Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Korozyon, metal veya metal alaşımlarının oksitlenme veya diğer kimyasal etkilerle aşınma durumu. Demirin paslanması, alüminyumun oksitlenmesi korozyona örnek olarak verilebilir. Türkçeye yabancı dillerden giren korozyon sözcüğü; yenme, kemirilme gibi anlamlarla alakalıdır. Aşınma, çürüme, paslanma, bozulma ve yenim gibi sözcüklerle karşılanabilir.
| Malzeme hasar modları |
|---|
| Korozyon |
| Sürünme |
| Yorulma |
| Çatlak |
| Aşınma |
Yüzeyleri uygun şekilde korunmayan metal ve metal alaşımlarının bozunmaları önemli bir teknolojik sorundur.
Korozyonun Oluşumu
Metal ve alaşımların kararlı halleri olan bileşik haline dönme eğilimleri yüksektir. Bunun sonucu olarak metaller içinde bulundukları ortamın elemanları ile tepkimeye girerek, önce iyonik hale ve oradan da ortamdaki başka elementlerle birleşerek bileşik haline dönmeye çalışırlar; yani kimyasal değişime uğrarlar ve bozulurlar. Sonuçta metal veya alaşımın fiziksel, kimyasal, mekanik veya elektriksel özelliği istenmeyen değişikliklere (zarara) uğrar.
Korozyon, metalik malzemelerin içinde bulundukları ortamla reaksiyona girmeleri sonucu, dışarıdan enerji vermeye gerek olmadan, doğal olarak meydana gelen olaydır.
Korozyonun Sebepleri
Korozyon olayları, her ortama ve her farklı tesir mekanizmalarına göre cereyan eder. Buna göre veya kimyasal korozyon farklı olur. Makinalar üzerindeki mutad korozyon tertibatı genel olarak elektro-kimyasal olaylardan ileri gelmektedir.
Galvanik korozyon
Galvanik korozyon, iki farklı metalin birbirleriyle fiziksel veya elektriksel teması olduğunda ve ortak bir elektrolitin içine batırıldığında veya aynı metal farklı konsantrasyonlarda elektrolit ile karşılaşıldığında ortaya çıkar. Galvanik bir çiftte, daha aktif metal (anot) hızlandırılmış bir hızda aşındırır ve daha (katot) daha yavaş bir şekilde korozyona uğrar. Ayrı ayrı batırıldığında, her metal kendi hızıyla paslanır. Hangi tür metal (ler) galvanik seriyi izleyerek kolayca belirlenebilir. Örneğin, çinko genellikle çelik yapılar için kurban bir anot olarak kullanılır. Galvanik korozyon, denizcilik endüstrisinde ve suyun (tuz içeren) temas borularının veya metal yapıların büyük ilgi alanındadır.
Anodun nispi boyutu, metal türleri ve çalışma koşulları (sıcaklık, nem, tuzluluk, vb.) Faktörleri galvanik korozyonu etkiler. Anot ve katotun yüzey alanı oranı malzemelerin korozyon hızlarını doğrudan etkiler. Galvanik korozyon genellikle kurban anotların kullanımı ile engellenir.
Galvanik Seri
Herhangi bir ortamda (bir standart ortam havalandırılmış, oda sıcaklığında deniz suyu), bir metal, iyonlarının yüzeye ne kadar güçlü bağlı olduğuna bağlı olarak, diğerlerinden daha soylu veya daha aktif olacaktır. Elektrikle temasta bulunan iki metal aynı elektronları paylaşır, böylece her yüzeydeki "mücadele", iki malzeme arasındaki serbest elektronlara karşı rekabet eder. Elektronları, aynı yöndeki iyon akışı için bir ev sahibi olarak kullanarak, asal metal aktiften elektron alacaktır. Ortaya çıkan kütle akışı veya elektrik akımı, ilgi alanı içindeki bir materyal hiyerarşisi oluşturmak için ölçülebilir. Bu hiyerarşiye bir galvanik serisi denir ve korozyonu öngörmede ve anlamada faydalıdır.
Elektro-Kimyasal Korozyon Olayları
Elektro-kimyasal korozyon esasen anot rolündeki maddenin çözünmesidir. Elektrokimyasal korozyon ister mikro ölçekte ister makro ölçekte oluşsun korozyon hücresi ile modellenebilir. Korozyon hücresi; anot (1), katod (2), iletken ortam (elektrolit)(3) ve anot-katot arasındaki iletken bağlantıdan (4) oluşur. Bu dört bileşenden biri dahi olmasa korozyon oluşmaz. Korozyon oluşumu anot rolünü üstlenen maddede meydana gelir. Maddelerin korozyon hücresindeki rollerini belirleyen çeşitli faktörler vardır. Örneğin çözünme potansiyeli yüksek bir metal(mesela Sn), çözünme potansiyeli düşük bir metalle (Mesela Fe) temas halinde çözeltiye konacak olursa anot rolünü üstlenecek ve çözünecektir. Elektrolit olarak bir çatlak içindeki buğu kalınlığında bir rutubet, film tabakası veya su artığı hatta el teri bile yeterlidir.
Rutubetli Çelik Yüzeylerinin Elektro-Kimyasal Oksijen Korozyonu Metal parçalarının üst yüzeyleri rutubetli ortamlarda ve açık havada, bir oksit tabakası ile kaplanır. Alaşımsız ve düşük alaşımlı çeliklerden yapılmış olan parlak yapı parçaları, bu şartlar altında bir süre sonra pas benekleri ile kaplanır.
Korozyona dayanan olaylar, havadaki oksijenin demir malzemesinin üstündeki su ile bağlantılı halde tesir etmesinden ileri gelmektedir. Bir su damlasının altındaki bir malzeme bölgesinde, bu münasebetle meydana gelen olaylar izah edilebilir.Damlaların ortasında, demir Fe2+ - iyonları çözünmeye başlar. Bu çözünme sahası lokal bir anot gibi tesir eder (Lokal Anodu).Damlaların kenar bölgesinde, çözünen havanın oksijeninden oluşan OH- iyonları çözünen demir Fe2+ ile reaksiyona girer ve ilk önce demir hidroksit Fe (OH)3 ve buradan pas FeO(OH) oluştururlar. Pas, damlanın kenarında ring şeklinde ayrılır. Benek şeklinde başlayan pas oluşumu çelik yüzeylerde gözlenebilir. Korozyonun sürekli olarak devam etmesi halinde bütün çelik yüzeyleri bu yerlerinden itibaren paslanır.
Korozyon Elemanlarında Elektro-Kimyasal Korozyon Bu korozyon, bir eleman içinde cereyan eden aynı olaylardan ileri gelmektedir. Galvanik bir eleman, bir elektrik iletim kabiliyeti olan akışkan, elektrolit, içine daldırılan, farklı metallerden yapılmış olan iki elektrottan meydana gelir. Bu düzende, her iki metalden daha asal olanı çözünür. Çözünen metal paslanır yani korozyona uğrar. Çinko, bakır, galvanik elemanında bakır-elektrotta (katot) suyun parçalanması nedeniyle hidrojen açığa çıkarken çinko-elektrodu (anot) Zn2+ - iyonları çözünmeye başlar. Her iki elektrot arasında büyüklüğü elektrot malzemelerine bağlı olan küçük bir elektrik gerilimi oluşur.
Normal bir hidrojen elektrodu ile yapılan ölçümler vasıtasıyla, Normal Potansiyel olarak isimlendirilen münferit elektrot malzemelerinin gerilimleri tayin edilmiş ve metallerin gerilim sırası tablosuna aktarılmışlardır.
Hidrojen sıfır potansiyelinden itibaren sola doğru asal olmayan metaller, sağa doğru asal metaller yer alırlar.Bir galvanik elemanda daha solda kalan metal çözünür, örneğin Zn/Cu elemanında çinko çözünür.Galvanik elemandaki gerilimin büyüklüğü normal potansiyel farkından hesap edilebilir.Örnek: Zn/Cu galvanik elemanı bakırın normal potansiyeli +0.34 V, çinkonunki -0.76 V.Böylece galvanik elemanda +0.34 V - (-0.76 V) =1.1 V'luk bir gerilim oluşur.
