Kotasi Kilisesi (Gürcüce: კოტასის ეკლესია), Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Kotasi olan Sabaholdu köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüze kilisenin bazı kısımları ulaşmıştır.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Sabaholdu, Çıldır |
Koordinatlar | 41°18′20″K 43°06′55″D / 41.30556°K 43.11528°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkılmış |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Taş |
Tarihçe
Kotasi Kilisesi'nin bulunduğu Kotasi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti'de yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterindeki kayda göre Kotasi köyünde sadece 2 Hristiyan hane yaşıyordu. Osmanlıların eline geçmesiyle köyün boşaldığı ve Kotasi Kilisesi'nin cemaatinin iyice azaldığı anlaşılmaktadır. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1902 yılında bu kiliseyi görmüş ve tanımlamıştır. Bu tarihte Kotasi Kilisesi büyük ölçüde yıkılmıştı ve kalan kısmı da samanlık olarak kullanılıyordu.
Mimari
Kotasi Kilisesi, tek nefli bir köy kilisesidir. Kilise, Ekvtime Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, Çomardo ve Ampuri köylerindeki taşlarla inşa edilmişti. Orta büyüklükteki kilisenin (yaklaşık 10 x 6,5 m) büyük ve yarım daire şeklinde pencereleri vardı. Bu pencerelerden biri batı, ikisi güney cephesinde bulunuyordu. Güneyden kiliseye ekli küçük bir yapı (yaklaşık 5,5 x 3 m) vardı. Giriş kapıları güney ve batıya açılıyordu. Kilise, kabartmalı bir frizle süslenmişti. Doğudaki pencere açıklığında, paleografik olarak özgün harflerle yazılmış Hutsuri yazısıyla Gürcüce bir yazıt bulunuyordu.
Yazıt
გ(ე)ვ(ე)დ(რე)ბ(ით) ყ(ოველ)თა
ძმ(ა)თა მღ(დელ)თა
ვ(ი)ნ სწ(ირა)ვ(დე)თ პ(ირველა)
თ მ(ო)გ(ჳ)ჴ(სენე)ბ(დეთ) ს(უ)ლი
ჩემი ღ(ვ)თ(ი)ს გდა / გლა(?)
- Çeviri: "Şimdi veya gelecekte ayin düzenleyen bütün rahip kardeşlerimin ilk önce, Tanrı’nın garibanı benim ruhumu anmalarını istirham ederim…"
Kaynakça
- ^ a b c d Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 63.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 54. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 375". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kotasi Kilisesi Gurcuce კოტასის ეკლესია Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli ve eski adi Kotasi olan Sabaholdu koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Gunumuze kilisenin bazi kisimlari ulasmistir Kotasi KilisesiTemel bilgilerKonumSabaholdu CildirKoordinatlar41 18 20 K 43 06 55 D 41 30556 K 43 11528 D 41 30556 43 11528InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikilmisMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanmaOrta CagOzelliklerMalzemelerTasTarihceKotasi Kilisesi nin bulundugu Kotasi koyu Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Cavaheti de yer aliyordu Nitekim Osmanlilar bu koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir 1595 tarihli Osmanli mufassal defterindeki kayda gore Kotasi koyunde sadece 2 Hristiyan hane yasiyordu Osmanlilarin eline gecmesiyle koyun bosaldigi ve Kotasi Kilisesi nin cemaatinin iyice azaldigi anlasilmaktadir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1902 yilinda bu kiliseyi gormus ve tanimlamistir Bu tarihte Kotasi Kilisesi buyuk olcude yikilmisti ve kalan kismi da samanlik olarak kullaniliyordu MimariKotasi Kilisesi tek nefli bir koy kilisesidir Kilise Ekvtime Takaisvili nin verdigi bilgiye gore Comardo ve Ampuri koylerindeki taslarla insa edilmisti Orta buyuklukteki kilisenin yaklasik 10 x 6 5 m buyuk ve yarim daire seklinde pencereleri vardi Bu pencerelerden biri bati ikisi guney cephesinde bulunuyordu Guneyden kiliseye ekli kucuk bir yapi yaklasik 5 5 x 3 m vardi Giris kapilari guney ve batiya aciliyordu Kilise kabartmali bir frizle suslenmisti Dogudaki pencere acikliginda paleografik olarak ozgun harflerle yazilmis Hutsuri yazisiyla Gurcuce bir yazit bulunuyordu Yazitგ ე ვ ე დ რე ბ ით ყ ოველ თა ძმ ა თა მღ დელ თა ვ ი ნ სწ ირა ვ დე თ პ ირველა თ მ ო გ ჳ ჴ სენე ბ დეთ ს უ ლი ჩემი ღ ვ თ ი ს გდა გლა Ceviri Simdi veya gelecekte ayin duzenleyen butun rahip kardeslerimin ilk once Tanri nin garibani benim ruhumu anmalarini istirham ederim Kaynakca a b c d Ekvtime Takaisvili Materialy po arheologii Kavkaza sobrannye ekspediciyami Moskovskogo arheologicheskogo obshestva Vypusk XII veya Hristianskie pamyatniki Moskova 1909 s 63 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 54 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 375 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2023