Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Koni Penetrasyon Deneyi (CPT) zeminin geoteknik mühendislik özelliklerini belirleme ve zemin stratigrafisini resmetmede kullanılan bir yöntemdir. İlk olarak 1950'li yıllarda yumuşak zeminleri araştırmak için Delft'te bulunan Zemin Mekaniği için Hollanda Laboratuvarında geliştirildi. Bu hikâyesinden dolayı Hollanda Koni Testi olarak da anılmaktadır. Günümüzde CPT en çok kullanılan ve tüm dünyaca kabul gören bir yöntemdir.
Tarihçe
CPT deneyi başlarda zeminin taşıma gücünü belirlemek için kullanılmıştır. Orijinal koni penetrometreler konik uçlu takımın toprağa itilmesiyle oluşan toplam penetrasyon direncinin basit mekanik ölçümüyle ilişkilidir. Ölçülen toplam direncin konik uç ve tij takımının sürtünmesiyle oluşan bileşenlerini ayırmak için farklı metotlar geliştirilmiştir. 1960'lı yıllarda sürtünmenin bu bileşenini ölçmek ve zeminin bağlama mukavemetini belirlemek için bir sürtünme manşonu eklendi. Elektronik ölçümler 1948'de başladı ve 1970'lerin başlarına kadar gelişmeye devam etti. Günümüzde çoğu modern elektronik CPT konisi boşluk suyu basıncı verilerini toplamak için bir filtre ile birlikte bir basınç dönüştürücüsü içermektedir.Filtre genellikle ya koni ucun üzerinde (U1 konumu), ya koni ucun arkasında (En yaygın U2 konumu) ya da sürtünme manşonunun arkasında (U3 konumu) bulunmaktadır. Boşluk suyu basıncı verileri stratigrafinin belirlenmesine ve bunun etkilerine bağlı olarak doğru uç sürtünme direnci değerinin temel nitelikte kullanılmasına yardımcı olur. Ayrıca piezometre (su basıncı ölçer) verilerini toplayan CPT deneyi CPTU olarak da anılır. CPT ve CPTU deney takımında koni genellikle ağırca dengelenmiş bir taşıt üzerine monte edilmiş hidrolik ayakların kullanılmasıyla ya da bir karşı güç olarak vidalı ankrajların kullanılmasıyla hareket ettirilir. CPT deneyinin Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) üzerine bir üstünlüğü zemin parametreleri profilinin daha sürekli alınabilmesidir. Ayrıca 2 cm aralıkla CPTU verileri sürekli olarak kaydedilebilmektedir.
Ek Arazi Deneyi Değişkenleri
Yıllar içerisinde farklı CPT araçlarının gelişmesiyle birlikte mekanik ve elektronik konilerle ek yüzey bilgilerine ulaşmak mümkün olmuştur. CPT deneyi sırasında gelişmiş araçlardan biri olan jeofon kullanılarak sismik kesme dalgası ve sıkışma dalgası hızı elde edilebilir. Bu veri zemin sıvılaşması ve zayıf dayanımlı zemin dayanımı analizleri için zemin sütununa karşılık gelen makaslama modülü ve Poisson oranının belirlenmesine yardımcı olur. Mühendisler bu kesme dalgası hızı ve makaslama modülünü düşük dayanım ve titreşimli yükler altındaki zemin davranışını belirlemede kullanırlar. Lazer-uyarılmış floresan, X-Ray floresan, zemin iletkenliği/direnci, pH, sıcaklık ve membran arayüz ölçüm ucu ve video kaydı için kameralar gibi ek araçlar CPT ölçüm ucuyla birlikte kullanılabilir.
Standartlar ve Kullanım
Geoteknik uygulamaları için CPT 1986'da ASTM Standard D 3441 tarafından standartlaştırılmıştır (ASTM, 2004). ISSMGE; CPT ve CPTU üzerine uluslararası standartları sağlamaktadır. Daha sonraları ASTM Standartları çeşitli çevresel saha karakterizasyonu ve yeraltı suyu izleme etkinlikleri için CPT'nin kullanımında söz sahibi olmuştur. Geoteknik saha araştırmaları için CPT yöntemi, en çok bir başka geoteknik saha araştırma yöntemi olan SPT ile karşılaştırılmaktadır. CPT deneyinin diğer yöntemlere göre doğruluğu daha yüksek, uygulanması daha hızlı, zemin profili vermesi daha sürekli ve maliyeti daha düşüktür. Bir başka önemli özelliği ise, CPT deneyi yapılırken sondaj tijleri doğrudan itilerek ilerleme yapılır ve sondaja gerek yoktur. Ayrıca istenirse CPT deneyinde örnek de alınabilir.
Kaynakça
- ^ Begemann, H. K. S, 1965, "The Friction Jacket Cone as an Aid in Determining the Soil Profile"; Proceedings, 6th ICSMFE, Montreal, Quebec, Canada, Vol I, pp.17-20.
- ^ De Reister, J., 1971, "Electric Penetrometer for Site Investigations"; Journal of SMFE Division, ASCE, Vol. 97, SM-2, pp. 457-472.
- ^ . 21 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2012.
