Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (eylül 2012) |
Kitin önemli polisakkaritlerden biridir. Eklembacaklılar tarafından dış iskeletin kurulmasında kullanılan ve mantarların hücre çeperini oluşturan karbonhidrata kitin denir.
Kitin molekülü beta 1,4 bağıyla bağlı iki N-asetilglikozamin biriminin tekrarlanmasıyla oluşan uzun zincir yapısı gösterir.
Kitin (C8H13O5N)n doğal olarak birçok yerde bulunan, bir glikoz türevi olan N-asetilglikozaminin uzun zincirli polimeridir.
Mantar hücre duvarının, kabuklular (yengeç, ıstakoz, karides gibi) ve karıncalarla kelebeklerin dahil olduğu böcekler gibi eklembacaklıların dış iskeletinin, yumuşakçaların radulalarının (dişli dil) ve ahtapotla mürekkepbalığının dahil olduğu kafadan bacaklıların ağız kısmının ana bileşenidir. Ayrıca kitinin tıbbi ve endüstriyel amaçlı kullanımı da denenmiştir. Kitin polisakkarid olan selüloza ve protein olan keratine benzetilebilecek bir biyolojik maddedir. Keratin protein kitin karbonhidrat olmasına rağmen hem kitin hem de keratin benzer yapısal özellikler gösterirler.
Etimoloji
İngilizce "chitin" kelimesi ilk kez 1836'da ortaya çıkan Fransızcadaki "chitine" kelimesinden gelir. Bu kelimeler Latincedeki yumuşakça anlamındaki "chitōn" kelimesinden türetilmiştir. Bu kelime de Greekçe "kılıf" ya da "gömlek" anlamındaki "khitōn" kelimesi, Merkez Semitik dilindeki "kittan", Akad dilindeki keten anlamındaki "kitû" ya da "kita’um" ve Sümerce "gada" ya da "gida" kelimesi ile ilgilidir ya da etkilenmiştir.
Iştırıcılarda bağlayıcı olarak da kullanılmaktadır. Endüstriyel ayırma membranları ve iyon tutucu reçineler kitinden yapılabilir. Kağıdı sertleştirmek ve sağlamlaştırmak için kitin kullanılır.
Kullanım
Endüstriyel
Kitin birçok endüstriyel işlemde kullanılır. Suyun temizlenmesinde ve gıdalarla ilaçlarda kıvam arttırıcı ve koruyucu olarak kullanılır. Ayrıca boya ve kumaş yapımında kullanılan bir polisakkarittir. N-asetilglikozamin (tam olarak N-asetil-D glukoz-2-amin) birimlerinden sentezlenir. Bu birimler kovalent β-1,4 bağları oluşturur (selülozu oluşturan glikoz birimleri arasındaki bağlara benzer). Kitin bu yüzden her monomerinde, bir hidroksil grubunun bir asetilamin grubu ile yer değiştirmiş olduğu selüloz olarak tanımlanabilir. Bu komşu polimerler arasında, kitin polimer matriksinin gücünü arttıran gelişmiş hidrojen bağının oluşmasına izin verir.
Bir ağustos böceğinin kabuğu onun kitinden oluşan dış iskeletidir. Kitinin şekil değiştirmemiş formu yarısaydam, esnek, elastik ve oldukça dayanıklıdır. Bununla birlikte genelde eklembacaklılarda değişikliğe uğramıştır, dış iskeletin çoğunluğunu oluşturan, sertleşmiş proteinimsi matrikse gömülü olarak bulunur.
Kitinin saf hali kösele gibidir fakat kalsiyum karbonat ile kaplandığından çok daha sert hale gelir. Değişmiş ve değişmemiş formlar arasındaki fark bir tırtılın (değişmemiş) vücut duvarı ile kelebeğinki (değişmiş) karşılaştırılarak görülebilir.
Kitin doğal olarak oluşan polimerlerden biridir. Bakteri ve mantar gibi mikroorganizmalar tarafından salgılanan ve bazı bitkiler tarafından üretilen kitinaz enzimi tarafından kataliz edilerek yıkılabilir. Bu mikroorganizmalardan bazıları kitinin ayrışması sonucu oluşan basit şekerlere duyarlı reseptörlere sahiptir. Kitin saptanırsa bu mikroorganizmalar glikozidik bağlarını kopararak kitini basit şekerlere ve amonyoğa dönüştürecek enzimleri üretir.
n bir polisakkariddir; N-asetilglikozamin (tam olarak N-asetil-D glukoz-2 -amin) birimlerinden sentezlenir. Bu birimler kovalent β-1,4 bağları oluşturur (selülozu oluşturan glikoz birimleri arasındaki bağlara benzer). Kitin bu yüzden her monomerinde, bir hidroksil grubunun bir asetilamin grubu ile yer değiştirmiş olduğu selüloz olarak tanımlanabilir. Bu komşu polimerler arasında, kitin polimer matriksinin gücünü arttıran gelişmiş hidrojen bağının oluşmasına izin verir.
Tıp
Kitin elastik ve sağlam bir madde olduğundan cerrahi ip olarak kullanıma uygundur. Yaralar iyileşirken kitin de zamanla ayrışarak uzaklaşır. Bunun yanında kitin insanlarda yaraların iyileşmesinde nadir rastlanan bazı özelliklere sahiptir.
Deniz kabuğu işleme gibi fazla miktarda kitine maruz kalınan işlerde astım olma oranı yüksektir. Yapılan son araştırmalar kitinin insanlarda alerjik hastalıkların oluşumunda rol oynayabileceğini göstermiştir. Özellikle, kitin iplik kullanılan farelerde bağışıklık hücreleri tarafından interlökin-4 üretimi ile karakterize edilen alerjik yanıt gerçekleşmiştir. Kitinaz enzimi bu alerjik yanıtı önler.
Tarım
Son çalışmalar kitinin bitkilerde savunma mekanizması için iyi bir indüktör olduğunu göstermiştir. Son olarak kitinin bitkilerde immun yanıtı geliştirmeye yardımcı bir fertilizer olabilirliği test edilmiş, sonuçta çok daha iyi verim sağlanmış ve ortalama ömür artmıştır.
Kaynakça
- ^ Campbell, N. A. (1996) Biology (4th edition) Benjamin Cummings, New Work. p.69
- ^ American Heritage dictionary of the English Language: Fourth Edition. 2000. entry for chiton
Martín-Gil FJ, Leal JA, Gómez-Miranda B, Martín-Gil J, Prieto A, Ramos-Sánchez MC. "Low temperature thermal behaviour of chitins and chitin-glucans". Thermochim. Acta, 1992, vol. 211, pp. 241–254
Dış bağlantılar
- Kitin Hakkında23 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Heppe Medical Chitosan)
- Horseshoe Crab Chitin araştırmaları15 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- MeSH
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir eylul 2012 Kitin onemli polisakkaritlerden biridir Eklembacaklilar tarafindan dis iskeletin kurulmasinda kullanilan ve mantarlarin hucre ceperini olusturan karbonhidrata kitin denir Kitin kimyasal yapisi Kitin molekulu beta 1 4 bagiyla bagli iki N asetilglikozamin biriminin tekrarlanmasiyla olusan uzun zincir yapisi gosterir Kitin C8H13O5N n dogal olarak bircok yerde bulunan bir glikoz turevi olan N asetilglikozaminin uzun zincirli polimeridir Mantar hucre duvarinin kabuklular yengec istakoz karides gibi ve karincalarla kelebeklerin dahil oldugu bocekler gibi eklembacaklilarin dis iskeletinin yumusakcalarin radulalarinin disli dil ve ahtapotla murekkepbaliginin dahil oldugu kafadan bacaklilarin agiz kisminin ana bilesenidir Ayrica kitinin tibbi ve endustriyel amacli kullanimi da denenmistir Kitin polisakkarid olan seluloza ve protein olan keratine benzetilebilecek bir biyolojik maddedir Keratin protein kitin karbonhidrat olmasina ragmen hem kitin hem de keratin benzer yapisal ozellikler gosterirler EtimolojiIngilizce chitin kelimesi ilk kez 1836 da ortaya cikan Fransizcadaki chitine kelimesinden gelir Bu kelimeler Latincedeki yumusakca anlamindaki chitōn kelimesinden turetilmistir Bu kelime de Greekce kilif ya da gomlek anlamindaki khitōn kelimesi Merkez Semitik dilindeki kittan Akad dilindeki keten anlamindaki kitu ya da kita um ve Sumerce gada ya da gida kelimesi ile ilgilidir ya da etkilenmistir Istiricilarda baglayici olarak da kullanilmaktadir Endustriyel ayirma membranlari ve iyon tutucu recineler kitinden yapilabilir Kagidi sertlestirmek ve saglamlastirmak icin kitin kullanilir KullanimEndustriyel Kitin bircok endustriyel islemde kullanilir Suyun temizlenmesinde ve gidalarla ilaclarda kivam arttirici ve koruyucu olarak kullanilir Ayrica boya ve kumas yapiminda kullanilan bir polisakkarittir N asetilglikozamin tam olarak N asetil D glukoz 2 amin birimlerinden sentezlenir Bu birimler kovalent b 1 4 baglari olusturur selulozu olusturan glikoz birimleri arasindaki baglara benzer Kitin bu yuzden her monomerinde bir hidroksil grubunun bir asetilamin grubu ile yer degistirmis oldugu seluloz olarak tanimlanabilir Bu komsu polimerler arasinda kitin polimer matriksinin gucunu arttiran gelismis hidrojen baginin olusmasina izin verir Bir agustos boceginin kabugu onun kitinden olusan dis iskeletidir Kitinin sekil degistirmemis formu yarisaydam esnek elastik ve oldukca dayaniklidir Bununla birlikte genelde eklembacaklilarda degisiklige ugramistir dis iskeletin cogunlugunu olusturan sertlesmis proteinimsi matrikse gomulu olarak bulunur Kitinin saf hali kosele gibidir fakat kalsiyum karbonat ile kaplandigindan cok daha sert hale gelir Degismis ve degismemis formlar arasindaki fark bir tirtilin degismemis vucut duvari ile kelebeginki degismis karsilastirilarak gorulebilir Kitin dogal olarak olusan polimerlerden biridir Bakteri ve mantar gibi mikroorganizmalar tarafindan salgilanan ve bazi bitkiler tarafindan uretilen kitinaz enzimi tarafindan kataliz edilerek yikilabilir Bu mikroorganizmalardan bazilari kitinin ayrismasi sonucu olusan basit sekerlere duyarli reseptorlere sahiptir Kitin saptanirsa bu mikroorganizmalar glikozidik baglarini kopararak kitini basit sekerlere ve amonyoga donusturecek enzimleri uretir n bir polisakkariddir N asetilglikozamin tam olarak N asetil D glukoz 2 amin birimlerinden sentezlenir Bu birimler kovalent b 1 4 baglari olusturur selulozu olusturan glikoz birimleri arasindaki baglara benzer Kitin bu yuzden her monomerinde bir hidroksil grubunun bir asetilamin grubu ile yer degistirmis oldugu seluloz olarak tanimlanabilir Bu komsu polimerler arasinda kitin polimer matriksinin gucunu arttiran gelismis hidrojen baginin olusmasina izin verir Tip Kitin elastik ve saglam bir madde oldugundan cerrahi ip olarak kullanima uygundur Yaralar iyilesirken kitin de zamanla ayrisarak uzaklasir Bunun yaninda kitin insanlarda yaralarin iyilesmesinde nadir rastlanan bazi ozelliklere sahiptir Deniz kabugu isleme gibi fazla miktarda kitine maruz kalinan islerde astim olma orani yuksektir Yapilan son arastirmalar kitinin insanlarda alerjik hastaliklarin olusumunda rol oynayabilecegini gostermistir Ozellikle kitin iplik kullanilan farelerde bagisiklik hucreleri tarafindan interlokin 4 uretimi ile karakterize edilen alerjik yanit gerceklesmistir Kitinaz enzimi bu alerjik yaniti onler Tarim Son calismalar kitinin bitkilerde savunma mekanizmasi icin iyi bir induktor oldugunu gostermistir Son olarak kitinin bitkilerde immun yaniti gelistirmeye yardimci bir fertilizer olabilirligi test edilmis sonucta cok daha iyi verim saglanmis ve ortalama omur artmistir Kaynakca Campbell N A 1996 Biology 4th edition Benjamin Cummings New Work p 69 ISBN 0 8053 1957 3 American Heritage dictionary of the English Language Fourth Edition 2000 entry for chiton Martin Gil FJ Leal JA Gomez Miranda B Martin Gil J Prieto A Ramos Sanchez MC Low temperature thermal behaviour of chitins and chitin glucans Thermochim Acta 1992 vol 211 pp 241 254Dis baglantilarKitin Hakkinda23 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Heppe Medical Chitosan Horseshoe Crab Chitin arastirmalari15 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde MeSH