Web'de kullanıcı aracısı, kullanıcı adına hareket eden ve "Web içeriğini alan, işleyen ve son kullanıcı etkileşimini kolaylaştıran" herhangi bir yazılımdır. Bu nedenle kullanıcı aracısı özel bir yazılım aracısı türüdür.
Kullanıcı aracılarının bazı önemli örnekleri web tarayıcıları ve e-posta okuyucularıdır. Genellikle, bir kullanıcı aracısı bir istemci-sunucu sisteminde istemci olarak hareket eder. Oturum Başlatma Protokolü (SIP) gibi bazı bağlamlarda, kullanıcı aracısı terimi bir iletişim oturumunun her iki uç noktasını da ifade eder.
Kullanıcı Aracısı Kimliği
Bir yazılım aracısı bir ağ protokolünde çalıştığında, genellikle kendisini, uygulama türünü, işletim sistemini, cihaz modelini, yazılım satıcısını veya yazılım revizyonunu, işletim eşine karakteristik bir tanımlama dizesi göndererek tanımlar. HTTP, SIP ve NNTP protokollerinde bu tanımlama User-Agent başlık alanında iletilir. Web tarayıcıları gibi botlar, Web Yöneticisinin botun operatörüyle iletişim kurabilmesi için genellikle bir URL ve/veya e-posta adresi de içerir.
HTTP'de Kullanımı
HTTP'de User-Agent dizesi genellikle kaynak sunucunun yanıt için uygun içeriği veya işletim parametrelerini seçtiği içerik anlaşması için kullanılır. Örneğin, User-Agent dizesi bir web sunucusu tarafından istemci yazılımının belirli bir sürümünün bilinen özelliklerine dayalı olarak değişkenleri seçmek için kullanılabilir. İçerik uyarlama kavramı, "belirli kullanıcı aracısı sınırlamalarından kaçınmak için yanıtları uyarlamak amacıyla" RFC 1945'te HTTP standardına dahil edilmiştir.
User-Agent dizesi, Robots Exclusion Standardı (robots.txt dosyası) kullanılarak Web tarayıcılarının bir web sitesinin belirli bölümlerine erişiminin engellenebileceği kriterlerden biridir.
Diğer birçok HTTP istek başlığında olduğu gibi, "User-Agent" dizesindeki bilgiler de istemcinin sunucuya gönderdiği bilgilere katkıda bulunur, çünkü bu dize kullanıcıdan kullanıcıya önemli ölçüde değişebilir.
İnsanlar tarafından işletilen web tarayıcıları için format
User-Agent dizesi biçimi şu anda HTTP Semantikleri bölüm 10.1.5 tarafından belirtilmektedir. HTTP'deki User-Agent dizesinin biçimi, isteğe bağlı yorumlarla birlikte ürün belirteçlerinin (anahtar sözcükler) bir listesidir. Örneğin, bir kullanıcının ürününün adı WikiBrowser ise, kullanıcı aracısı dizesi WikiBrowser/1.0 Gecko/1.0 olabilir. "En önemli" ürün bileşeni ilk olarak listelenir.
Bu stringin parçaları şu şekildedir:
- ürün adı ve sürümü (WikiBrowser/1.0 )
- düzen motoru ve sürümü (Gecko/1.0 )
İlk tarayıcı savaşı sırasında, birçok web sunucusu, çerçeveler de dahil olmak üzere gelişmiş özellikler gerektiren web sayfalarını yalnızca Mozilla'nın bir sürümü olarak tanımlanan istemcilere gönderecek şekilde yapılandırılmıştı. Diğer tarayıcılar Mosaic, Cello ya da Samba gibi eski ürünler olarak kabul ediliyor ve çıplak HTML belgeleri gönderiliyordu.
Bu nedenle, çoğu Web tarayıcısı aşağıdaki gibi bir User-Agent dize değeri kullanır:
Örneğin, iPad'deki Safari aşağıdakileri kullanmıştır:
Mozilla/5.0 (iPad; U; Mac OS X gibi CPU OS 3_2_1; en-us) AppleWebKit/531.21.10 (KHTML, Gecko gibi) Mobile/7B405
Bu stringin bileşenleri aşağıdaki gibidir:
- Mozilla/5.0 : Daha önce Mozilla işleme motoruyla uyumluluğu belirtmek için kullanılıyordu.
- (iPad; U; Mac OS X gibi CPU OS 3_2_1; en-us) : Tarayıcının çalıştığı sistemin ayrıntıları.
- AppleWebKit/531.21.10 : Tarayıcının kullandığı platform.
- (KHTML, Gecko gibi) : Tarayıcı platformu ayrıntıları.
- Mobil/7B405 : Bu, tarayıcı tarafından doğrudan tarayıcıda veya üçüncü taraflar aracılığıyla kullanılabilen belirli geliştirmeleri belirtmek için kullanılır. Buna bir örnek, Live Meeting hizmetinin yazılımın kurulu olup olmadığını bilmesi için bir uzantı kaydeden Microsoft Live Meeting'dir; bu, toplantılara katılmak için kolaylaştırılmış bir deneyim sağlayabileceği anlamına gelir.
Chromium kod tabanına geçmeden önce Opera, User-Agent dizesi "Mozilla" ile başlamayan (bunun yerine "Opera" ile başlayan) en yaygın kullanılan web tarayıcısıydı. 15 Temmuz 2013'ten bu yana Opera'nın User-Agent dizesi "Mozilla/5.0" ile başlıyor ve eski sunucu kurallarıyla karşılaşmamak için artık "Opera" kelimesini içermiyor (bunun yerine Opera sürümünü belirtmek için "OPR" dizesini kullanıyor).
Otomasyon Aracıları (botlar) İçin Format
Otomatik web tarama araçları, sorun çıkması durumunda önemli bir alanın iletişim bilgileri olduğu basitleştirilmiş bir form kullanabilir. Geleneksel olarak "bot" kelimesi aracının adına dahil edilir. Örneğin:
Googlebot/2.1 (+http://www.google.com/bot.html)
Otomasyon aracıların " robots.txt " adlı özel bir dosyada kurallara uyması beklenir.
Kullanıcı Aracısı Sahtekarlığı
Çeşitli Web tarayıcı ürünlerinin popülerliği Web'in tarihi boyunca değişiklik göstermiştir ve bu durum web sitelerinin tasarımını öyle etkilemiştir ki, web siteleri bazen World Wide Web Consortium (W3C) veya Internet Engineering Task Force (IETF) tarafından belirlenen tek tip standartlara göre değil, yalnızca belirli tarayıcılarla iyi çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Web siteleri genellikle tarayıcı sürümünü tespit ederek gönderilen sayfa tasarımını alınan kullanıcı aracısı dizesine göre ayarlamak için kod içerir. Bu, daha az popüler tarayıcılara karmaşık içeriklerin gönderilmemesi (bu içeriklerle doğru şekilde başa çıkabilecek olsalar bile) ya da aşırı durumlarda tüm içeriğin reddedilmesi anlamına gelebilir. Bu nedenle, çeşitli tarayıcılar belirli sunucu tarafı içeriğini zorlamak için kimliklerini gizleme veya taklit etme özelliğine sahiptir. Örneğin, Android tarayıcısı uyumluluğa yardımcı olmak için kendisini Safari olarak tanımlar (diğer şeylerin yanı sıra).
İndirme yöneticileri ve çevrimdışı tarayıcılar gibi diğer HTTP istemci programları genellikle kullanıcı aracısı dizesini değiştirme yeteneğine sahiptir.
Kullanıcı aracısı sahtekarlığının bir sonucu olarak , Web tarayıcısı kullanımına ilişkin toplanan istatistikler hatalı olabilir.