Bir galvanik elemanın şartları makina elemanlarında ve yapı parçalarında birçok yerlerde meydana gelir.Bu sahalar, korozyon elemanları çinko adını alır. Bu hususta, iki farklı metal (elektrotlar) ve bir miktar su (elektrolit) gereklidir. Tipik korozyon elemanları örneğin çelik yapı parçaları üstündeki metal kaplamalar üzerindeki hasarlı yerler veya farklı malzemeden meydana gelen iki yapı elemanının temas etmesi ve ayrıca alaşımların içindeki asal olmayan metal bu yerlerde çözünmek suretiyle tahribata uğrar.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
- (Beton#Betonun korozyonu)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Korozyon metal veya metal alasimlarinin oksitlenme veya diger kimyasal etkilerle asinma durumu Demirin paslanmasi aluminyumun oksitlenmesi korozyona ornek olarak verilebilir Turkceye yabanci dillerden giren korozyon sozcugu yenme kemirilme gibi anlamlarla alakalidir Asinma curume paslanma bozulma ve yenim gibi sozcuklerle karsilanabilir Malzeme hasar modlariKorozyonSurunmeYorulmaCatlakAsinmaBu kutu degistirKorozyona ugramis metal yuzey Yuzeyleri uygun sekilde korunmayan metal ve metal alasimlarinin bozunmalari onemli bir teknolojik sorundur Korozyonun OlusumuMetal ve alasimlarin kararli halleri olan bilesik haline donme egilimleri yuksektir Bunun sonucu olarak metaller icinde bulunduklari ortamin elemanlari ile tepkimeye girerek once iyonik hale ve oradan da ortamdaki baska elementlerle birleserek bilesik haline donmeye calisirlar yani kimyasal degisime ugrarlar ve bozulurlar Sonucta metal veya alasimin fiziksel kimyasal mekanik veya elektriksel ozelligi istenmeyen degisikliklere zarara ugrar Korozyon metalik malzemelerin icinde bulunduklari ortamla reaksiyona girmeleri sonucu disaridan enerji vermeye gerek olmadan dogal olarak meydana gelen olaydir Korozyonun SebepleriKorozyon olaylari her ortama ve her farkli tesir mekanizmalarina gore cereyan eder Buna gore veya kimyasal korozyon farkli olur Makinalar uzerindeki mutad korozyon tertibati genel olarak elektro kimyasal olaylardan ileri gelmektedir Galvanik korozyonGalvanik korozyon iki farkli metalin birbirleriyle fiziksel veya elektriksel temasi oldugunda ve ortak bir elektrolitin icine batirildiginda veya ayni metal farkli konsantrasyonlarda elektrolit ile karsilasildiginda ortaya cikar Galvanik bir ciftte daha aktif metal anot hizlandirilmis bir hizda asindirir ve daha katot daha yavas bir sekilde korozyona ugrar Ayri ayri batirildiginda her metal kendi hiziyla paslanir Hangi tur metal ler galvanik seriyi izleyerek kolayca belirlenebilir Ornegin cinko genellikle celik yapilar icin kurban bir anot olarak kullanilir Galvanik korozyon denizcilik endustrisinde ve suyun tuz iceren temas borularinin veya metal yapilarin buyuk ilgi alanindadir Anodun nispi boyutu metal turleri ve calisma kosullari sicaklik nem tuzluluk vb Faktorleri galvanik korozyonu etkiler Anot ve katotun yuzey alani orani malzemelerin korozyon hizlarini dogrudan etkiler Galvanik korozyon genellikle kurban anotlarin kullanimi ile engellenir Galvanik Seri Herhangi bir ortamda bir standart ortam havalandirilmis oda sicakliginda deniz suyu bir metal iyonlarinin yuzeye ne kadar guclu bagli olduguna bagli olarak digerlerinden daha soylu veya daha aktif olacaktir Elektrikle temasta bulunan iki metal ayni elektronlari paylasir boylece her yuzeydeki mucadele iki malzeme arasindaki serbest elektronlara karsi rekabet eder Elektronlari ayni yondeki iyon akisi icin bir ev sahibi olarak kullanarak asal metal aktiften elektron alacaktir Ortaya cikan kutle akisi veya elektrik akimi ilgi alani icindeki bir materyal hiyerarsisi olusturmak icin olculebilir Bu hiyerarsiye bir galvanik serisi denir ve korozyonu ongormede ve anlamada faydalidir Elektro Kimyasal Korozyon Olaylari Elektro kimyasal korozyon esasen anot rolundeki maddenin cozunmesidir Elektrokimyasal korozyon ister mikro olcekte ister makro olcekte olussun korozyon hucresi ile modellenebilir Korozyon hucresi anot 1 katod 2 iletken ortam elektrolit 3 ve anot katot arasindaki iletken baglantidan 4 olusur Bu dort bilesenden biri dahi olmasa korozyon olusmaz Korozyon olusumu anot rolunu ustlenen maddede meydana gelir Maddelerin korozyon hucresindeki rollerini belirleyen cesitli faktorler vardir Ornegin cozunme potansiyeli yuksek bir metal mesela Sn cozunme potansiyeli dusuk bir metalle Mesela Fe temas halinde cozeltiye konacak olursa anot rolunu ustlenecek ve cozunecektir Elektrolit olarak bir catlak icindeki bugu kalinliginda bir rutubet film tabakasi veya su artigi hatta el teri bile yeterlidir Rutubetli Celik Yuzeylerinin Elektro Kimyasal Oksijen Korozyonu Metal parcalarinin ust yuzeyleri rutubetli ortamlarda ve acik havada bir oksit tabakasi ile kaplanir Alasimsiz ve dusuk alasimli celiklerden yapilmis olan parlak yapi parcalari bu sartlar altinda bir sure sonra pas benekleri ile kaplanir Korozyona dayanan olaylar havadaki oksijenin demir malzemesinin ustundeki su ile baglantili halde tesir etmesinden ileri gelmektedir Bir su damlasinin altindaki bir malzeme bolgesinde bu munasebetle meydana gelen olaylar izah edilebilir Damlalarin ortasinda demir Fe2 iyonlari cozunmeye baslar Bu cozunme sahasi lokal bir anot gibi tesir eder Lokal Anodu Damlalarin kenar bolgesinde cozunen havanin oksijeninden olusan OH iyonlari cozunen demir Fe2 ile reaksiyona girer ve ilk once demir hidroksit Fe OH 3 ve buradan pas FeO OH olustururlar Pas damlanin kenarinda ring seklinde ayrilir Benek seklinde baslayan pas olusumu celik yuzeylerde gozlenebilir Korozyonun surekli olarak devam etmesi halinde butun celik yuzeyleri bu yerlerinden itibaren paslanir Korozyon Elemanlarinda Elektro Kimyasal Korozyon Bu korozyon bir eleman icinde cereyan eden ayni olaylardan ileri gelmektedir Galvanik bir eleman bir elektrik iletim kabiliyeti olan akiskan elektrolit icine daldirilan farkli metallerden yapilmis olan iki elektrottan meydana gelir Bu duzende her iki metalden daha asal olani cozunur Cozunen metal paslanir yani korozyona ugrar Cinko bakir galvanik elemaninda bakir elektrotta katot suyun parcalanmasi nedeniyle hidrojen aciga cikarken cinko elektrodu anot Zn2 iyonlari cozunmeye baslar Her iki elektrot arasinda buyuklugu elektrot malzemelerine bagli olan kucuk bir elektrik gerilimi olusur Normal bir hidrojen elektrodu ile yapilan olcumler vasitasiyla Normal Potansiyel olarak isimlendirilen munferit elektrot malzemelerinin gerilimleri tayin edilmis ve metallerin gerilim sirasi tablosuna aktarilmislardir Hidrojen sifir potansiyelinden itibaren sola dogru asal olmayan metaller saga dogru asal metaller yer alirlar Bir galvanik elemanda daha solda kalan metal cozunur ornegin Zn Cu elemaninda cinko cozunur Galvanik elemandaki gerilimin buyuklugu normal potansiyel farkindan hesap edilebilir Ornek Zn Cu galvanik elemani bakirin normal potansiyeli 0 34 V cinkonunki 0 76 V Boylece galvanik elemanda 0 34 V 0 76 V 1 1 V luk bir gerilim olusur Bir galvanik elemanin sartlari makina elemanlarinda ve yapi parcalarinda bircok yerlerde meydana gelir Bu sahalar korozyon elemanlari cinko adini alir Bu hususta iki farkli metal elektrotlar ve bir miktar su elektrolit gereklidir Tipik korozyon elemanlari ornegin celik yapi parcalari ustundeki metal kaplamalar uzerindeki hasarli yerler veya farkli malzemeden meydana gelen iki yapi elemaninin temas etmesi ve ayrica alasimlarin icindeki asal olmayan metal bu yerlerde cozunmek suretiyle tahribata ugrar KaynakcaMEB 2000 Metal Meslek Bilgisi 2 Basim Milli Egitim Basimevi Istanbul ISBN 975 11 1008 4Ayrica bakinizBeton Betonun korozyonu