Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kavuşan Höyük, Diyarbakır ili Bismil ilçesinin 10 km güneydoğusunda, ile Dicle'nin birleştiği bölgenin hemen doğusunda yer alan bir höyüktür. Dicle kıyısından 65-70 metre kadar güneydedir. Höyüğü kuzey yarısı Dicle tarafından yenmiş olup, güney yamaçları ise Şeyhan Deresi örtülmüştür. Yüzey de yaygın tarım yapılmasıyla tahrip olmuştur. Höyük boyutları 175 x 75 metre olup, yükseklik kuzey kesimde 8 metre iken güneyde 2 metre kadardır. Alan olarak 1,5 hektar olduğu belirtilmektedir.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Kavuşan Höyük |
| il: | Diyarbakır |
| İlçe: | Bismil |
| Köy: | Yenice |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli |
| Tescil No ve derece: | 2711 / 1 |
| Tescil tarihi: | 20.10.2001 |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Kazılar
Höyük ilk kez ve ekibi tarafından 1988 yılı ve sonrasında bölgede yapılan yüzey araştırmalarında saptanmış ve belgelenmiştir. Daha sonra ODTÜ, 'ın "Ilısu ve Kargamış Baraj Gölleri Altında Kalacak Arkeolojik Kültür Varlıklarını Kurtarma Projesi" kapsamını saptamak üzere Diyarbakır civarı araştırmaları sonucunda kurtarma kazıları yapılmasına 2000 yılında karar verilmiştir. Ege Üniversitesi Arkeolojj Bölümü'nden Prof. Dr. başkanlığında 2001 yılında bu kazılara başlanmıştır. Bu kazılar 2005 yılı sonrasında yine Kozbe'nin katılımıyla Diyarbakır Arkeoloji Müzesi başkanlığı altında devam ettirilmiştir.
Tabakalanma
Höyüğün 'da iskana başlandığı anlaşılmaktadır. Ancak bu kültür tabakasında mimari kalıntılara henüz ulaşılamamış, bu döneme tarihlenen çanak çömlek ve çakmak taşı aletler ele geçmiştir. İskan Orta Çağ içinde terk edilmiş olmakla birlikte İslami Dönem'e kadar uzanan mezarlık bulguları vardır. Höyükteki kazılarda saptanan tabakalar şu şekildedir;
- I. Tabaka: Yakın Çağ İslam mezarlığı (19. yüzyıl sonu, 20. yüzyıl)
- II. Tabaka: Orta Çağ (12.-14. yüzyıl)
- III. Tabaka: Helenistik Çağ (MÖ 4. yüzyıl son çeyreği – MÖ 3. yüzyıl)
- IV. Tabaka: Post – Assur Dönemi (, MÖ 7. yüzyıl sonu – 4. yüzyıl son çeyreği)
- V. Tabaka: Dönemi (MÖ 9. yüzyıl – 7. yüzyıl sonu)
- VI. Tabaka: (MÖ 11. yüzyıl – 9. yüzyıl]]
- VII. Tabaka: Mitanni - Dönemi (Geç Tunç Çağı, MÖ 14. yüzyıl – 11. yüzyıl)
- VIII. Tabaka: Erken Tunç Çağı sonu - Orta Tunç Çağı (MÖ 3. binyıl sonu – 2. binyıl ilk yarı)
- IX. Tabaka: Erken Tunç Çağı IV (MÖ 3. binyıl sonları – 2. bin yarı)
Buluntular
Erken Demir Çağı Doğu Anadolu'sunun iyi tanınan yivli seramiği, Kavuşan Höyük'te Orta Assur ve Mitanni çanak çömleği ile birlikte bulunmaktadır. Güneyden gelen bir etkiyle Mezopotamya çanak çömleğiyle, el yapımı, kaba çanak çömlekle temsil edilen kuzeyli bir kültürü, Kavuşan Höyük'te bir arada görmekteyiz.
Yeni Assur Yapı Katı'nın geç evresine tarihlenen 20 cm. kalınlıkta sıkıştırılmış çamurdan bir taban, 3,5 x 3 metre alan halinde bulunmuştur. Yeni Assur tabakasının devamı niteliğindeki tabakada buna benzer bir çamur taban vardır. Hamur yoğurmaya elverecek şekilde çukurlaştırılmış bu taban 30 x 70 cm. boyutlarında olup yakınında bir dibek taşı ile silo açığa çıkarılmıştır. Bu mekanın, bir "faaliyet alanı" olduğu, tahılların işlenerek günlük ekmek üretildiği düşünülmektedir. Devam eden çalışmalarda yakında bir tandır bulunması da bu yaklaşımı desteklemektedir. Bu alanın, günümüzde yöredeki tandır alanları gibi ahşap direkler üzerine serilen hafif bir malzemeyle kapatılmış olması mümkün görülmüştür.
Yeni Assur Dönemi gömütleri, takılar yönünden zengindir. Kemik ve taştan çeşitli büyüklükte boncuklar, yüzükler ve bilezikler ele geçmiştir. Gömütler, kremasyon gömütler, basit toprak gömütler ve çömlek içi gömütler gibi çeşitlidir. Üç farklı gömü geleneğini gösteren gömütlerin dökümü ise, 23 kremasyon, 15 basit toprak ve 5 çömlek içi gömüttür. Gömüt hediyeleri sadece çocuk mezarlarına bırakılmıştır. Gömüt hediyeleri çoğunlukla boncuklar ve bilezikler olmakla birlikte bir çocuğa ait bir kremasyon gömütte tunç mızrak ucu bulunmaktadır. En zengin gömüt hediyeleri bir kremasyon mezarda ele geçmiştir. Bu çocuk gömütünde bir altın küpe, bir tunç ve altın karışımı küpe, bir tunç bilezik ve Hitit İmparatorluk Çağı'na (MÖ 13-12 yüzyıl) tarihlenen bir damga mühür ele geçmiştir.
Esasen küçük bir yerleşme sayılan Yeni Assur Dönemi Kavuşan Höyük'te, orantısız olarak fazla sayıda ağırşak bulunduğu dikkati çekmiştir. Bu durumun, dokumacılığın yerleşmede önemli bir geçim kaynağı olduğunu, dokuma ürünlerinin civar yerleşmelere pazarlandığını düşündürmektedir.
Yine Yeni Assur tabakasında bulunan bir şarap dinlendirme kuyusu, bölgede başkaca benzeri olmayan bir mimari ögedir. Tek benzeri günümüzde Mardin'in ilçesinde rastlanan pekmez çukurudur. Kuyunun 4,29 metre dibinde, daha dar çapta 28 cm. derinlikte bir çukur vardır. Tüm yüzeyler 1,5–2 cm. kalınlıkta kireçle sıvanmış durumdadır. Günümüzde Sürgücü ilçesinin süryani köylerinde aynı yapıda kuyular görülmektedir. Eskiden şarap deposu olarak kullanılan bu kuyunun dibindeki çukurun, şarap tortusunun toplanması için yapıldığı anlaşılmaktadır.
Orta Tunç Çağı mimari tabakalarındaki en önemli görünen mimari yapı, muhtemelen iki katlı, depolama mekanı da bulunan bir yapıdır. Yangın geçirmiş olduğu, yanmış ve parçalanmış çanak çömlekler, yanık ahşap malzeme, yanık kerpiç bloklar, tabanın geneline yayılmış tahıl, mercimek, bezelye, üzüm tohumlarının kömürleşmiş artıklarından da anlaşılmaktadır. Söz konusu yapı muhtemelen geniş topraklara hükmeden bir toprak sahibine ait olmalıdır.
Değerlendirme
Höyük, özellikle Yeni Assur Dönemi'nde yaygın bir yerleşme göstermiştir. Bu dönemde Yukarı Dicle Bölgesine Yeni Assur tarafından, imparatorluğun başka bölgelerinden de toplu nüfus aktarımı yapıldığı bilinmektedir.
Notlar
- ^ Tarihsel Çevre Araştırma ve Değerlendirme Merkezi
Dış bağlantılar
- Fotoğraflar 20 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yakın plan kroki
- Fotoğraflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
- ^ "Kavuşan Höyük Kazıları". 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2012.
