isyan cikmis bu isyan 1729 yilinda bastirilmistir Ayni yil Abdurrezzak Han da oldurulmustur Bunun uzerine 1730 da daha sonra Karadag Hanligi ni kuracak olan kardesi Kazim Han hukumdar olmustur Karadag Hanligi Iran donemi Bolge Rus Iran Savaslari nda en onemli savas alanlarindan biridir Iran askerleri ve muhimmatlar burada tedarik edilmistir Bolge yillarca Anti Rus direnis bolgesi olarak kalmistir Ayrica Yeprem Han Rehim Han i burada yenilgiye ugratmistir CografyaArasbaran Ormani Vaygan وایقان in kuzey ve bati bolumlerinde Aynelu آئینه لو Hasanabad حسن آباد ve Dizmar دیزمار da bulunmaktadir Buradaki vahsi hayat hafiftir Burada Ghareghat قره قات olarak bilinen bir orman meyvesi bulunabilir Bolgede Babek Hurremi nin kalesi de bulunmaktadir Notlar Islam ansiklopedisi Turkiye Diyanet Vakfi 1988 ss s 131 Turk kulturu Turk Kulturunu Arastirma Enstitutu 1966 ss s 129 130 Mehmed Emin Resulzade 1993 Iran Turkleri Turk Yurdu ve Sebilurresad daki Yazilari Turk Dunyasi Arastirmalari Vakfi ss s 10 ISBN 975 498 071 3 Azerice Azerbaijan Today 23 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2009 Hassan Arfa 2006 Kurtler Avesta Yayinlari ss s 175 Nihat Cetinkaya 1996 Igdir tarihi tarih yer adlari ve bazi oymaklar uzerine Turk Dunyasi Arastirmalari Vakfi ss s 312 A A Karang Ahar Ingilizce Encyclopaedia Iranica 6 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2009 I P Petrushevsky 1949 Essays on the History of Feudal Relations in Azerbaijan and Armenia in the 16th Early 19th Centuries Leningrad State University Iskender Munsi 1902 1903 Tarih i Alem Aray i Abbasi ss c 2 s 580 KaynakcaEnver Cingizoglu 1998 Karsi Yatan Karadag Enver Cingizoglu 2008 Karadaglilar