Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kolköy, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
| Kolköy | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Kolköy Kolköy'ün Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Posof |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1815 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 178 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75800 |
Tarihçe
Köyün bilinen en eski adı Kveli ya da Kueli’dir (ყველი ya da ყუელი). Osmanlılar bu yerleşmeyi 16. yüzyılın ikinci yarısında ele geçirince, 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan’da Kvel (قول) olarak kaydetmişlerdir. Bu kayıtta vergiye tabi yer adı olarak Kariye-i Kvel Manastır (قريه قول مناستر) adı geçmektedir. Daha geç tarihli kayıtlarda köyün Osmanlıca adı biraz farklı, Kvil (قويل) olarak kaydedilmiştir.93 Harbi’nde bölgeyi ele geçiren Ruslar da 1886 yılındaki sayımda köyün adını Kveli (Квель) olarak kaydetmişlerdir.
1928 tarihli Osmanlıca Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı yayında köyün adı Gürcücesine daha yakın biçimde Kuvel (قووهل) olarak yazılmıştır. Türkçe’nin Latin alfabesine geçmesinden sonra, Gürcüce kaynaklı bu Osmanlıca yazılış biçimleri Kol olarak okunmuş, köye de Kolköy denmiştir.
Gürcüce "kveli" (ყველი) kelimesi peynir anlamına gelir. Bu köydeki Kveli Kalesi, Yunancada da Tyrohastron (Τυρόχαστρον), yani "peynir kalesi" olarak adlandırılmıştır.
Kveli ya da Kueli'nin, günümüze ulaşan tarihsel anıtlara bakarak eski bir yerleşme olduğu söylenebilir. Tarihsel Samtshe bölgesinin Tao-Klarceti kısmında yer alan Kveli, eski Gürcüce kaynaklarda sadece bir yerleşim yerinin adı olarak değil, bir vadinin adı olarak geçer. Kveli erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı’nın sınırları içinde yer alıyordu. Bölgenin önemli kalesi olan Kveli Kalesi 914 yılında Arapların saldırısına uğradı. Kaleyi Gürcü kralı IV. Gurgen adına savunan Gürcü aznaur Gobron kaleyi savunurken öldü. Kale 1080'de ise Büyük Selçuklular ile Gürcüler arasındaki savaşa sahne oldu. Kveli Kalesi Savaşı olarak bilinen savaşta Büyük Selçuklular galip geldi. Bu savaşın ardından "Didi Turkoba" olarak bilinen dönemde Büyük Selçuklular Tao-Klarceti'yi tamamen ele geçirip Karadeniz kıyılarına ulaştılar. Ele geçirdikleri yerlerde Gürcü manastır ve kiliselerini yaktılar.
Kevli'nin de içinde yer aldığı bölge 16. yüzyılda Osmanlılar tarafından fethedildi ve yöre Çıldır Eyaleti içinde yer aldı. 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan’a göre Kveli'nin nüfusu 32 haneden oluşuyordu. Köy bu tarihte Poshov livasının Güney nahiyesine bağlıydı. 17. yüzyılın sonlarında aynı idari konuma sahip olan Kveli’de daha sonraki dönemde insan sayısı azalmış, köyün nüfusu 1834’te 20 haneye düşmüştü.
Uzun süre Osmanlı idaresinde kalan Kveli, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda köy Rusya'nın eline geçti. 1886 Rus kayıtlarında Ardahan sancağı (okrug) Posof kazası (uçastok) sınırları içinde gösterilen köyün adı Kveli (Квель) olarak geçer. Bu tarihte köyde 450 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Türklerden oluşuyordu.
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinden sonra Kveli bağımsız Gürcistan sınırları içinde yer aldı. 1921’de Kızıl Ordu’nun Gürcistan'ı işgali sırasında Türk kuvvetleri Ardahan ve Artvin’i, geçici olarak da Batum’u ele geçirdi. Sovyet yönetimiyle 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla da Kveli’nin de içinde yer aldığı bölge Türkiye’ye bırakıldı. Osmanlıcada değişik biçimlerde yazılan Kveli'nin adı sonradan Kolköy olarak değiştirilmiştir.
Kveli’de varlığı bilinen en önemli tarihsel eserler arasında Kveli Manastırı yapılarıdır. Vaftizci Yahya'ya adanmış olan manastırı, Serapion Zarzmeli’nin Yaşamı'na göre Serapion’un erkek kardeşi İoane, büyük bir olasılıkla 9-10. yüzyılda kurmuştur. Köyün sakinleri Kveli Kalesi yakınlarındaki bir yeri “Kol Manastırı” olarak adlandırmaktadırlar. Ancak burada bu manastırın kalıntılarına bile rastlanmamaktadır. Vaftizci Yahya'ya adanmış manastırın ana kilisesi olan Kveli Kilisesi, Kveli Kalesi'nin kuzeydoğusunda, dağın yamacında bulunuyordu. Kveli köyündeki bir başka tarihsel yapı, Kveli Kalesi'nin kilisesidir. Tek nefli, serbest haç planlı yapının günümüze yıkıntıları kalmıştır.