- ^ a b c d e Gülriz Kozbe, Kavuşan Höyük Kazıları
- ^ a b c d TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
- ^ 29. Kazı Sonuçları Toplantısı (2007) Sh.: 398-390
- ^ 30. Kazı Sonuçları Toplantısı (2008) Cilt 2 Sh.: 204
- ^ 30. Kazı Sonuçları Toplantısı (2008) Cilt 2 Sh.: 206
- ^ "Gülriz Kozbe". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2012.
- ^ . 7 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kavusan Hoyuk Diyarbakir ili Bismil ilcesinin 10 km guneydogusunda ile Dicle nin birlestigi bolgenin hemen dogusunda yer alan bir hoyuktur Dicle kiyisindan 65 70 metre kadar guneydedir Hoyugu kuzey yarisi Dicle tarafindan yenmis olup guney yamaclari ise Seyhan Deresi ortulmustur Yuzey de yaygin tarim yapilmasiyla tahrip olmustur Hoyuk boyutlari 175 x 75 metre olup yukseklik kuzey kesimde 8 metre iken guneyde 2 metre kadardir Alan olarak 1 5 hektar oldugu belirtilmektedir Arkeolojik HoyukAdi Kavusan Hoyukil DiyarbakirIlce BismilKoy YeniceTuru HoyukTahribat Tescil durumu TescilliTescil No ve derece 2711 1Tescil tarihi 20 10 2001Arastirma yontemi KaziKazilarHoyuk ilk kez ve ekibi tarafindan 1988 yili ve sonrasinda bolgede yapilan yuzey arastirmalarinda saptanmis ve belgelenmistir Daha sonra ODTU in Ilisu ve Kargamis Baraj Golleri Altinda Kalacak Arkeolojik Kultur Varliklarini Kurtarma Projesi kapsamini saptamak uzere Diyarbakir civari arastirmalari sonucunda kurtarma kazilari yapilmasina 2000 yilinda karar verilmistir Ege Universitesi Arkeolojj Bolumu nden Prof Dr baskanliginda 2001 yilinda bu kazilara baslanmistir Bu kazilar 2005 yili sonrasinda yine Kozbe nin katilimiyla Diyarbakir Arkeoloji Muzesi baskanligi altinda devam ettirilmistir TabakalanmaHoyugun da iskana baslandigi anlasilmaktadir Ancak bu kultur tabakasinda mimari kalintilara henuz ulasilamamis bu doneme tarihlenen canak comlek ve cakmak tasi aletler ele gecmistir Iskan Orta Cag icinde terk edilmis olmakla birlikte Islami Donem e kadar uzanan mezarlik bulgulari vardir Hoyukteki kazilarda saptanan tabakalar su sekildedir I Tabaka Yakin Cag Islam mezarligi 19 yuzyil sonu 20 yuzyil II Tabaka Orta Cag 12 14 yuzyil III Tabaka Helenistik Cag MO 4 yuzyil son ceyregi MO 3 yuzyil IV Tabaka Post Assur Donemi MO 7 yuzyil sonu 4 yuzyil son ceyregi V Tabaka Donemi MO 9 yuzyil 7 yuzyil sonu VI Tabaka MO 11 yuzyil 9 yuzyil VII Tabaka Mitanni Donemi Gec Tunc Cagi MO 14 yuzyil 11 yuzyil VIII Tabaka Erken Tunc Cagi sonu Orta Tunc Cagi MO 3 binyil sonu 2 binyil ilk yari IX Tabaka Erken Tunc Cagi IV MO 3 binyil sonlari 2 bin yari BuluntularErken Demir Cagi Dogu Anadolu sunun iyi taninan yivli seramigi Kavusan Hoyuk te Orta Assur ve Mitanni canak comlegi ile birlikte bulunmaktadir Guneyden gelen bir etkiyle Mezopotamya canak comlegiyle el yapimi kaba canak comlekle temsil edilen kuzeyli bir kulturu Kavusan Hoyuk te bir arada gormekteyiz Yeni Assur Yapi Kati nin gec evresine tarihlenen 20 cm kalinlikta sikistirilmis camurdan bir taban 3 5 x 3 metre alan halinde bulunmustur Yeni Assur tabakasinin devami niteligindeki tabakada buna benzer bir camur taban vardir Hamur yogurmaya elverecek sekilde cukurlastirilmis bu taban 30 x 70 cm boyutlarinda olup yakininda bir dibek tasi ile silo aciga cikarilmistir Bu mekanin bir faaliyet alani oldugu tahillarin islenerek gunluk ekmek uretildigi dusunulmektedir Devam eden calismalarda yakinda bir tandir bulunmasi da bu yaklasimi desteklemektedir Bu alanin gunumuzde yoredeki tandir alanlari gibi ahsap direkler uzerine serilen hafif bir malzemeyle kapatilmis olmasi mumkun gorulmustur Yeni Assur Donemi gomutleri takilar yonunden zengindir Kemik ve tastan cesitli buyuklukte boncuklar yuzukler ve bilezikler ele gecmistir Gomutler kremasyon gomutler basit toprak gomutler ve comlek ici gomutler gibi cesitlidir Uc farkli gomu gelenegini gosteren gomutlerin dokumu ise 23 kremasyon 15 basit toprak ve 5 comlek ici gomuttur Gomut hediyeleri sadece cocuk mezarlarina birakilmistir Gomut hediyeleri cogunlukla boncuklar ve bilezikler olmakla birlikte bir cocuga ait bir kremasyon gomutte tunc mizrak ucu bulunmaktadir En zengin gomut hediyeleri bir kremasyon mezarda ele gecmistir Bu cocuk gomutunde bir altin kupe bir tunc ve altin karisimi kupe bir tunc bilezik ve Hitit Imparatorluk Cagi na MO 13 12 yuzyil tarihlenen bir damga muhur ele gecmistir Esasen kucuk bir yerlesme sayilan Yeni Assur Donemi Kavusan Hoyuk te orantisiz olarak fazla sayida agirsak bulundugu dikkati cekmistir Bu durumun dokumaciligin yerlesmede onemli bir gecim kaynagi oldugunu dokuma urunlerinin civar yerlesmelere pazarlandigini dusundurmektedir Yine Yeni Assur tabakasinda bulunan bir sarap dinlendirme kuyusu bolgede baskaca benzeri olmayan bir mimari ogedir Tek benzeri gunumuzde Mardin in ilcesinde rastlanan pekmez cukurudur Kuyunun 4 29 metre dibinde daha dar capta 28 cm derinlikte bir cukur vardir Tum yuzeyler 1 5 2 cm kalinlikta kirecle sivanmis durumdadir Gunumuzde Surgucu ilcesinin suryani koylerinde ayni yapida kuyular gorulmektedir Eskiden sarap deposu olarak kullanilan bu kuyunun dibindeki cukurun sarap tortusunun toplanmasi icin yapildigi anlasilmaktadir Orta Tunc Cagi mimari tabakalarindaki en onemli gorunen mimari yapi muhtemelen iki katli depolama mekani da bulunan bir yapidir Yangin gecirmis oldugu yanmis ve parcalanmis canak comlekler yanik ahsap malzeme yanik kerpic bloklar tabanin geneline yayilmis tahil mercimek bezelye uzum tohumlarinin komurlesmis artiklarindan da anlasilmaktadir Soz konusu yapi muhtemelen genis topraklara hukmeden bir toprak sahibine ait olmalidir DegerlendirmeHoyuk ozellikle Yeni Assur Donemi nde yaygin bir yerlesme gostermistir Bu donemde Yukari Dicle Bolgesine Yeni Assur tarafindan imparatorlugun baska bolgelerinden de toplu nufus aktarimi yapildigi bilinmektedir Notlar Tarihsel Cevre Arastirma ve Degerlendirme MerkeziDis baglantilarFotograflar 20 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yakin plan kroki Fotograflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b TAY Yerlesme Donem Ayrintilari Kavusan Hoyuk Kazilari 20 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2012 a b c d e Gulriz Kozbe Kavusan Hoyuk Kazilari a b c d TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 29 Kazi Sonuclari Toplantisi 2007 Sh 398 390 30 Kazi Sonuclari Toplantisi 2008 Cilt 2 Sh 204 30 Kazi Sonuclari Toplantisi 2008 Cilt 2 Sh 206 Gulriz Kozbe 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2012 7 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2012