Kullanıcı Aracısı Koklama
Kullanıcı aracısı koklama, belirli kullanıcı aracılarıyla görüntülendiğinde farklı veya ayarlanmış içerik gösteren web sitelerinin uygulamasıdır. Buna bir örnek, Microsoft Exchange Server 2003'ün Outlook Web Access özelliğidir. Internet Explorer 6 veya daha yenisiyle görüntülendiğinde, diğer tarayıcılardaki aynı sayfaya kıyasla daha fazla işlevsellik görüntülenir. Tarayıcıya özgü tasarımı teşvik ettiğinden ve tanınmayan kullanıcı aracısı kimlikleriyle yeni tarayıcıları cezalandırdığından, kullanıcı aracısı koklama kötü bir uygulama olarak kabul edilir. Bunun yerine, W3C standart HTML işaretlemesi oluşturmayı, mümkün olduğunca çok sayıda tarayıcıda doğru işlemeye izin vermeyi ve belirli tarayıcı sürümleri veya markaları yerine belirli tarayıcı özelliklerini test etmeyi önerir.
Cep telefonları tarafından görüntülenmesi amaçlanan web siteleri, mobil tarayıcılar genellikle birbirinden büyük farklılıklar gösterdiğinden, genellikle kullanıcı aracısı koklamaya dayanır.
Şifreleme Gücü Gösterimleri
Netscape Navigator ve Internet Explorer gibi Amerika Birleşik Devletleri'nde oluşturulan web tarayıcıları daha önce kullanıcı aracısı dizesindeki şifreleme gücünü belirtmek için U, I ve N harflerini kullanıyordu. Amerika Birleşik Devletleri hükûmetinin 40 bitten daha uzun anahtarlarla şifrelemenin ihraç edilmesine izin verdiği 1996 yılına kadar, satıcılar farklı şifreleme güçlerine sahip çeşitli tarayıcı sürümleri gönderdiler. "U", "ABD" anlamına gelir (128 bit şifrelemeli sürüm için), "I", "Uluslararası" anlamına gelir – tarayıcı 40 bit şifrelemeye sahiptir ve dünyanın her yerinde kullanılabilir – ve "N" (fiili ) "Yok" (şifreleme yok) anlamına gelir. İhracat kısıtlamalarının kaldırılmasının ardından çoğu satıcı 256 bit şifrelemeyi destekledi.
User-Agent Başlığının Kullanımdan Kaldırılması
2020'de Google, Google Chrome tarayıcılarında User-Agent başlığı desteğini aşamalı olarak kaldıracağını duyurdu. Diğer büyük web tarayıcı satıcılarının hareketi desteklediğini, ancak diğer satıcıların ne zaman aynı şeyi yapacağını bilmediklerini belirttiler. Google, İstemci İpuçları adlı yeni bir özelliğin, User-Agent dizesinin işlevselliğinin yerini alacağını belirtti.
Tarayıcı Yanlış Tanımlama
Şubat 2023'te piyasaya sürülen Firefox 110'dan başlayarak Mozilla, tarayıcının kullanıcı aracısının 109. sürümünde bazı kısımlarını geçici olarak dondurmak zorunda kaldı. Bu, birkaç web sitesinin tarayıcının bir geliştirme sürümünü (kendisini Mozilla/5.0 (Windows NT 10.0; Win64; rv:110.0 ) Gecko/20100101 Firefox/110.0
) dizesiyle tanımlayan) kullanımdan kaldırılmış İnternet olarak yanlış tanıması nedeniyle yapıldı. Explorer 11 (Mozilla/5.0 (Windows NT 10.0; Trident/7.0; rv:11.0 ) like Gecko
bildirir). Firefox 120'nin piyasaya sürülmesinden sonra sorun kendi kendine düzelecektir, çünkü yalnızca 110'dan 119'a kadar olan sürümler bundan etkilenmektedir.
