Kimekler, (Çince: 基马克), Kimeklerin eski tarihi "İyanmo" kavimi ile alakalıdır. Bu kavimin adı Çin kaynaklarında, VII. yüzyıl Batı Türk yurdunda vuku bulan olaylarla ilgili olarak geçer. Sinologlar İyanmo kavminin Yemek ya da İmek kavimi olduğunu sanmaktadırlar. Birçok araştırmacının da dediği gibi kelimenin ses değişikliği Kimek olabilir. Araştırmacıların Kimek ve Kıpçakların tamamen aynı kavim olduğu hakkındaki fikirleri yanlıştır. Çünkü Orta Çağ yazılı kaynaklara bakarak bunların köken akraba ama ayrı ayrı kavim olduklarını kabul etmeliyiz. İyanmo, topluluğu kuzey-batı Moğolistan'ın Kobdo bölgesinde VII. yüzyılda yaşamıştır. Onların doğusunda Oğuzlar, güneyinde Türkeşler ile Karluklar yaşamakta idi. VII. yüzyılın ortalarında İymekler (Kimekler) kuzey Altay dağlarına ve İrtiş ırmağı civarına doğru göç etmişlerdir. Bu kavimin güçlenmesi 656 senesinde Batı Göktürk devletinin yıkılışından sonradır. Asıl bu zaman Kimek kavim birliğinin esası oluşmuştur.
Kimekler'in Divân-ı Lügati't-Türk'te adının geçmesi
Orta Çağa özgü Çin coğrafyacılardan Yemek (Kimek), ayrıca Chumuhun ve Üeban (Yūēban) gibi etnik grupların kim oldukları bilinmiyordu, Arap ve Fars coğrafyacıları; bütün bu adların Yemek (Kimek) boyu olduğunu yazmışlardır. Uygur döneminde, Çu boylarının içinde çekirdek boyu oluşturan Yemekleri (Kimek) Arap ve Fars kaynaklarından tanınmışlardır. Yemek boy adından erken İslâm kaynakları da bahsetmektedir. Yemek asıllı kimseler Abbasî Halifesinin gulâmları (memlûk) arasında bulunmuştur.
Kâşgarlı Mahmud, Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"Rûm ülkesine en yakın olan boy Beçenek'dir; sonra Kıpçak, Oğuz, Yemek, Başgırt, Basmıl, Kay(Kayı), Yabaku, Tatar, Kırkız (Kırgız) gelir. Kırgızlar Çin ülkesine yakındırlar.". tüm Türk boy ve oymakların yaşam alanları tanımlanır.
Ayrıca;
"Çomul boyunun kendilerinden bulunduğu çöl halkı ayrı bir dile sahiptir, Türkçeyi iyi bilirler. Kay, Yabaku, Tatar, Basmıl boyları da böyledir. Her boyun ayrı bir ağzı vardır; bununla beraber Türkçeyi de iyi konuşurlar. Kırgız, Kıpçak, Oğuz, Toxsı (Tukhs), Yağma, Çiğil, Uğrak, Çaruk boylarının öztürkçe olarak yalnız bir dilleri vardır. Yemeklerle Başgırtların dilleri bunlara yakındır. .... Dillerin en yeğnisi Oğuzların, en doğrusu da Toxsi ile Yağmaların dilidir."
"آرتِس Ertiş" "Yemek" kırlarında bulunan bir ırmağın adı........" ve ".... Bunun gibi Çiğiller ve başka Türklerce د (Dhāl) olarak söylenen bu harfi "Rus" ve "Rum" ülkelerine kadar uzanan Bulgar, Suvar, Yemek, Kıfçak boyları, hep birden (ز z) olarak söylerler. Öbür Türkler "ayak"a "اَذَق adhak ", bunlar "اَزَق azak " derler." gibi Türk boy ve oymakların dilleri hakkında bilgi verilir.
Kaynakça
- ^ Kumekov, Bolat. Arap Kaynaklarına Göre IX-XI. Asırlarda Kimek Devleti. İstanbul: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2013.
- ^ "Gumilev, L.N. "Ancient Turks", Moscow, Science, 1967, Ch.27". 17 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ağustos 2008.
- ^ S.A. Pletneva, "Kipchaks", sayfa 26.
- ^ P. Golden, "Kıpçak Kabileleri Üzerine Notlar: Kimek ve Yemekler", Türkler, Cilt II, sayfa 762.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 28.
- ^ http://www.kroraina.com/hudud/index.html 7 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Hudud al-'Alam, The Regions of the World.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 30.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 97.
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 32.
- Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Sercan Ahincanov - Kıpçaklar & Türk Halklarının Katalizör Boyu, Selenge Yayınları, 2014, s.150
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kimekler Cince 基马克 Kimeklerin eski tarihi Iyanmo kavimi ile alakalidir Bu kavimin adi Cin kaynaklarinda VII yuzyil Bati Turk yurdunda vuku bulan olaylarla ilgili olarak gecer Sinologlar Iyanmo kavminin Yemek ya da Imek kavimi oldugunu sanmaktadirlar Bircok arastirmacinin da dedigi gibi kelimenin ses degisikligi Kimek olabilir Arastirmacilarin Kimek ve Kipcaklarin tamamen ayni kavim oldugu hakkindaki fikirleri yanlistir Cunku Orta Cag yazili kaynaklara bakarak bunlarin koken akraba ama ayri ayri kavim olduklarini kabul etmeliyiz Iyanmo toplulugu kuzey bati Mogolistan in Kobdo bolgesinde VII yuzyilda yasamistir Onlarin dogusunda Oguzlar guneyinde Turkesler ile Karluklar yasamakta idi VII yuzyilin ortalarinda Iymekler Kimekler kuzey Altay daglarina ve Irtis irmagi civarina dogru goc etmislerdir Bu kavimin guclenmesi 656 senesinde Bati Gokturk devletinin yikilisindan sonradir Asil bu zaman Kimek kavim birliginin esasi olusmustur Yemek bozkirlarinda bulunan Ertis IrmagiKimekler in Divan i Lugati t Turk te adinin gecmesiOrta Caga ozgu Cin cografyacilardan Yemek Kimek ayrica Chumuhun ve Ueban Yueban gibi etnik gruplarin kim olduklari bilinmiyordu Arap ve Fars cografyacilari butun bu adlarin Yemek Kimek boyu oldugunu yazmislardir Uygur doneminde Cu boylarinin icinde cekirdek boyu olusturan Yemekleri Kimek Arap ve Fars kaynaklarindan taninmislardir Yemek boy adindan erken Islam kaynaklari da bahsetmektedir Yemek asilli kimseler Abbasi Halifesinin gulamlari memluk arasinda bulunmustur Kasgarli Mahmud Divan i Lugati t Turk te Rum ulkesine en yakin olan boy Becenek dir sonra Kipcak Oguz Yemek Basgirt Basmil Kay Kayi Yabaku Tatar Kirkiz Kirgiz gelir Kirgizlar Cin ulkesine yakindirlar tum Turk boy ve oymaklarin yasam alanlari tanimlanir Ayrica Comul boyunun kendilerinden bulundugu col halki ayri bir dile sahiptir Turkceyi iyi bilirler Kay Yabaku Tatar Basmil boylari da boyledir Her boyun ayri bir agzi vardir bununla beraber Turkceyi de iyi konusurlar Kirgiz Kipcak Oguz Toxsi Tukhs Yagma Cigil Ugrak Caruk boylarinin ozturkce olarak yalniz bir dilleri vardir Yemeklerle Basgirtlarin dilleri bunlara yakindir Dillerin en yegnisi Oguzlarin en dogrusu da Toxsi ile Yagmalarin dilidir آرت س Ertis Yemek kirlarinda bulunan bir irmagin adi ve Bunun gibi Cigiller ve baska Turklerce د Dhal olarak soylenen bu harfi Rus ve Rum ulkelerine kadar uzanan Bulgar Suvar Yemek Kifcak boylari hep birden ز z olarak soylerler Obur Turkler ayak a ا ذ ق adhak bunlar ا ز ق azak derler gibi Turk boy ve oymaklarin dilleri hakkinda bilgi verilir Kaynakca Kumekov Bolat Arap Kaynaklarina Gore IX XI Asirlarda Kimek Devleti Istanbul Turk Tarih Kurumu Yayinlari 2013 Gumilev L N Ancient Turks Moscow Science 1967 Ch 27 17 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Agustos 2008 S A Pletneva Kipchaks sayfa 26 P Golden Kipcak Kabileleri Uzerine Notlar Kimek ve Yemekler Turkler Cilt II sayfa 762 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 28 http www kroraina com hudud index html 7 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hudud al Alam The Regions of the World Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 30 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 97 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 32 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Sercan Ahincanov Kipcaklar amp Turk Halklarinin Katalizor Boyu Selenge Yayinlari 2014 s 150