- ^ "CPT Deneyi Nedir ve Nasıl Yapılır". 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Koni Penetrasyon Deneyi CPT zeminin geoteknik muhendislik ozelliklerini belirleme ve zemin stratigrafisini resmetmede kullanilan bir yontemdir Ilk olarak 1950 li yillarda yumusak zeminleri arastirmak icin Delft te bulunan Zemin Mekanigi icin Hollanda Laboratuvarinda gelistirildi Bu hikayesinden dolayi Hollanda Koni Testi olarak da anilmaktadir Gunumuzde CPT en cok kullanilan ve tum dunyaca kabul goren bir yontemdir USGS tarafindan kullanilan CPT kamyonu TarihceBir koni penetrasyon deneyinin sonucu direnc ve surtunme solda surtunme orani sagda CPT deneyi baslarda zeminin tasima gucunu belirlemek icin kullanilmistir Orijinal koni penetrometreler konik uclu takimin topraga itilmesiyle olusan toplam penetrasyon direncinin basit mekanik olcumuyle iliskilidir Olculen toplam direncin konik uc ve tij takiminin surtunmesiyle olusan bilesenlerini ayirmak icin farkli metotlar gelistirilmistir 1960 li yillarda surtunmenin bu bilesenini olcmek ve zeminin baglama mukavemetini belirlemek icin bir surtunme mansonu eklendi Elektronik olcumler 1948 de basladi ve 1970 lerin baslarina kadar gelismeye devam etti Gunumuzde cogu modern elektronik CPT konisi bosluk suyu basinci verilerini toplamak icin bir filtre ile birlikte bir basinc donusturucusu icermektedir Filtre genellikle ya koni ucun uzerinde U1 konumu ya koni ucun arkasinda En yaygin U2 konumu ya da surtunme mansonunun arkasinda U3 konumu bulunmaktadir Bosluk suyu basinci verileri stratigrafinin belirlenmesine ve bunun etkilerine bagli olarak dogru uc surtunme direnci degerinin temel nitelikte kullanilmasina yardimci olur Ayrica piezometre su basinci olcer verilerini toplayan CPT deneyi CPTU olarak da anilir CPT ve CPTU deney takiminda koni genellikle agirca dengelenmis bir tasit uzerine monte edilmis hidrolik ayaklarin kullanilmasiyla ya da bir karsi guc olarak vidali ankrajlarin kullanilmasiyla hareket ettirilir CPT deneyinin Standart Penetrasyon Deneyi SPT uzerine bir ustunlugu zemin parametreleri profilinin daha surekli alinabilmesidir Ayrica 2 cm aralikla CPTU verileri surekli olarak kaydedilebilmektedir Ek Arazi Deneyi DegiskenleriYillar icerisinde farkli CPT araclarinin gelismesiyle birlikte mekanik ve elektronik konilerle ek yuzey bilgilerine ulasmak mumkun olmustur CPT deneyi sirasinda gelismis araclardan biri olan jeofon kullanilarak sismik kesme dalgasi ve sikisma dalgasi hizi elde edilebilir Bu veri zemin sivilasmasi ve zayif dayanimli zemin dayanimi analizleri icin zemin sutununa karsilik gelen makaslama modulu ve Poisson oraninin belirlenmesine yardimci olur Muhendisler bu kesme dalgasi hizi ve makaslama modulunu dusuk dayanim ve titresimli yukler altindaki zemin davranisini belirlemede kullanirlar Lazer uyarilmis floresan X Ray floresan zemin iletkenligi direnci pH sicaklik ve membran arayuz olcum ucu ve video kaydi icin kameralar gibi ek araclar CPT olcum ucuyla birlikte kullanilabilir Standartlar ve KullanimGeoteknik uygulamalari icin CPT 1986 da ASTM Standard D 3441 tarafindan standartlastirilmistir ASTM 2004 ISSMGE CPT ve CPTU uzerine uluslararasi standartlari saglamaktadir Daha sonralari ASTM Standartlari cesitli cevresel saha karakterizasyonu ve yeralti suyu izleme etkinlikleri icin CPT nin kullaniminda soz sahibi olmustur Geoteknik saha arastirmalari icin CPT yontemi en cok bir baska geoteknik saha arastirma yontemi olan SPT ile karsilastirilmaktadir CPT deneyinin diger yontemlere gore dogrulugu daha yuksek uygulanmasi daha hizli zemin profili vermesi daha surekli ve maliyeti daha dusuktur Bir baska onemli ozelligi ise CPT deneyi yapilirken sondaj tijleri dogrudan itilerek ilerleme yapilir ve sondaja gerek yoktur Ayrica istenirse CPT deneyinde ornek de alinabilir Kaynakca Begemann H K S 1965 The Friction Jacket Cone as an Aid in Determining the Soil Profile Proceedings 6th ICSMFE Montreal Quebec Canada Vol I pp 17 20 De Reister J 1971 Electric Penetrometer for Site Investigations Journal of SMFE Division ASCE Vol 97 SM 2 pp 457 472 21 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2012 CPT Deneyi Nedir ve Nasil Yapilir 5 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2012