Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kral Lear (İngilizce özgün adı : (Quatro) - True Chronicle History of the Life and Death of King Lear anf His Three Daughters ; (First Folio) - The Tragedy of King Lear), İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yazılmış bir oyundur. Yaklaşık olarak 1605 yılında yazıldığı tahmin edilen oyun, Shakespeare'in önemli trajedilerinden biridir.
| Kral Lear The Tragedy of King Lear | |
|---|---|
Quatro:True Chronicle History of the Life and Death of King Lear anf His Three Daughters First Folio: The Tragedy of King Lear | |
 Kral Lear ve soytarı Ressam: William Dyce | |
| Yazar | William Shakespeare |
| İlk gösterim | 1605 |
| Ülke | İngiltere |
| Orijinal dil | İngilizce |
| Tür | Trajedi |
Kaynaklar, ilk temsil ve ilk basılım
Shakespeare'in diğer birçok oyununda olduğu gibi Lear'ın hikâyesi de daha önceden anlatılan öykülerden alınmadır. Yazarın özellikle Monmouth'lu Geoffrey'nin 12. yüzyılda yazdığı Historia Regum Britanniae adlı kitabına eklediği Kral Leir adlı halk masalından yararlandığı belirlenmiştir.
Ayrıca genellikle bahsi geçmeyen bir de Kral Lear balad'ı vardır. Bu baladın günümüze kalan en eski kopyası 1620 yılındandır. Shakespeare'in oyunun mu yoksa baladın mı daha önce yazıldığı tartışmalıdır. Baladın hikâyesi oyununkinden farklılıklar gösterir. Örneğin baladda, Cordelia bir süre Britanya'da sahipsiz dolaşmış ününü duyan Fransa kralıyla daha sonra evlenmiştir. Oyunun sonunda da Lear, Fransa kralını yardımıyla savaşarak krallığını geri aldıktan sonra, savaşta Cordelia'nı ölüm haberini alınca üzüntüden ölmüştür.
İlk olarak 1608 yılında "Kral Lear'ın Gerçek Tarihi" başlığıyla basılmıştır. Oyunun ilk gösterimi 1607 yılında saraya bagli olan Whitehall Tiyatrosunda yapılmıştır.
Oyunun basılmış ve quarto olarak iki farklı versiyonu bulunmaktadır. Yazarın diğer oyunlarının aksine iki versiyon da özgün olarak kabul edilmekte ve hâlen tartışılmalarına rağmen eşit değerde görülmektedirler.
Karakterler
- Kral Lear: Britanya kralı
- Goneril: Kralın büyük kızı
- Regan: Kralın ortanca kızı
- Cordelia: Kralın küçük kızı
- Albany Dükü: Gonoril'in kocası
- Cornwall Dükü: Regan'ın kocası
- Dükü: Cordelia'nın taliplerinden biri
- Fransa Kralı: Cordelia'nın taliplerinden diğeri, sonradan kocası
- Kent Kontu: Sonradan Caius olarak kılık değiştirir
- Gloucester Kontu
- Edgar: Gloucester Kontu'nun büyük oğlu, sonradan Tom o'Bedlam olarak kılık değiştirir
- Edmund: Gloucester Kontu'nun gayrimeşru oğlu
- Yaşlı Adam: Gloucester'ın adamlarından biri
- Curan: Gloucester'ın uşağı
- Lear'ın Soytarısı
- Oswald: Gonoril'in kahyası
- Cornwall'ın Üç hizmetlisi
- Doktor: Cordelia ile ilgilenir
- Üç Kaptan
- Bir Şövalye
- Bir Haberci
- Bir Ulak
- Askerler, hizmetliler, soylular ve diğer figüranlar
Konusu
Oyunda Lear'ın trajedisine paralel olarak Gloucester'ın hikâyesi bulunmaktadır. İki hikâyenin de teması evlatlarından kötü olanların etkisiyle, iyi evlatlarını haksız yere cezalandıran babaların kendilerini düşürdükleri zor durum ve trajik sonları anlatılır.
Birinci hikâye oyunun baş kişisi Lear'ın yaşlandığı gerekçesiyle topraklarını üç kızı arasında paylaştırmaya karar vermesiyle başlar. Bu paylaşımın eşit ve adil olması için kızlarını sınava tabii tutmaya karar veren kral, onlardan kendisini ne kadar sevdiklerini söylemelerini ister. Büyük ve ortanca kızları süslü laflarla sevgilerini ifade edip kendilerini kanıtlar, fakat gerçek sevginin süslü laflarla anlatılamayacağına inanan Cordelia cevap vermez. Buna sinirlenen Lear, onu evlatlıktan reddeder ve topraklarını diğer kızları arasında böler. Cordelia'yı savunmaya kalkan Kent Kontu'nu da sürgüne gönderir. Babalarından toprakları alan Regan ve Gonoril mutlak hakimiyeti elde etmek için Lear'ın askeri ve idari gücünü kısıtlarlar. İki kızı tarafından kapı dışarı edilen Lear aklını kaçırır.
İkinci hikâyede ise Gloucester'ın gayrimeşru oğlu Edmund sahte mektuplar ve yalanlarla babasını Edgar'ın onu devirmek istediğine ikna eder. Edgar'ı da yalanlarıyla kandırarak uzaklaştıran Edmund idareyi eline alır. Gloucester, kızlarının Lear'a davranışlarına ve onu sokağa atmalarına dayanamayarak krala yardım eder. Edmund, Gloucester ile Regan ve Goneril arasındaki gerginliği kendi çıkarları için kullanarak babasını hain ilan ettirir. Lear'ın kızları, Gloucester'ın gözlerini oydurarak onu sokağa atarlar. Cornwall Gloucester'ın hizmetlisi tarafından öldürülür.
Bu arada Fransa kralı Cordelia ile birlikte Britanya'ya ordu gönderir. Amaçları Lear'ın öcünü almaktır. Kent Kontu Lear'ı, Edgar Gloucester'a güvenli bir yere aldırırlar. Lear ile Cordelia barışır, fakat savaşı kaybedince esir alınırlar. Gloucester, Edgar ona başından geçenleri anlatınca Gloucester heyecana ve mutluluğa dayanamayarak kalpten ölür. Daha sonra her şeyi itiraf eden Edmund intihar ederek ölür fakat çok daha önce Cordelia'yı astırmak ve babası Lear 'ı öldürtmek için emir vermiştir. Gonoril ile Regan ise Edmund'ı paylaşamayarak birbirlerini öldürürler. Krallık Albany, Kent ve Edgar'a kalır.
Shakespeare'in trajedilerinde ölüm önemli bir çözümdür. Kötü karakterler ile trajedinin baş kahramanları genellikle oyunun sonunda ölürler ve her şey geride bırakılan trajik sonlarla bir çeşit "normal" duruma döner.
Film uyarlamaları
- Kral Lear: Laurence Olivier'in başrolünü oynadığı televizyon uyarlaması
- Ran: Akira Kurosawa uyarlaması
- : Grigori Kozintsev'in 1971 yapımı Sovyet uyarlaması.
Türkçeye çeviriler
- Kıral Lir, Çev. Abdullah Cevdet. İstanbul: Resimli Kitab matbaası, 1912.
- Kral Lir, Çev. Seniha Bedri Göknil. 1937.
- Kral Lear, Çev. İrfan Şahinbaş. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 1959.
- Kral Lear, Çev. Seniha Bedri Göknil. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1967.
- Kral Lear, Çev. Özdemir Nutku. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1986.
- Kral Lear, Çev. Can Doğan. İstanbul: Mitos Boyut Yayınevi, 2012.
