Kokoşauri Kilisesi (Gürcüce: კოკოშაურის ეკლესია), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Susuz köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü kilisesidir. Adını Kokoşauri mahallesinden alır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Susuz, Şavşat |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkılmış |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | ? Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Moloz taş, yontu taş, dolgu duvar |
Tarihçe
Mahallenin ve kilisenin adı olan Kokoşauri (კოკოშაური), Gürcüce bir yer adı olup iki kulplu testi, su kabı olarak kullanılan kabak gibi değişik anlamlara sahip “kokoşa” (კოკოშა) kelimesinden türemiştir. Şavşeti bölgesindeki Kokoşauri eski bir Gürcü yerleşimiydi ve Osmanlılar bu bölge ile yerleşimi 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı döneminde köy halkının Müslüman olmasıyla kilisenin işlevini yitirdiği ve zaman içinde yıkıldığı anlaşılmaktadır. Tarihsel olarak Gurnateli bir Gürcü yerleşimi olmakla birlik, 1886 tarihli Rus nüfus sayımında 58 kişiden oluşan nüfusu Türk adıyla kaydedilmişti. Doğubilimci Nikolay Marr’ın 1904 yılında Şavşat bölgesini gezdiği sırasında da kilise belli ölçüde sağlamdı.
Mimari
Günümüzde tamamen yıkılmış olan Kokoşauri Kilisesi, köyün üst tarafında yer alan Kokoşauri ile Velta mahalleleri arasında bulunuyordu. Bugün köylüler kilisenin olduğu yeri "Natadzrevi" (eski kilise yeri) olarak adlandırmaktadır. Nitekim 2002 yılında "Gogişauri" olarak anılan kiliseden sadece bir duvar kalıntısı tespit edilmiştir.Nikolay Marr'ın 1904 yılında verdiği bilgiye göre, Kokoşauri Kilisesi orman içinde, köye güneydoğudan hakim ve Kokoşauri adını taşıyan bir tepede bulunuyordu. Duvarları dolgu duvar tekniğiyle moloz taşlarla inşa edilmiş ve yüzeyleri kabaca yontulmuş taşlarla kaplanmıştı. Kilise Şavşeti bölgesinde rastlanan uzun dikdörtgen planlı bir yapıydı. Bununla birlikte apsisi içeriden yarım dairesel bir forma sahipti. Apsisin iki yanında birer niş vardı. Her taraftan yıkılmaya başlamış olan kilisenin taşları iç kısımda duruyordu ve kilisenin içinde ağaçlar büyümüştü. Kilisenin uzunluğu apsisin yuvarlak kısmından itibaren yaklaşık 7,5 metre, genişliği yaklaşık 5 metredir. Yapı tarzı kilisenin eskiden kaldığını gösteriyordu. Tek giriş kapısı güneyde yer alıyordu. Güney duvarı daha fazla yıkılmıştı ve ayakta duran duvarların boyu apsis kısmında iki metreyi buluyordu.
Kaynakça
- ^ "Mine Kadiroğlu - Fahriye Bayram, "Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2002 Yılı Yüzey Araştırması", 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2003, 2. Cilt, s. 3" (PDF). 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Aralık 2023.
- ^ "კოკოშა" - ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი / Ethnoraphic Dictionary of the Georgian Material Culture, Tiflis, 2011 9 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893; "Batum oblastı" - Sıra no: 1463". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2023.
- ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები ), Batum, 2015, s. 146. 28 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 76. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "Mine Kadiroğlu - Fahriye Bayram, "Ortaçağ Gürcü Mimarisi 2002 Yılı Yüzey Araştırması", 21. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2003, 2. Cilt, s. 3" (PDF). 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Aralık 2023.
- ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები ), Batum, 2015, s. 146-147. 28 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kokosauri Kilisesi Gurcuce კოკოშაურის ეკლესია tarihsel Savseti bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli Susuz koyunde Orta Cag da insa edilmis Gurcu kilisesidir Adini Kokosauri mahallesinden alir Kokosauri KilisesiTemel bilgilerKonumSusuz SavsatInancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikilmisMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma Orta CagOzelliklerMalzemelerMoloz tas yontu tas dolgu duvarTarihceMahallenin ve kilisenin adi olan Kokosauri კოკოშაური Gurcuce bir yer adi olup iki kulplu testi su kabi olarak kullanilan kabak gibi degisik anlamlara sahip kokosa კოკოშა kelimesinden turemistir Savseti bolgesindeki Kokosauri eski bir Gurcu yerlesimiydi ve Osmanlilar bu bolge ile yerlesimi 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli doneminde koy halkinin Musluman olmasiyla kilisenin islevini yitirdigi ve zaman icinde yikildigi anlasilmaktadir Tarihsel olarak Gurnateli bir Gurcu yerlesimi olmakla birlik 1886 tarihli Rus nufus sayiminda 58 kisiden olusan nufusu Turk adiyla kaydedilmisti Dogubilimci Nikolay Marr in 1904 yilinda Savsat bolgesini gezdigi sirasinda da kilise belli olcude saglamdi MimariGunumuzde tamamen yikilmis olan Kokosauri Kilisesi koyun ust tarafinda yer alan Kokosauri ile Velta mahalleleri arasinda bulunuyordu Bugun koyluler kilisenin oldugu yeri Natadzrevi eski kilise yeri olarak adlandirmaktadir Nitekim 2002 yilinda Gogisauri olarak anilan kiliseden sadece bir duvar kalintisi tespit edilmistir Nikolay Marr in 1904 yilinda verdigi bilgiye gore Kokosauri Kilisesi orman icinde koye guneydogudan hakim ve Kokosauri adini tasiyan bir tepede bulunuyordu Duvarlari dolgu duvar teknigiyle moloz taslarla insa edilmis ve yuzeyleri kabaca yontulmus taslarla kaplanmisti Kilise Savseti bolgesinde rastlanan uzun dikdortgen planli bir yapiydi Bununla birlikte apsisi iceriden yarim dairesel bir forma sahipti Apsisin iki yaninda birer nis vardi Her taraftan yikilmaya baslamis olan kilisenin taslari ic kisimda duruyordu ve kilisenin icinde agaclar buyumustu Kilisenin uzunlugu apsisin yuvarlak kismindan itibaren yaklasik 7 5 metre genisligi yaklasik 5 metredir Yapi tarzi kilisenin eskiden kaldigini gosteriyordu Tek giris kapisi guneyde yer aliyordu Guney duvari daha fazla yikilmisti ve ayakta duran duvarlarin boyu apsis kisminda iki metreyi buluyordu Kaynakca Mine Kadiroglu Fahriye Bayram Ortacag Gurcu Mimarisi 2002 Yili Yuzey Arastirmasi 21 Arastirma Sonuclari Toplantisi Ankara 2003 2 Cilt s 3 PDF 7 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Aralik 2023 კოკოშა ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი Ethnoraphic Dictionary of the Georgian Material Culture Tiflis 2011 9 Aralik 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 10 489 3 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Batum oblasti Sira no 1463 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2023 Niko Mari Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები Batum 2015 s 146 28 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 9789941434112 Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2016 s 76 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 407 11 6 Mine Kadiroglu Fahriye Bayram Ortacag Gurcu Mimarisi 2002 Yili Yuzey Arastirmasi 21 Arastirma Sonuclari Toplantisi Ankara 2003 2 Cilt s 3 PDF 7 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Aralik 2023 Niko Mari Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები Batum 2015 s 146 147 28 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 9789941434112