Kripto para veya kripto varlık işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan çalışma şekli

Kripto para (veya kripto varlık), işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi , ve ’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir. Kripto para birimleri geleneksel anlamda para birimi olarak kabul edilmez ve bunlara emtia, menkul kıymetler ve para birimleri olarak sınıflandırma da dahil olmak üzere çeşitli işlemler uygulanmış olsa da, kripto para birimleri genellikle ayrı bir varlık sınıfı olarak görülür. Ancak, geleneksel para birimlerine kıyasla, kripto paralar, altın veya gümüş gibi fiziksel bir mal tarafından desteklenmez ve değerleri, kullanıcı ve yatırımcıların kabul ve kullanım seviyelerine ve piyasa koşullarına göre belirlenir.

İlk merkezi olmayan kripto para birimi, 2009'da açık kaynaklı yazılım olarak piyasaya sürülen Bitcoin'dir. Mart 2023 itibariyla, piyasada 22 binden fazla kripto para birimi bulunmaktadır ve kripto paraların toplam piyasa değeri 1 trilyon dolardan fazladır.

En çok kullanılan kripto para birimleri şunlardır:


No.	İsim	Sembol	Çıkış yılı	Kurucu(lar)
1-	Bitcoin	BTC	2009	Satoshi Nakamoto
2-	Ethereum	ETH	2015	Vitalik Buterin
3-	Binance Coin	BNB	2017	Binance
4-	Tether	USDT	2014	Jan Ludovicus van der Velde
5-	Cardano	ADA	2017	Charles Hoskinson
6-	Solana	SOL	2020	Anatoly Yakovenko
7-		XRP	2013	Chris Larsen ve Jed McCaleb
8-	Polkadot	DOT	2020	Gavin Wood
9-	SHIBA INU	SHIB	2020	Ryoshi
10-	Dogecoin	DOGE	2013	Jackson Palmer ve Billy Markus
11-	USD Coin	USDC	2018	Circle
12-	Terra	LUNA	2019	Daniel Shin ve Do Kwon
13-	Uniswap	UNI	2018	Hayden Adams
14-		AVAX	2020	Emin Gün Sirer, Kevin Sekniqi ve Maofan "Ted" Yin
15-	Chainlink	LINK	2017	Sergey Nazarov, Steve Ellis ve Dr. Ari Juels
16-	Wrapped Bitcoin	WBTC	2019	BitGo, Kyber Network ve Ren
17-		BUSD	2019	Binance
18-	Litecoin	LTC	2011	Charlie Lee
19-	Polygon	MATIC	2017	Jaynti Kanani, Sandeep Nailwa, Anurag Arjun ve Mihailo Bjelic
20-	Algorand	ALGO	2017	Silvio Micali
21-	Bitcoin Cash	BCH	2017
22-	Stellar	XLM	2014	Jed McCaleb
23-		VET	2015	Sunny Lu
24-	Cosmos	ATOM	2014	Ethan Buchman
25-	Axie Infinity	AXS	2018	Sky Mavis
26-		ICP	2016	Dominic Williams
27-	Filecoin	FIL	2014	Protocol Labs and Juan Benet
28-		THETA	2017	Mitch Liu ve Jieyi Long
29-	TRON	TRX	2017	Justin Sun
30-		FTT	2019	Sam Bankman-Fried ve Gary Wang
31-	Ethereum Classic	ETC	2015
32-	Fantom	FTM	2018	Dr. Ahn Byung Ik ve Michael Kong
33-		DAI	2017	Maker Foundation
35-	Hedera	HBAR	2017	Leemon Baird
36-	Decentraland	MANA	2020	Ariel Meilich ve Esteban Ordano
37-		NEAR	2017	Illia Polosukhin ve Alexander Skidanov
39-		XTZ	2014	Arthur Breitman ve Kathleen Breitman
40-		EGLD	2017	Beniamin Muci, Lucian Micu ve Lucian Todea
41-	Monero	XMR	2014	Monero Core Team
42-		GRT	2018	Yaniv Tal, Jannis Pohlmann ve Brandon Ramirez
43-		EOS	2017	Dan Larimer
44-		CAKE	2020	Anonim Geliştiriciler
45-		FLOW	2019	Roham Gharegozlou, Dieter Shirley ve Mikhael Naayem
46-		AAVE	2017	Stani Kulechov
47-		KLAY	2019	Jaesun Han
48-		RUNE	2018	Eric Voorhees
49-		MIOTA	2015	Sergey Ivancheglo, Serguei Popov, David Sønstebø ve Dominik Schiener
50-	Loopring	LRC	2017	Daniel Wang, Jay Zhou ve Johnston Chen
51-	Bitcoin Gold	BTG	2017
52-	Verge	XVG	2014	Justin Sunerok
53-	NEO	NEO	2014	Da Hongfei ve Erik Zhang
54-	Worldcoin	WLD	2023	Sam Altman

Kriptoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Finans ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Greenberg, Andy. . Forbes (İngilizce). 24 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
^ Chohan, Usman W. (4 Ağustos 2017). "Cryptocurrencies: A Brief Thematic Review" (İngilizce). Rochester, NY.
^ . web.archive.org. 24 Ekim 2017. 24 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
^ . web.archive.org. 16 Eylül 2015. 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
^ "Are Cryptocurrencies an Asset Class? Yes and No". bloomberg.com. 7 Kasım 2017. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2023.
^ "Kripto Para Nedir? Türkiye'de Kripto Satın Almak Yasal mı? Tüm Detaylarıyla…". coinotag.com. 11 Aralık 2022. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2023.
^ "Global Cryptocurrency Charts". coinmarketcap.com. 18 Mart 2023. 25 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2023.
^ . CoinMarketCap (İngilizce). 9 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.

[1] Greenberg, Andy. . Forbes (İngilizce). 24 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.

[2] Chohan, Usman W. (4 Ağustos 2017). "Cryptocurrencies: A Brief Thematic Review" (İngilizce). Rochester, NY.

[3] . web.archive.org. 24 Ekim 2017. 24 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.

[4] . web.archive.org. 16 Eylül 2015. 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.

[5] "Are Cryptocurrencies an Asset Class? Yes and No". bloomberg.com. 7 Kasım 2017. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2023.

[6] "Kripto Para Nedir? Türkiye'de Kripto Satın Almak Yasal mı? Tüm Detaylarıyla…". coinotag.com. 11 Aralık 2022. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2023.

[7] "Global Cryptocurrency Charts". coinmarketcap.com. 18 Mart 2023. 25 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2023.

[8] . CoinMarketCap (İngilizce). 9 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.