- Kral Lear, Çev. Emine Ayhan. İstanbul: Alfa Edebiyat, 2019
Kaynakça
Dışsal kaynaklar
- [1] 5 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wikisource'da King Lear oyununun tam metni İngilizce.
| Vikisöz'de Kral Lear ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
| Wikimedia Commons'ta Kral Lear ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kral Lear Ingilizce ozgun adi Quatro True Chronicle History of the Life and Death of King Lear anf His Three Daughters First Folio The Tragedy of King Lear Ingiliz oyun yazari William Shakespeare tarafindan yazilmis bir oyundur Yaklasik olarak 1605 yilinda yazildigi tahmin edilen oyun Shakespeare in onemli trajedilerinden biridir Kral Lear The Tragedy of King LearQuatro True Chronicle History of the Life and Death of King Lear anf His Three Daughters First Folio The Tragedy of King LearKral Lear ve soytari Ressam William DyceYazarWilliam ShakespeareIlk gosterim1605UlkeIngiltereOrijinal dilIngilizceTurTrajediKing Lear 1608de basilmis edisyonu bassayfasiKaynaklar ilk temsil ve ilk basilimCordelia dan elvedaCordelia Kral Lear sarayinda Ressam John Gilbert Shakespeare in diger bircok oyununda oldugu gibi Lear in hikayesi de daha onceden anlatilan oykulerden alinmadir Yazarin ozellikle Monmouth lu Geoffrey nin 12 yuzyilda yazdigi Historia Regum Britanniae adli kitabina ekledigi Kral Leir adli halk masalindan yararlandigi belirlenmistir Ayrica genellikle bahsi gecmeyen bir de Kral Lear balad i vardir Bu baladin gunumuze kalan en eski kopyasi 1620 yilindandir Shakespeare in oyunun mu yoksa baladin mi daha once yazildigi tartismalidir Baladin hikayesi oyununkinden farkliliklar gosterir Ornegin baladda Cordelia bir sure Britanya da sahipsiz dolasmis ununu duyan Fransa kraliyla daha sonra evlenmistir Oyunun sonunda da Lear Fransa kralini yardimiyla savasarak kralligini geri aldiktan sonra savasta Cordelia ni olum haberini alinca uzuntuden olmustur Ilk olarak 1608 yilinda Kral Lear in Gercek Tarihi basligiyla basilmistir Oyunun ilk gosterimi 1607 yilinda saraya bagli olan Whitehall Tiyatrosunda yapilmistir Oyunun basilmis ve quarto olarak iki farkli versiyonu bulunmaktadir Yazarin diger oyunlarinin aksine iki versiyon da ozgun olarak kabul edilmekte ve halen tartisilmalarina ragmen esit degerde gorulmektedirler Kral LearKarakterlerKral Lear Britanya krali Goneril Kralin buyuk kizi Regan Kralin ortanca kizi Cordelia Kralin kucuk kizi Albany Duku Gonoril in kocasi Cornwall Duku Regan in kocasi Duku Cordelia nin taliplerinden biri Fransa Krali Cordelia nin taliplerinden digeri sonradan kocasi Kent Kontu Sonradan Caius olarak kilik degistirir Gloucester Kontu Edgar Gloucester Kontu nun buyuk oglu sonradan Tom o Bedlam olarak kilik degistirir Edmund Gloucester Kontu nun gayrimesru oglu Yasli Adam Gloucester in adamlarindan biri Curan Gloucester in usagi Lear in Soytarisi Oswald Gonoril in kahyasi Cornwall in Uc hizmetlisi Doktor Cordelia ile ilgilenir Uc Kaptan Bir Sovalye Bir Haberci Bir Ulak Askerler hizmetliler soylular ve diger figuranlarKonusuKral Lear ve Cordelia Ressam Ford Maddox FordGoneril ve Regan Ressam Edwin Austin Abbey Oyunda Lear in trajedisine paralel olarak Gloucester in hikayesi bulunmaktadir Iki hikayenin de temasi evlatlarindan kotu olanlarin etkisiyle iyi evlatlarini haksiz yere cezalandiran babalarin kendilerini dusurdukleri zor durum ve trajik sonlari anlatilir Birinci hikaye oyunun bas kisisi Lear in yaslandigi gerekcesiyle topraklarini uc kizi arasinda paylastirmaya karar vermesiyle baslar Bu paylasimin esit ve adil olmasi icin kizlarini sinava tabii tutmaya karar veren kral onlardan kendisini ne kadar sevdiklerini soylemelerini ister Buyuk ve ortanca kizlari suslu laflarla sevgilerini ifade edip kendilerini kanitlar fakat gercek sevginin suslu laflarla anlatilamayacagina inanan Cordelia cevap vermez Buna sinirlenen Lear onu evlatliktan reddeder ve topraklarini diger kizlari arasinda boler Cordelia yi savunmaya kalkan Kent Kontu nu da surgune gonderir Babalarindan topraklari alan Regan ve Gonoril mutlak hakimiyeti elde etmek icin Lear in askeri ve idari gucunu kisitlarlar Iki kizi tarafindan kapi disari edilen Lear aklini kacirir Ikinci hikayede ise Gloucester in gayrimesru oglu Edmund sahte mektuplar ve yalanlarla babasini Edgar in onu devirmek istedigine ikna eder Edgar i da yalanlariyla kandirarak uzaklastiran Edmund idareyi eline alir Gloucester kizlarinin Lear a davranislarina ve onu sokaga atmalarina dayanamayarak krala yardim eder Edmund Gloucester ile Regan ve Goneril arasindaki gerginligi kendi cikarlari icin kullanarak babasini hain ilan ettirir Lear in kizlari Gloucester in gozlerini oydurarak onu sokaga atarlar Cornwall Gloucester in hizmetlisi tarafindan oldurulur Bu arada Fransa krali Cordelia ile birlikte Britanya ya ordu gonderir Amaclari Lear in ocunu almaktir Kent Kontu Lear i Edgar Gloucester a guvenli bir yere aldirirlar Lear ile Cordelia barisir fakat savasi kaybedince esir alinirlar Gloucester Edgar ona basindan gecenleri anlatinca Gloucester heyecana ve mutluluga dayanamayarak kalpten olur Daha sonra her seyi itiraf eden Edmund intihar ederek olur fakat cok daha once Cordelia yi astirmak ve babasi Lear i oldurtmek icin emir vermistir Gonoril ile Regan ise Edmund i paylasamayarak birbirlerini oldururler Krallik Albany Kent ve Edgar a kalir Shakespeare in trajedilerinde olum onemli bir cozumdur Kotu karakterler ile trajedinin bas kahramanlari genellikle oyunun sonunda olurler ve her sey geride birakilan trajik sonlarla bir cesit normal duruma doner Film uyarlamalariKral Lear Laurence Olivier in basrolunu oynadigi televizyon uyarlamasi Ran Akira Kurosawa uyarlamasi Grigori Kozintsev in 1971 yapimi Sovyet uyarlamasi Turkceye cevirilerKiral Lir Cev Abdullah Cevdet Istanbul Resimli Kitab matbaasi 1912 Kral Lir Cev Seniha Bedri Goknil 1937 Kral Lear Cev Irfan Sahinbas Ankara Milli Egitim Bakanligi 1959 Kral Lear Cev Seniha Bedri Goknil Istanbul Remzi Kitabevi 1967 Kral Lear Cev Ozdemir Nutku Istanbul Remzi Kitabevi 1986 Kral Lear Cev Can Dogan Istanbul Mitos Boyut Yayinevi 2012 Kral Lear Cev Emine Ayhan Istanbul Alfa Edebiyat 2019Kaynakca King Lear The Oxford Shakespeare s 17 a g e s 277Dissal kaynaklar 1 5 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Wikisource da King Lear oyununun tam metni Ingilizce Vikisoz de Kral Lear ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Kral Lear ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir