Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kisha Kilisesi veya Kiska Kilisesi (Gürcüce: ქისკას ეკლესია), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Kisha / Kiska olan Şenyurt köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisedir.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Şenyurt, Tortum |
| Koordinatlar | 40°25′52″K 41°25′24″D / 40.43111°K 41.42333°D |
| Mezhep | Ermeni Apostolik Kilisesi (?) |
| Mimari | |
| Tamamlanma | 19. yüzyıl (?) |
Tarihçe
Kilisenin bulunduğu Kisha köyünün adı Gürcüce Kartshva / Kartsha'dan (ქარცხვა / ქარცხა) değişime uğramıştır. Kartshva ise, gökçe çan çiçeğinin (Campanula tridentata) yetiştiği yeri ifade eder. Kisha köyü ve kilisesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Tao bölgesinde yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Tao-Klarceti bölgesindeki tarihsel yapılar üzerine bir çalışmada, iki apsisli olmasına atıf yapılarak Kisha Kilisesi'nin Ermeni kilisesi olabileceği belirtilmiştir. Aynı konuda başka bir çalışmada da Kisha Kilisesi'nin geç dönemde (19. yüzyıl ?) inşa edilmiş Ermeni kilisesi olduğu yazılmıştır. Bununla birlikte 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde 122 hanelik köyün nüfusu Müslüman olarak verilmiştir.
Mimari
Kisha Kilisesi, köy yerleşiminin içinde ve köy yolunun güneyindeki bir bahçede yer alır. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı, tek nefli ve çift apsisli bir yapıdır. Çatı örtüsü tamamen çökmüş, geriye duvarları kalmıştır. Duvarlar küçük boyutlu moloz taşlarla inşa edilmiş olup geniş derzleri sarımsı kireç harcıyla doldurulmuştur. Kilisenin özgün girişi, güney cephesinin batı tarafında yer alır. Üst kısmı yarım daire kemer şeklindeki bu kapı kapatılmış, sonradan doğu cephesinde bir kapı açılmıştır. Bu kapı kilisenin kuzey apsisine açılmaktadır. Birer kemerle ana mekâna açılan her iki apsisin doğu duvarlarında, üst seviyede yarım daire kemerli birer pencere bulunmaktadır. Ancak kuzey apsisteki pencere, doğu cephesinde sonradan kapı açılırken tahrip edilmiştir. Kilisenin yıkılmış olan batı duvarı köylüler tarafından yeniden örülmüş olup yapı günümüzde samanlık olarak kullanılmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Ardahan, Erzurum İli ve İlçelerinde Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması-2011", 30. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Çorum, 2012, 2. Cilt, s. 321-336. 9 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 170. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 453. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Gürcü Dilinin Açıklamalı Sözlüğü (ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი)". 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2023.
- ^ "ქარცხვი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt
- ^ Tao-Klarceti? Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 117, .
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 235.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kisha Kilisesi veya Kiska Kilisesi Gurcuce ქისკას ეკლესია tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Erzurum ilinin Tortum ilcesine bagli ve eski adi Kisha Kiska olan Senyurt koyunde Orta Cag dan kalma bir kilisedir Kisha KilisesiTemel bilgilerKonumSenyurt TortumKoordinatlar40 25 52 K 41 25 24 D 40 43111 K 41 42333 D 40 43111 41 42333MezhepErmeni Apostolik Kilisesi MimariTamamlanma19 yuzyil TarihceKilisenin bulundugu Kisha koyunun adi Gurcuce Kartshva Kartsha dan ქარცხვა ქარცხა degisime ugramistir Kartshva ise gokce can ciceginin Campanula tridentata yetistigi yeri ifade eder Kisha koyu ve kilisesi Orta Cag da Gurcistan in bir parcasi olan Tao bolgesinde yer alir Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Tao Klarceti bolgesindeki tarihsel yapilar uzerine bir calismada iki apsisli olmasina atif yapilarak Kisha Kilisesi nin Ermeni kilisesi olabilecegi belirtilmistir Ayni konuda baska bir calismada da Kisha Kilisesi nin gec donemde 19 yuzyil insa edilmis Ermeni kilisesi oldugu yazilmistir Bununla birlikte 1835 tarihli Osmanli nufus defterinde 122 hanelik koyun nufusu Musluman olarak verilmistir MimariKisha Kilisesi koy yerlesiminin icinde ve koy yolunun guneyindeki bir bahcede yer alir Dogu bati dogrultusunda dikdortgen planli tek nefli ve cift apsisli bir yapidir Cati ortusu tamamen cokmus geriye duvarlari kalmistir Duvarlar kucuk boyutlu moloz taslarla insa edilmis olup genis derzleri sarimsi kirec harciyla doldurulmustur Kilisenin ozgun girisi guney cephesinin bati tarafinda yer alir Ust kismi yarim daire kemer seklindeki bu kapi kapatilmis sonradan dogu cephesinde bir kapi acilmistir Bu kapi kilisenin kuzey apsisine acilmaktadir Birer kemerle ana mekana acilan her iki apsisin dogu duvarlarinda ust seviyede yarim daire kemerli birer pencere bulunmaktadir Ancak kuzey apsisteki pencere dogu cephesinde sonradan kapi acilirken tahrip edilmistir Kilisenin yikilmis olan bati duvari koyluler tarafindan yeniden orulmus olup yapi gunumuzde samanlik olarak kullanilmaktadir Kaynakca a b c Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Ardahan Erzurum Ili ve Ilcelerinde Ortacag Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2011 30 Arastirma Sonuclari Toplantisi Corum 2012 2 Cilt s 321 336 9 Kasim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3246 0 a b 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 170 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Tao ტაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 453 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 Gurcu Dilinin Aciklamali Sozlugu ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი 11 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2023 ქარცხვი A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt ISBN 0 9535878 3 5 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 117 ISBN 978 9941 478 17 8 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 235