Ayrıca bakınız
- Robotları hariç tutma standardı
- Web gezgini
- Kablosuz Evrensel Kaynak Dosyası (WURFL)
- Kullanıcı Aracısı Profili (UAProf)
- Tarayıcı koklama
- Web tarayıcı motoru
Kaynakça
- ^ . Electronic Frontier Foundation. 27 Ocak 2010. 29 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . W3C. 5 Haziran 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . . Mozilla. 10 Şubat 2003. 17 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2009. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . mozilla.org. 28 Mart 1998. 13 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2010. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . InfoQ. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.
- ^ . ZDNet (İngilizce). 14 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ . mozilla.org. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023.
- ^ . github.com. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023.
- ^ . bugzilla.mozilla.org. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023.
- ^ . bugzilla.mozilla.org. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Web de kullanici aracisi kullanici adina hareket eden ve Web icerigini alan isleyen ve son kullanici etkilesimini kolaylastiran herhangi bir yazilimdir Bu nedenle kullanici aracisi ozel bir yazilim aracisi turudur Kullanici aracilarinin bazi onemli ornekleri web tarayicilari ve e posta okuyucularidir Genellikle bir kullanici aracisi bir istemci sunucu sisteminde istemci olarak hareket eder Oturum Baslatma Protokolu SIP gibi bazi baglamlarda kullanici aracisi terimi bir iletisim oturumunun her iki uc noktasini da ifade eder Kullanici Aracisi KimligiBir yazilim aracisi bir ag protokolunde calistiginda genellikle kendisini uygulama turunu isletim sistemini cihaz modelini yazilim saticisini veya yazilim revizyonunu isletim esine karakteristik bir tanimlama dizesi gondererek tanimlar HTTP SIP ve NNTP protokollerinde bu tanimlama User Agent baslik alaninda iletilir Web tarayicilari gibi botlar Web Yoneticisinin botun operatoruyle iletisim kurabilmesi icin genellikle bir URL ve veya e posta adresi de icerir HTTP de KullanimiHTTP de User Agent dizesi genellikle kaynak sunucunun yanit icin uygun icerigi veya isletim parametrelerini sectigi icerik anlasmasi icin kullanilir Ornegin User Agent dizesi bir web sunucusu tarafindan istemci yaziliminin belirli bir surumunun bilinen ozelliklerine dayali olarak degiskenleri secmek icin kullanilabilir Icerik uyarlama kavrami belirli kullanici aracisi sinirlamalarindan kacinmak icin yanitlari uyarlamak amaciyla RFC 1945 te HTTP standardina dahil edilmistir User Agent dizesi Robots Exclusion Standardi robots txt dosyasi kullanilarak Web tarayicilarinin bir web sitesinin belirli bolumlerine erisiminin engellenebilecegi kriterlerden biridir Diger bircok HTTP istek basliginda oldugu gibi User Agent dizesindeki bilgiler de istemcinin sunucuya gonderdigi bilgilere katkida bulunur cunku bu dize kullanicidan kullaniciya onemli olcude degisebilir Insanlar tarafindan isletilen web tarayicilari icin format User Agent dizesi bicimi su anda HTTP Semantikleri bolum 10 1 5 tarafindan belirtilmektedir HTTP deki User Agent dizesinin bicimi istege bagli yorumlarla birlikte urun belirteclerinin anahtar sozcukler bir listesidir Ornegin bir kullanicinin urununun adi WikiBrowser ise kullanici aracisi dizesi WikiBrowser 1 0 Gecko 1 0 olabilir En onemli urun bileseni ilk olarak listelenir Bu stringin parcalari su sekildedir urun adi ve surumu WikiBrowser 1 0 duzen motoru ve surumu Gecko 1 0 Ilk tarayici savasi sirasinda bircok web sunucusu cerceveler de dahil olmak uzere gelismis ozellikler gerektiren web sayfalarini yalnizca Mozilla nin bir surumu olarak tanimlanan istemcilere gonderecek sekilde yapilandirilmisti Diger tarayicilar Mosaic Cello ya da Samba gibi eski urunler olarak kabul ediliyor ve ciplak HTML belgeleri gonderiliyordu Bu nedenle cogu Web tarayicisi asagidaki gibi bir User Agent dize degeri kullanir Mozilla version system and browser information platform platform details extensions Ornegin iPad deki Safari asagidakileri kullanmistir Mozilla 5 0 iPad U Mac OS X gibi CPU OS 3 2 1 en us AppleWebKit 531 21 10 KHTML Gecko gibi Mobile 7B405 Bu stringin bilesenleri asagidaki gibidir Mozilla 5 0 Daha once Mozilla isleme motoruyla uyumlulugu belirtmek icin kullaniliyordu iPad U Mac OS X gibi CPU OS 3 2 1 en us Tarayicinin calistigi sistemin ayrintilari AppleWebKit 531 21 10 Tarayicinin kullandigi platform KHTML Gecko gibi Tarayici platformu ayrintilari Mobil 7B405 Bu tarayici tarafindan dogrudan tarayicida veya ucuncu taraflar araciligiyla kullanilabilen belirli gelistirmeleri belirtmek icin kullanilir Buna bir ornek Live Meeting hizmetinin yazilimin kurulu olup olmadigini bilmesi icin bir uzanti kaydeden Microsoft Live Meeting dir bu toplantilara katilmak icin kolaylastirilmis bir deneyim saglayabilecegi anlamina gelir Chromium kod tabanina gecmeden once Opera User Agent dizesi Mozilla ile baslamayan bunun yerine Opera ile baslayan en yaygin kullanilan web tarayicisiydi 15 Temmuz 2013 ten bu yana Opera nin User Agent dizesi Mozilla 5 0 ile basliyor ve eski sunucu kurallariyla karsilasmamak icin artik Opera kelimesini icermiyor bunun yerine Opera surumunu belirtmek icin OPR dizesini kullaniyor Otomasyon Aracilari botlar Icin Format Otomatik web tarama araclari sorun cikmasi durumunda onemli bir alanin iletisim bilgileri oldugu basitlestirilmis bir form kullanabilir Geleneksel olarak bot kelimesi aracinin adina dahil edilir Ornegin Googlebot 2 1 http www google com bot html Otomasyon aracilarin robots txt adli ozel bir dosyada kurallara uymasi beklenir Kullanici Aracisi Sahtekarligi Cesitli Web tarayici urunlerinin populerligi Web in tarihi boyunca degisiklik gostermistir ve bu durum web sitelerinin tasarimini oyle etkilemistir ki web siteleri bazen World Wide Web Consortium W3C veya Internet Engineering Task Force IETF tarafindan belirlenen tek tip standartlara gore degil yalnizca belirli tarayicilarla iyi calisacak sekilde tasarlanmistir Web siteleri genellikle tarayici surumunu tespit ederek gonderilen sayfa tasarimini alinan kullanici aracisi dizesine gore ayarlamak icin kod icerir Bu daha az populer tarayicilara karmasik iceriklerin gonderilmemesi bu iceriklerle dogru sekilde basa cikabilecek olsalar bile ya da asiri durumlarda tum icerigin reddedilmesi anlamina gelebilir Bu nedenle cesitli tarayicilar belirli sunucu tarafi icerigini zorlamak icin kimliklerini gizleme veya taklit etme ozelligine sahiptir Ornegin Android tarayicisi uyumluluga yardimci olmak icin kendisini Safari olarak tanimlar diger seylerin yani sira Indirme yoneticileri ve cevrimdisi tarayicilar gibi diger HTTP istemci programlari genellikle kullanici aracisi dizesini degistirme yetenegine sahiptir Kullanici aracisi sahtekarliginin bir sonucu olarak Web tarayicisi kullanimina iliskin toplanan istatistikler hatali olabilir Kullanici Aracisi Koklama Kullanici aracisi koklama belirli kullanici aracilariyla goruntulendiginde farkli veya ayarlanmis icerik gosteren web sitelerinin uygulamasidir Buna bir ornek Microsoft Exchange Server 2003 un Outlook Web Access ozelligidir Internet Explorer 6 veya daha yenisiyle goruntulendiginde diger tarayicilardaki ayni sayfaya kiyasla daha fazla islevsellik goruntulenir Tarayiciya ozgu tasarimi tesvik ettiginden ve taninmayan kullanici aracisi kimlikleriyle yeni tarayicilari cezalandirdigindan kullanici aracisi koklama kotu bir uygulama olarak kabul edilir Bunun yerine W3C standart HTML isaretlemesi olusturmayi mumkun oldugunca cok sayida tarayicida dogru islemeye izin vermeyi ve belirli tarayici surumleri veya markalari yerine belirli tarayici ozelliklerini test etmeyi onerir Cep telefonlari tarafindan goruntulenmesi amaclanan web siteleri mobil tarayicilar genellikle birbirinden buyuk farkliliklar gosterdiginden genellikle kullanici aracisi koklamaya dayanir Sifreleme Gucu Gosterimleri Netscape Navigator ve Internet Explorer gibi Amerika Birlesik Devletleri nde olusturulan web tarayicilari daha once kullanici aracisi dizesindeki sifreleme gucunu belirtmek icin U I ve N harflerini kullaniyordu Amerika Birlesik Devletleri hukumetinin 40 bitten daha uzun anahtarlarla sifrelemenin ihrac edilmesine izin verdigi 1996 yilina kadar saticilar farkli sifreleme guclerine sahip cesitli tarayici surumleri gonderdiler U ABD anlamina gelir 128 bit sifrelemeli surum icin I Uluslararasi anlamina gelir tarayici 40 bit sifrelemeye sahiptir ve dunyanin her yerinde kullanilabilir ve N fiili Yok sifreleme yok anlamina gelir Ihracat kisitlamalarinin kaldirilmasinin ardindan cogu satici 256 bit sifrelemeyi destekledi User Agent Basliginin Kullanimdan Kaldirilmasi 2020 de Google Google Chrome tarayicilarinda User Agent basligi destegini asamali olarak kaldiracagini duyurdu Diger buyuk web tarayici saticilarinin hareketi destekledigini ancak diger saticilarin ne zaman ayni seyi yapacagini bilmediklerini belirttiler Google Istemci Ipuclari adli yeni bir ozelligin User Agent dizesinin islevselliginin yerini alacagini belirtti Tarayici Yanlis Tanimlama Subat 2023 te piyasaya surulen Firefox 110 dan baslayarak Mozilla tarayicinin kullanici aracisinin 109 surumunde bazi kisimlarini gecici olarak dondurmak zorunda kaldi Bu birkac web sitesinin tarayicinin bir gelistirme surumunu kendisini Mozilla 5 0 Windows NT 10 0 Win64 b rv 110 0 b Gecko 20100101 Firefox 110 0 dizesiyle tanimlayan kullanimdan kaldirilmis Internet olarak yanlis tanimasi nedeniyle yapildi Explorer 11 Mozilla 5 0 Windows NT 10 0 Trident 7 0 b rv 11 0 b like Gecko bildirir Firefox 120 nin piyasaya surulmesinden sonra sorun kendi kendine duzelecektir cunku yalnizca 110 dan 119 a kadar olan surumler bundan etkilenmektedir Ayrica bakinizRobotlari haric tutma standardi Web gezgini Kablosuz Evrensel Kaynak Dosyasi WURFL Kullanici Aracisi Profili UAProf Tarayici koklama Web tarayici motoruKaynakca Electronic Frontier Foundation 27 Ocak 2010 29 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2011 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim W3C 5 Haziran 1997 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2011 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Mozilla 10 Subat 2003 17 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mayis 2009 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim mozilla org 28 Mart 1998 13 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2010 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim InfoQ 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mart 2020 ZDNet Ingilizce 14 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mart 2020 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim mozilla org 31 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2023 github com 9 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2023 bugzilla mozilla org 22 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2023 bugzilla mozilla org 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2023