Köydeki en önemli yapılardan biri Kveli Kalesi’dir. 75 × 20 m ebatlarındaki kale, 1.780 metre yükseklikte yer alır. Ortaçağ kaynaklarında adından sıkça söz edilen Kveli Kalesi, köyün merkezinin 800 metre doğusunda, bir derenin sol kıyısında, kayalık bir tepede yer alır. Kale büyük ölçüde günümüze ulaşmıştır. Ayrıca Kveli köyünün merkezinin 7.2 km batısında günümüze yıkıntıları ulaşan yapı kalıntılarının bir kule olduğu sanılmaktadır. Kençauli Kulesi, 2.982 metre yükseklikte, Türkiye-Gürcistan sınırında yer Kençauli’nin tepesinde yer almaktadır.
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 88 km, Posof ilçe merkezine 23 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 178 |
| 2021 | 186 |
| 2020 | 196 |
| 2019 | 200 |
| 2018 | 205 |
| 2017 | 217 |
| 2016 | 236 |
| 2015 | 248 |
| 2014 | 268 |
| 2013 | 302 |
| 2012 | 322 |
| 2011 | 348 |
| 2010 | 382 |
| 2009 | 401 |
| 2008 | 417 |
| 2007 | 402 |
| 2000 | 549 |
| 1990 | 714 |
| 1985 | 759 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Kolköy Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Katalogu (Gürcüce), 2018, Tiflis, s. 44, .
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), yayımlayan: Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; 3. cilt (1958), s. 440; 1. cilt (1947), s. 307
- ^ a b Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 287.
- ^ a b ""Poshov kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2020.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 765.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 104.
- ^ Donald Rayfield (2000), The Literature of Georgia: A History, sayfa. 48-9. Routledge, .
- ^ a b c Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), yayımlayan: Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; 3. cilt (1958), s. 440.
- ^ "მეფე გიორგი II და საქართველოს სამეფო XI საუკუნის 70-80 იან წლებში (Kral II. Giorgi ve 1070-1080'lerde Gürcistan Krallığı)". 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2020.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 44, 232. .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 404-405. .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Kolköy, Posof için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kolkoy Ardahan ilinin Posof ilcesine bagli bir koydur KolkoyKoyArdahan in konumuKolkoyKolkoy un Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlcePosofCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1815 mNufus 2022 Toplam178Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75800TarihceKoyun bilinen en eski adi Kveli ya da Kueli dir ყველი ya da ყუელი Osmanlilar bu yerlesmeyi 16 yuzyilin ikinci yarisinda ele gecirince 1595 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan da Kvel قول olarak kaydetmislerdir Bu kayitta vergiye tabi yer adi olarak Kariye i Kvel Manastir قريه قول مناستر adi gecmektedir Daha gec tarihli kayitlarda koyun Osmanlica adi biraz farkli Kvil قويل olarak kaydedilmistir 93 Harbi nde bolgeyi ele geciren Ruslar da 1886 yilindaki sayimda koyun adini Kveli Kvel olarak kaydetmislerdir 1928 tarihli Osmanlica Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli yayinda koyun adi Gurcucesine daha yakin bicimde Kuvel قووهل olarak yazilmistir Turkce nin Latin alfabesine gecmesinden sonra Gurcuce kaynakli bu Osmanlica yazilis bicimleri Kol olarak okunmus koye de Kolkoy denmistir Gurcuce kveli ყველი kelimesi peynir anlamina gelir Bu koydeki Kveli Kalesi Yunancada da Tyrohastron Tyroxastron yani peynir kalesi olarak adlandirilmistir Kveli ya da Kueli nin gunumuze ulasan tarihsel anitlara bakarak eski bir yerlesme oldugu soylenebilir Tarihsel Samtshe bolgesinin Tao Klarceti kisminda yer alan Kveli eski Gurcuce kaynaklarda sadece bir yerlesim yerinin adi olarak degil bir vadinin adi olarak gecer Kveli erken Orta Cag da Gurcu Kralligi nin sinirlari icinde yer aliyordu Bolgenin onemli kalesi olan Kveli Kalesi 914 yilinda Araplarin saldirisina ugradi Kaleyi Gurcu krali IV Gurgen adina savunan Gurcu aznaur Gobron kaleyi savunurken oldu Kale 1080 de ise Buyuk Selcuklular ile Gurculer arasindaki savasa sahne oldu Kveli Kalesi Savasi olarak bilinen savasta Buyuk Selcuklular galip geldi Bu savasin ardindan Didi Turkoba olarak bilinen donemde Buyuk Selcuklular Tao Klarceti yi tamamen ele gecirip Karadeniz kiyilarina ulastilar Ele gecirdikleri yerlerde Gurcu manastir ve kiliselerini yaktilar Kevli nin de icinde yer aldigi bolge 16 yuzyilda Osmanlilar tarafindan fethedildi ve yore Cildir Eyaleti icinde yer aldi 1595 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan a gore Kveli nin nufusu 32 haneden olusuyordu Koy bu tarihte Poshov livasinin Guney nahiyesine bagliydi 17 yuzyilin sonlarinda ayni idari konuma sahip olan Kveli de daha sonraki donemde insan sayisi azalmis koyun nufusu 1834 te 20 haneye dusmustu Uzun sure Osmanli idaresinde kalan Kveli 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda koy Rusya nin eline gecti 1886 Rus kayitlarinda Ardahan sancagi okrug Posof kazasi ucastok sinirlari icinde gosterilen koyun adi Kveli Kvel olarak gecer Bu tarihte koyde 450 kisi yasiyordu ve nufusun tamami Turklerden olusuyordu I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinden sonra Kveli bagimsiz Gurcistan sinirlari icinde yer aldi 1921 de Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Turk kuvvetleri Ardahan ve Artvin i gecici olarak da Batum u ele gecirdi Sovyet yonetimiyle 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Kveli nin de icinde yer aldigi bolge Turkiye ye birakildi Osmanlicada degisik bicimlerde yazilan Kveli nin adi sonradan Kolkoy olarak degistirilmistir Kveli de varligi bilinen en onemli tarihsel eserler arasinda Kveli Manastiri yapilaridir Vaftizci Yahya ya adanmis olan manastiri Serapion Zarzmeli nin Yasami na gore Serapion un erkek kardesi Ioane buyuk bir olasilikla 9 10 yuzyilda kurmustur Koyun sakinleri Kveli Kalesi yakinlarindaki bir yeri Kol Manastiri olarak adlandirmaktadirlar Ancak burada bu manastirin kalintilarina bile rastlanmamaktadir Vaftizci Yahya ya adanmis manastirin ana kilisesi olan Kveli Kilisesi Kveli Kalesi nin kuzeydogusunda dagin yamacinda bulunuyordu Kveli koyundeki bir baska tarihsel yapi Kveli Kalesi nin kilisesidir Tek nefli serbest hac planli yapinin gunumuze yikintilari kalmistir Koydeki en onemli yapilardan biri Kveli Kalesi dir 75 20 m ebatlarindaki kale 1 780 metre yukseklikte yer alir Ortacag kaynaklarinda adindan sikca soz edilen Kveli Kalesi koyun merkezinin 800 metre dogusunda bir derenin sol kiyisinda kayalik bir tepede yer alir Kale buyuk olcude gunumuze ulasmistir Ayrica Kveli koyunun merkezinin 7 2 km batisinda gunumuze yikintilari ulasan yapi kalintilarinin bir kule oldugu sanilmaktadir Kencauli Kulesi 2 982 metre yukseklikte Turkiye Gurcistan sinirinda yer Kencauli nin tepesinde yer almaktadir CografyaKoy Ardahan il merkezine 88 km Posof ilce merkezine 23 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 1782021 1862020 1962019 2002018 2052017 2172016 2362015 2482014 2682013 3022012 3222011 3482010 3822009 4012008 4172007 4022000 5491990 7141985 759Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 23 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Posof Kolkoy Koy Nufusu Nufusune com 17 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce 2018 Tiflis s 44 ISBN 9789941478178 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt 3 cilt 1958 s 440 1 cilt 1947 s 307 a b Defter i Caba i Eyalet i Cildir 1694 1732 Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Tsisana Abuladze Tiflis 1979 s 287 a b Poshov kazasi 1886 Yili Rusca 26 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2020 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 765 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 104 Donald Rayfield 2000 The Literature of Georgia A History sayfa 48 9 Routledge 0 7007 1163 5 a b c Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt 3 cilt 1958 s 440 მეფე გიორგი II და საქართველოს სამეფო XI საუკუნის 70 80 იან წლებში Kral II Giorgi ve 1070 1080 lerde Gurcistan Kralligi 5 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2020 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 44 232 ISBN 9789941478178 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 404 405 ISBN 9789941478178 a b YerelNet org tr 2 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarKolkoy Posof icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft