Kayalıdere, Muş ilinin Varto ilçesine bağlı bir köydür.
Kayalıdere | |
---|---|
Muş'un Türkiye'deki konumu | |
Kayalıdere Kayalıdere'nin Muş'taki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Muş |
İlçe | Varto |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
Rakım | 1403 m |
Nüfus (2022) | |
• Toplam | 89 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0436 |
İl plaka kodu | 49 |
Posta kodu | 49600 |
Tarihçe
Köyün eski adı, 1928 yılı kayıtlarında Aşağı Hınzor olup, Ermenicede "xıntsor" sözcüğü "elma" anlamına gelmektedir.
Köy günümüzde Muş'un Varto ilçesi sınırlarındadır ve daha çok batısında bulunan Urartu Kalesi ve Urartu Kaya Mezarı ile bilinir. II.Sarduri (M.Ö.764-735) döneminde yapıldığı tahmin edilen kale ve kaya mezarı Urartu döneminin Muş'taki en sağlam kalabilmiş yapısıdır. Kale ve kaya mezarı 1965 yılında İngiliz arkeolog C.A.Burney tarafından incelenmiştir. Burney'e göre kale bölgeye hakim bir Urartu valisi tarafından yaptırılmıştır. Kalenin kurulduğu tepe Urartuların batı yönündeki Elazığ ve Malatya bölgesine çıkış yolunun kontrol noktasıdır. Kale inşası için Murat Nehri'nin Tepeköy'den gelen Varto Çayı ile birleştiği alanı gayet iyi bir şekilde gören ve kontrol altında tutan bir yer tercih edilmiştir. Kazılarda kale, tapınak, şarap mahzeni, kaya mezarı ve küçük kalıntılar bulunmuştur. Bulunan kalıntılarda sembollere rastlanmakla beraber herhangi bir yazılı belgeye ulaşılamamıştır. Tapınak ve kaya mezar hala ayakta olmakla beraber özellikle kaya mezar kaçak kazılarla tahrip edilmiştir. Kalenin kurucu valisine ait olduğu tahmin edilen kaya mezarı kalenin kurulduğu kayalığın güney tarafındaki kayalıklara oyma ile inşa edilmiştir. Altı odalı olan bir mezardır. Urartuların yıkılışından sonra doğu ile batı arasındaki geçişi sağlayan Murat Nehri takipli yol pek kullanılmaz hale gelmiştir. Böylece Kayalıdere ve diğer Murat Nehri civarları önemini kaybetmiştir. Henüz somut bir adım atılmamış olmakla beraber Kayalıdere ören yeri ile ilgili olarak 23/02/2012 tarihinde TBMM'ye soru önergesi verilmiştir Muş'un önemli tarihi yerlerinden biri olan ve Urartu dönemini aydınlatan köy ve ören yerinin 2017'de tamamlanması planlanan Alparslan II Baraj suyu altında kalacağı tespit edilmiştir.
Coğrafya
Köy, Muş il merkezine 72 km, Varto ilçe merkezine 24 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2022 | 89 |
2021 | 92 |
2020 | 96 |
2019 | 102 |
2018 | 94 |
2017 | 75 |
2016 | 70 |
2015 | 79 |
2014 | 91 |
2013 | 87 |
2012 | 86 |
2011 | 88 |
2010 | 100 |
2009 | 94 |
2008 | 90 |
2007 | 79 |
2000 | 77 |
1990 | 186 |
1985 | 254 |
1965 | 254 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Muş Varto Kayalıdere Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
- ^ Muş ili ve ilçeleri 2009 yılı arkeolojik yüzey araştırmaları
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022.
- ^ . 18 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ ALPARSLAN II BARAJI VE HES PROJESİ ÇEVRE VE SOSYAL YÖNETİM PLANI
- ^ . YerelNet.org.tr. 6 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
- ^ "İl, ilçe ve bucaklara göre köy nüfusları - 2000". TÜİK. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Kayalıdere, Varto için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
Türkiye'deki bir köy ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kayalidere Mus ilinin Varto ilcesine bagli bir koydur KayalidereKoyMus un Turkiye deki konumuKayalidereKayalidere nin Mus taki konumuUlkeTurkiyeIlMusIlceVartoCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1403 mNufus 2022 Toplam89Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0436Il plaka kodu49Posta kodu49600TarihceKoyun eski adi 1928 yili kayitlarinda Asagi Hinzor olup Ermenicede xintsor sozcugu elma anlamina gelmektedir Koy gunumuzde Mus un Varto ilcesi sinirlarindadir ve daha cok batisinda bulunan Urartu Kalesi ve Urartu Kaya Mezari ile bilinir II Sarduri M O 764 735 doneminde yapildigi tahmin edilen kale ve kaya mezari Urartu doneminin Mus taki en saglam kalabilmis yapisidir Kale ve kaya mezari 1965 yilinda Ingiliz arkeolog C A Burney tarafindan incelenmistir Burney e gore kale bolgeye hakim bir Urartu valisi tarafindan yaptirilmistir Kalenin kuruldugu tepe Urartularin bati yonundeki Elazig ve Malatya bolgesine cikis yolunun kontrol noktasidir Kale insasi icin Murat Nehri nin Tepekoy den gelen Varto Cayi ile birlestigi alani gayet iyi bir sekilde goren ve kontrol altinda tutan bir yer tercih edilmistir Kazilarda kale tapinak sarap mahzeni kaya mezari ve kucuk kalintilar bulunmustur Bulunan kalintilarda sembollere rastlanmakla beraber herhangi bir yazili belgeye ulasilamamistir Tapinak ve kaya mezar hala ayakta olmakla beraber ozellikle kaya mezar kacak kazilarla tahrip edilmistir Kalenin kurucu valisine ait oldugu tahmin edilen kaya mezari kalenin kuruldugu kayaligin guney tarafindaki kayaliklara oyma ile insa edilmistir Alti odali olan bir mezardir Urartularin yikilisindan sonra dogu ile bati arasindaki gecisi saglayan Murat Nehri takipli yol pek kullanilmaz hale gelmistir Boylece Kayalidere ve diger Murat Nehri civarlari onemini kaybetmistir Henuz somut bir adim atilmamis olmakla beraber Kayalidere oren yeri ile ilgili olarak 23 02 2012 tarihinde TBMM ye soru onergesi verilmistir Mus un onemli tarihi yerlerinden biri olan ve Urartu donemini aydinlatan koy ve oren yerinin 2017 de tamamlanmasi planlanan Alparslan II Baraj suyu altinda kalacagi tespit edilmistir CografyaKoy Mus il merkezine 72 km Varto ilce merkezine 24 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 892021 922020 962019 1022018 942017 752016 702015 792014 912013 872012 862011 882010 1002009 942008 902007 792000 771990 1861985 2541965 254Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 23 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Temmuz 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Mus Varto Kayalidere Koy Nufusu Nufusune com 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Temmuz 2020 Nisanyan Sevan Index Anatolicus Turkiye yerlesim birimleri envanteri nisanyanmap com 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Temmuz 2020 Mus ili ve ilceleri 2009 yili arkeolojik yuzey arastirmalari Arsivlenmis kopya 23 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2022 18 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2020 ALPARSLAN II BARAJI VE HES PROJESI CEVRE VE SOSYAL YONETIM PLANI YerelNet org tr 6 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Temmuz 2020 Il ilce ve bucaklara gore koy nufuslari 2000 TUIK 17 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1968 PDF kutuphane tuik gov tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarKayalidere Varto icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo MicrosoftTurkiye deki bir koy ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz