Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kençliyü – Türk, Altay ve Oğuz geleneğinde Yağma Merasimi. Kençlüyü şeklinde de söylenir. Han-ı Yağma da denir. Yağma veya Talan olarak da bilinir. (Her iki sözcük de Türkçeden Farsçaya geçmiştir. Kimilerine göre ise tam tersine Farsçadan Türkçeye geçmiştir.)
Anlam ve Uygulama
Bir yöredeki zengin kişinin veya ağanın mallarını kendi isteğiyle talan ettirmesi anlamına gelir. Bu durum onun şanını ve şerefini yüceltir. Bu uygulama onları yoksul bırakmaz, aksine daha etkili bir konuma yükseltirdi. Önceleri tüm malını mülkünü yağma ettirme geleneği varken, sonraları biraz daha hafifletilmiştir. Sonraki devirlerde tüm varlığını dağıtmak yerine; dağ gibi et, tepe gibi ekmek yığdırırlar, göl gibi kımız döktürürlerdi. İnsanlar da bu 90 atla 900 sığırın ve 9000 koyunun eti ile 90 havuz kımızı yağma eder, eğlenir yer içerlerdi. Pek çok ilkel kültürde benzer biçimlerde “Potlaç” adıyla bilinen ve var olan bir uygulamadır. Ayrıca Türklerde "Toy" (şenlik; toylamak: şenlik yapmak”), "Şölen/Şülen" (karnaval, merasim) gibi eğlenceler içerisinde yer alan yağma ve talan kavramları yoksullarla paylaşıma gidilmesinin ve toplumsal sorumluluğun simgeselleştirilmiş uygulamalarıdır.
Han-ı Yağma, potlaç ve armağan ekonomisi ile ilgili bir gelenektir. Eskiden düğün, bayram gibi toplumsal etkinliklerde zengin kimseler büyük ziyafetler verirlerdi. Ziyafetin sonunda misafirler ziyafette kullanılan altın ve gümüş yemek takımlarını ve değerli sofra yaygılarını diş kirası olarak paylaşırlardı. Bu ziyafeti veren kimsenin toplum içindeki itibarı artardı. Dede Korkut Hikâyeleri'nde de rastlanılan bu gelenek bugün yaygınlığını yitirmiştir.
Etimoloji
- Kençliyü: (Kenç/Genç) kökünden türemiştir. Gençlik kelimesi ile aynı kökten gelir. Gençleşmek, yenilenmek anlamı vardır.
- Yağma: (Yağ) kökünden türemiştir. Yağmur gibi olmak, üşüşmek anlamını taşır.
- Talan: (Tal/Dal) kökünden türemiştir. Talmak (dalmak) fiilinden türemiştir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
İç bağlantılar
- Kençliyü
Dış bağlantılar
- Han-ı Yağma Deyiminin Kökeni, Abdülkadir İnan 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Toy Geleneği, Ali Duymaz 27 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kencliyu Turk Altay ve Oguz geleneginde Yagma Merasimi Kencluyu seklinde de soylenir Han i Yagma da denir Yagma veya Talan olarak da bilinir Her iki sozcuk de Turkceden Farscaya gecmistir Kimilerine gore ise tam tersine Farscadan Turkceye gecmistir Anlam ve UygulamaBir yoredeki zengin kisinin veya aganin mallarini kendi istegiyle talan ettirmesi anlamina gelir Bu durum onun sanini ve serefini yuceltir Bu uygulama onlari yoksul birakmaz aksine daha etkili bir konuma yukseltirdi Onceleri tum malini mulkunu yagma ettirme gelenegi varken sonralari biraz daha hafifletilmistir Sonraki devirlerde tum varligini dagitmak yerine dag gibi et tepe gibi ekmek yigdirirlar gol gibi kimiz doktururlerdi Insanlar da bu 90 atla 900 sigirin ve 9000 koyunun eti ile 90 havuz kimizi yagma eder eglenir yer icerlerdi Pek cok ilkel kulturde benzer bicimlerde Potlac adiyla bilinen ve var olan bir uygulamadir Ayrica Turklerde Toy senlik toylamak senlik yapmak Solen Sulen karnaval merasim gibi eglenceler icerisinde yer alan yagma ve talan kavramlari yoksullarla paylasima gidilmesinin ve toplumsal sorumlulugun simgesellestirilmis uygulamalaridir Han i Yagma potlac ve armagan ekonomisi ile ilgili bir gelenektir Eskiden dugun bayram gibi toplumsal etkinliklerde zengin kimseler buyuk ziyafetler verirlerdi Ziyafetin sonunda misafirler ziyafette kullanilan altin ve gumus yemek takimlarini ve degerli sofra yaygilarini dis kirasi olarak paylasirlardi Bu ziyafeti veren kimsenin toplum icindeki itibari artardi Dede Korkut Hikayeleri nde de rastlanilan bu gelenek bugun yayginligini yitirmistir EtimolojiKencliyu Kenc Genc kokunden turemistir Genclik kelimesi ile ayni kokten gelir Genclesmek yenilenmek anlami vardir Yagma Yag kokunden turemistir Yagmur gibi olmak ususmek anlamini tasir Talan Tal Dal kokunden turemistir Talmak dalmak fiilinden turemistir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ayrica bakinizPotlacIc baglantilarKencliyuDis baglantilarHan i Yagma Deyiminin Kokeni Abdulkadir Inan 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Toy Gelenegi Ali Duymaz 27 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz