Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kudüs Mitingi veya 6 Eylül Konya Olayları, İsrail Parlamentosunun Kudüs'ü başkent ilan etmesi nedeniyle Konya'da 6 Eylül 1980 günü gerçekleşen protesto ve şiddet olaylarıdır.
Arka plan
İsrail Hükûmeti, 23 Temmuz 1980’de Kudüs'ü İsrail'in ebedî başkenti olarak ilan etti. Söz konusu kararın 30 Temmuz 1980 tarihinde İsrail Parlamentosu Knesset'te onaylanması üzerine 28 Ağustos 1980’de Türkiye, tepki olarak Kudüs'teki Başkonsolosluğu kapatıp İsrail ile ilişkilerini maslahatgüzarlık seviyesine indirdi. Ancak muhafazakâr çevrelerin söz konusu karar dolayısıyla İsrail’e tepkisi bununla sınırlı kalmadı.
Miting
Millî Selamet Partisi Genel Merkezi, kendisine yakın çevrelerin bu tepkisini dile getirebilmesine olanak tanımak için 6 Eylül 1980’de Konya’da bir "Kudüs'ü Kurtarma Mitingi" düzenlemeye karar verdi. Mitingin ana sloganı, "Ya tam susturacağız ya kan kusturacağız!" oldu.
Konya Belediye Başkanı MSP'li Mehmet Keçeciler'in önderliğindeki Tertip Komitesinin hazırladığı ve MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ın da katıldığı mitinge, Konya ve çevre illerden gelen yaklaşık 100 bin kişi katıldı. Büyük çoğunluğu sarık, cübbe ve şalvar giyen bu kalabalık içinde yer alan bazı kimseler çevredeki binalara yeşil renkli boyalarla slogan yazmaya başladı.
İstasyon Meydanı'ndan İtfaiye Meydanı'na kadar yaklaşık 7 kilometre yürüyen topluluk burada, "Şeriat İslam’dır, Anayasa Kur'an'dır!", "Şeriat Hakkımız, Söke Söke Alırız!", "Komutan Erbakan, Akıncı Asker!", "Yaşasın İslam Devleti Hakkımız!”, “Ya Şeriat Ya Ölüm!", "Tek Halife, Tek Devlet!", "Cihadımız Devletimizi Kuruncaya Dek!" yazılı pankartları açtılar ve sloganlar attılar. Kelime-i tevhit bulunan yeşil bayraklar açıldı.
Mitingden sonra
Dönemin Genelkurmay Başkanı Kenan Evren, olayı öğrendikten sonra "çok sinirlendiklerini" ifade edip bu mitingi "31 Mart Vakası provası" diye nitelemiştir. Evren, yazdığı Kenan Evren'in Anıları'nın ilk cildinde olayı şöyle anlatmış ve değerlendirmiştir:
"Millî Selamet Partisi, İsrail'in Kudüs'ü işgali dolayısıyla Konya'da bir miting tertiplemiş ve bu mitinge Türkiye'nin çeşitli yörelerinden militanlarını, din adamlarını ve hatta ülkemizde bulunan Müslüman ülkelerin adamlarını da iştirak ettirmişti. ... meydanda büyük nümayişlerle konuşmalar yapılmış, İstiklal Marşı'mızı söyleyenler protesto edilmiş, bu esnada yerlere oturulmuş, bir kısım yobazlar, "Ezan sesi istiyoruz, bu marşı söylemiyoruz." diye bağırmışlar, Erbakan ve vaktiyle bakanlık yapmış bir kısım Millî Selamet Partili milletvekillerinin de katıldığı kortej kol kola girerek eski Türkçe pankartlarla, ilahilerle yürüyüşe geçmişler ve tam manası ile tarihte cereyan eden 31 Mart Olayı'nı tekrar etmek istemişlerdir. Sözde bu gösterinin bir maksadı da komünistlere karşı güç gösterisinde bulunmaktı. Olayı televizyonda seyredip ertesi günü gazetelerde de okuyunca çok sinirlendik. O Erbakan ki 30 Ağustos Zafer Bayramı'nın Anıtkabir'deki kısmı ile Genelkurmay Başkanlığında yapılan kutlama törenlerine katılmamış ve katılmayışına o günü Karadeniz şehirlerimizden birisinde vefat eden bir din adamının cenaze törenini bahane olarak göstermişti. Erbakan için bir hocanın cenaze töreninde bulunmak daha mühimdi. Esasen Anıtkabir'e gitmeyi başbakan yardımcısı iken dahi kerhen yerine getirmemiştir. 30 Ağustos Bayramı'na katılmayan bu kişi, Konya'da tarihteki 31 Mart provasına çekinmeden katılabiliyordu."
Mitingden sonra Necmettin Erbakan, mitingi partilerinin değil Konya Belediyesinin düzenlediğini söyledi:
"Konya Mitingi'ni MSP olarak biz yapmadık. Bütün partilerin sahip çıkması için bir tertip heyeti düzenlendi ve önemine binaen bütün partileri ve liderleri davet etti."
Ancak dönemin MSP'li Konya Belediye Başkanı Mehmet Keçeciler, mitingin MSP tarafından düzenlendiğini hatta kendisinin mitingden önce Necmettin Erbakan ve Oğuzhan Asiltürk ile Ankara'da MSP Genel Merkezinde bu mitingi iptal ettirmek için görüştüğünü, iptal ettiremeyince MSP'den istifa ettiğini fakat bunun da kabul edilmediğini yıllar sonra belirtir.
Ayrıca İstiklal Marşı okunurken katılımcıların bir kısmının yere oturması ülkede tepkilere neden oldu. Mitingin ardından Konya Cumhuriyet Başsavcılığı, Siyasi Partiler Kanunu açısından Millî Selamet Partisi hakkında soruşturma başlattı. Özellikle İstiklal Marşı'nın protesto edilmesi, dönemin Başbakanı Süleyman Demirel'i bile kızdırdı. Mehmet Keçeciler, İstiklal Marşı okunurken oturanların az sayıda olduklarını ve bunların devletin provokatörleri olduğunu iddia etmiştir.
Bu mitingin, mitingden 6 gün sonra gerçekleşen 12 Eylül Darbesi'nin gerekçelerinden biri olduğu Genelkurmay II. Başkanı Orgeneral Haydar Saltık tarafından 29 Ekim 1980 tarihinde yapılan bir basın toplantısında dile getirilmiştir. Saltık, "Konya Mitingi, 12 Eylül'e gelinmesinde bardağı taşıran son damla olmuştur.” değerlendirmesini yapmıştır.
Kaynakça
- ^ Alpman, Polat S. (21 Aralık 2017). "21 Aralık 2017". Birikim Dergisi. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2020.
- ^ a b . Cumhuriyet Gazetesi. 20 Eylül 2010. 2 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2018.
- ^ Kenan Evren'in Anıları 1. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2021.
- ^ "Miting ile ilgili Erbakan ne diyor? URL erişim tarihi:6 Temmuz 2008". 17 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2008.
- ^ . Sabah Gazetesi. 11 Şubat 2007. 5 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2018.
- ^ "33 yıl sonra yine Konya'da..." Vatan Gazetesi. 16 Ağustos 2013. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2018.
- ^ ""İstiklal Marşı'nda ayağa kalkmayanlar bulunamadı"". Cumhuriyet Gazetesi. 31 Ekim 2012. 2 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2018.
Dış bağlantılar
- Kudüs Mitinginden görüntüler. 8 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kudus Mitingi veya 6 Eylul Konya Olaylari Israil Parlamentosunun Kudus u baskent ilan etmesi nedeniyle Konya da 6 Eylul 1980 gunu gerceklesen protesto ve siddet olaylaridir Arka planIsrail Hukumeti 23 Temmuz 1980 de Kudus u Israil in ebedi baskenti olarak ilan etti Soz konusu kararin 30 Temmuz 1980 tarihinde Israil Parlamentosu Knesset te onaylanmasi uzerine 28 Agustos 1980 de Turkiye tepki olarak Kudus teki Baskonsoloslugu kapatip Israil ile iliskilerini maslahatguzarlik seviyesine indirdi Ancak muhafazakar cevrelerin soz konusu karar dolayisiyla Israil e tepkisi bununla sinirli kalmadi MitingMilli Selamet Partisi Genel Merkezi kendisine yakin cevrelerin bu tepkisini dile getirebilmesine olanak tanimak icin 6 Eylul 1980 de Konya da bir Kudus u Kurtarma Mitingi duzenlemeye karar verdi Mitingin ana slogani Ya tam susturacagiz ya kan kusturacagiz oldu Konya Belediye Baskani MSP li Mehmet Kececiler in onderligindeki Tertip Komitesinin hazirladigi ve MSP Genel Baskani Necmettin Erbakan in da katildigi mitinge Konya ve cevre illerden gelen yaklasik 100 bin kisi katildi Buyuk cogunlugu sarik cubbe ve salvar giyen bu kalabalik icinde yer alan bazi kimseler cevredeki binalara yesil renkli boyalarla slogan yazmaya basladi Istasyon Meydani ndan Itfaiye Meydani na kadar yaklasik 7 kilometre yuruyen topluluk burada Seriat Islam dir Anayasa Kur an dir Seriat Hakkimiz Soke Soke Aliriz Komutan Erbakan Akinci Asker Yasasin Islam Devleti Hakkimiz Ya Seriat Ya Olum Tek Halife Tek Devlet Cihadimiz Devletimizi Kuruncaya Dek yazili pankartlari actilar ve sloganlar attilar Kelime i tevhit bulunan yesil bayraklar acildi Mitingden sonraDonemin Genelkurmay Baskani Kenan Evren olayi ogrendikten sonra cok sinirlendiklerini ifade edip bu mitingi 31 Mart Vakasi provasi diye nitelemistir Evren yazdigi Kenan Evren in Anilari nin ilk cildinde olayi soyle anlatmis ve degerlendirmistir Milli Selamet Partisi Israil in Kudus u isgali dolayisiyla Konya da bir miting tertiplemis ve bu mitinge Turkiye nin cesitli yorelerinden militanlarini din adamlarini ve hatta ulkemizde bulunan Musluman ulkelerin adamlarini da istirak ettirmisti meydanda buyuk numayislerle konusmalar yapilmis Istiklal Marsi mizi soyleyenler protesto edilmis bu esnada yerlere oturulmus bir kisim yobazlar Ezan sesi istiyoruz bu marsi soylemiyoruz diye bagirmislar Erbakan ve vaktiyle bakanlik yapmis bir kisim Milli Selamet Partili milletvekillerinin de katildigi kortej kol kola girerek eski Turkce pankartlarla ilahilerle yuruyuse gecmisler ve tam manasi ile tarihte cereyan eden 31 Mart Olayi ni tekrar etmek istemislerdir Sozde bu gosterinin bir maksadi da komunistlere karsi guc gosterisinde bulunmakti Olayi televizyonda seyredip ertesi gunu gazetelerde de okuyunca cok sinirlendik O Erbakan ki 30 Agustos Zafer Bayrami nin Anitkabir deki kismi ile Genelkurmay Baskanliginda yapilan kutlama torenlerine katilmamis ve katilmayisina o gunu Karadeniz sehirlerimizden birisinde vefat eden bir din adaminin cenaze torenini bahane olarak gostermisti Erbakan icin bir hocanin cenaze toreninde bulunmak daha muhimdi Esasen Anitkabir e gitmeyi basbakan yardimcisi iken dahi kerhen yerine getirmemistir 30 Agustos Bayrami na katilmayan bu kisi Konya da tarihteki 31 Mart provasina cekinmeden katilabiliyordu Mitingden sonra Necmettin Erbakan mitingi partilerinin degil Konya Belediyesinin duzenledigini soyledi Konya Mitingi ni MSP olarak biz yapmadik Butun partilerin sahip cikmasi icin bir tertip heyeti duzenlendi ve onemine binaen butun partileri ve liderleri davet etti Ancak donemin MSP li Konya Belediye Baskani Mehmet Kececiler mitingin MSP tarafindan duzenlendigini hatta kendisinin mitingden once Necmettin Erbakan ve Oguzhan Asilturk ile Ankara da MSP Genel Merkezinde bu mitingi iptal ettirmek icin gorustugunu iptal ettiremeyince MSP den istifa ettigini fakat bunun da kabul edilmedigini yillar sonra belirtir Ayrica Istiklal Marsi okunurken katilimcilarin bir kisminin yere oturmasi ulkede tepkilere neden oldu Mitingin ardindan Konya Cumhuriyet Bassavciligi Siyasi Partiler Kanunu acisindan Milli Selamet Partisi hakkinda sorusturma baslatti Ozellikle Istiklal Marsi nin protesto edilmesi donemin Basbakani Suleyman Demirel i bile kizdirdi Mehmet Kececiler Istiklal Marsi okunurken oturanlarin az sayida olduklarini ve bunlarin devletin provokatorleri oldugunu iddia etmistir Bu mitingin mitingden 6 gun sonra gerceklesen 12 Eylul Darbesi nin gerekcelerinden biri oldugu Genelkurmay II Baskani Orgeneral Haydar Saltik tarafindan 29 Ekim 1980 tarihinde yapilan bir basin toplantisinda dile getirilmistir Saltik Konya Mitingi 12 Eylul e gelinmesinde bardagi tasiran son damla olmustur degerlendirmesini yapmistir Kaynakca Alpman Polat S 21 Aralik 2017 21 Aralik 2017 Birikim Dergisi 5 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2020 a b Cumhuriyet Gazetesi 20 Eylul 2010 2 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2018 Kenan Evren in Anilari 1 20 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2021 Miting ile ilgili Erbakan ne diyor URL erisim tarihi 6 Temmuz 2008 17 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Temmuz 2008 Sabah Gazetesi 11 Subat 2007 5 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2018 33 yil sonra yine Konya da Vatan Gazetesi 16 Agustos 2013 3 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2018 Istiklal Marsi nda ayaga kalkmayanlar bulunamadi Cumhuriyet Gazetesi 31 Ekim 2012 2 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2018 Dis baglantilarKudus Mitinginden goruntuler 8 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde