Kamhisi Kilisesi (Gürcüce: ქამხისის ეკლესია), Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı Yanıkkaval köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.
10. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen Kamhisi Kilisesi'nin cephe rekonstrüksiyonu, 1907. | |
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Yanıkkaval, Şenkaya |
Koordinatlar | 40°42′45″K 42°16′09″D / 40.71250°K 42.26917°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkılmış |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 10. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş |
Tarihçe
Kamhisi Kilisesi'nin bulunduğu Kamhisi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu yerleşimi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Kamhisi köyünde 55 hane bulunuyordu ve nüfusun tamamı Hristiyanlardan oluşuyordu. Bu tarihte kilisenin var olduğu ve söz konusu yapının 10. yüzyılda, Gürcü Krallığı döneminde inşa edildiği tahmin edilmektedir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin 1907 yılındaki araştırma gezisi sırasında kilisenin kubbesi çökmüştü. Kamhisi Kilisesi günümüzde tamamen yıkılmıştır.
Mimari
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin Kiagmialtı Kilisesi veya Kiagmisaltı Kilisesi olarak adlandırdığı Kamhisi Kilisesi, altı apsisli ve tek kubbeli bir yapıydı. Bu kilise günümüzde tamamen yıkılmış olup sadece 3 metre yüksekliğinde bir köşesi kalmıştır. Kamhisi Kilisesi, Evktime Takaişvili'nin 1907 yılındaki araştırma gezisi sırasında da yıkık haldeydi. Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, Bana Katedrali'nin kuzeydoğusunda bulunan kilisenin duvarları içten ve dıştan kırmızımsı taşlarla kaplıydı. Nitekim kilisenin dolgu duvar tekniğinde inşa edildiği, duvarların içten ve dıştan düzgün kesme taşlarla kaplı olduğu bugüne kalan duvar parçasından da anlaşılmaktadır. Altı adet apsisi bulunan Kamhisi Kilisesi'nin doğudaki apsisi dışarıya daha fazla uzatılmıştı ve sunak bu kısımdaydı. Diğer beş apsis ise aynı şekilde inşa edilmişti. Dıştan çok köşeli bir görünüme sahip olan kilisenin kubbe kasnağı silindirik bir formaydı ve konik biçimli kubbesi o tarihte de çökmüştü.
Kaynakça
- ^ a b c 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2018, s. 61. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, II. cilt (1941), s. 362; III. cilt (1958): s. 575-576". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023.
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 28-29". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kamhisi Kilisesi Gurcuce ქამხისის ეკლესია Erzurum ilinin Senkaya ilcesine bagli Yanikkaval koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Kamhisi Kilisesi10 yuzyilda insa edildigi tahmin edilen Kamhisi Kilisesi nin cephe rekonstruksiyonu 1907 Temel bilgilerKonumYanikkaval SenkayaKoordinatlar40 42 45 K 42 16 09 D 40 71250 K 42 26917 D 40 71250 42 26917InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikilmisMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma10 yuzyilOzelliklerMalzemelerKesme tasTarihceKamhisi Kilisesi nin bulundugu Kamhisi koyu Orta Cag da Gurcistan in bir parcasi olan Tao da yer alir Nitekim Osmanlilar bu yerlesimi 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir 1595 tarihli Osmanli nufus defterinde Kamhisi koyunde 55 hane bulunuyordu ve nufusun tamami Hristiyanlardan olusuyordu Bu tarihte kilisenin var oldugu ve soz konusu yapinin 10 yuzyilda Gurcu Kralligi doneminde insa edildigi tahmin edilmektedir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin 1907 yilindaki arastirma gezisi sirasinda kilisenin kubbesi cokmustu Kamhisi Kilisesi gunumuzde tamamen yikilmistir MimariGurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin Kiagmialti Kilisesi veya Kiagmisalti Kilisesi olarak adlandirdigi Kamhisi Kilisesi alti apsisli ve tek kubbeli bir yapiydi Bu kilise gunumuzde tamamen yikilmis olup sadece 3 metre yuksekliginde bir kosesi kalmistir Kamhisi Kilisesi Evktime Takaisvili nin 1907 yilindaki arastirma gezisi sirasinda da yikik haldeydi Takaisvili nin verdigi bilgiye gore Bana Katedrali nin kuzeydogusunda bulunan kilisenin duvarlari icten ve distan kirmizimsi taslarla kapliydi Nitekim kilisenin dolgu duvar tekniginde insa edildigi duvarlarin icten ve distan duzgun kesme taslarla kapli oldugu bugune kalan duvar parcasindan da anlasilmaktadir Alti adet apsisi bulunan Kamhisi Kilisesi nin dogudaki apsisi disariya daha fazla uzatilmisti ve sunak bu kisimdaydi Diger bes apsis ise ayni sekilde insa edilmisti Distan cok koseli bir gorunume sahip olan kilisenin kubbe kasnagi silindirik bir formaydi ve konik bicimli kubbesi o tarihte de cokmustu Kaynakca a b c 2017 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2018 s 61 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 9 4 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt II cilt 1941 s 362 III cilt 1958 s 575 576 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2023 a b Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 28 29 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2023