Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kulleys Kilisesi veya Kalîs Kilisesi,Yemen'in San'a şehrinde 527 ile 560'ların sonları arasında Yemen kralı Ebrehe tarafından inşa edilmiş bir Miafizit Hristiyan kilisesiydi. Kilisenin gösterişli süslemeleri, kiliseyi Mekke'deki Kâbe ile rekabete sokarak önemli bir hac yeri haline getirmişti. Ebrehe bu kiliseye benzer olarak Necran'da Beni Haris kabilesi için, Taif'te Benî Sakif kabilesi için ve Yemen'de kabilesi için de kiliseler inşa ettirmişti.
 Kilisenin kalıntılarına ait 1942 tarihli bir fotoğraf. | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | San'a, Yemen |
| Koordinatlar | 15°21′14″K 44°13′05″D / 15.35389°K 44.21806°D |
| İnanç | Oryantal Ortodoksluk |
| Durum | Yıkılmış |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Tamamlanma | 6. yüzyıl |
Arkaplan
Himyar Krallığı'nın hükümdarı tarafından Necran'daki Hristiyan topluluğunun katledilmesinin ardından, Aksum'un Miafizit kralı Kaleb, 520 yılında Yemen krallığına cezalandırıcı bir sefere girişerek dindaşlarının intikamını almaya çalıştı. Zu Nuvas tahttan indirildi ve öldürüldü. Akabinde Kaleb, bir Hristiyan Himyar olan 'yı (Esimiphaios) Yemen bölgesinin genel valisi olarak atadı. Ancak 535 civarında Sumyafa, Yemen'e yerleşen ve Kaleb'e haraç vermeyen Etiyopyalıların desteğiyle Aksumlu komutan Ebrehe tarafından tahttan indirildi. Kaleb, Ebrehe'nin üzerine bir ordu göndermesine rağmen bu kuvvet dağılarak Ebrehe'nin saflarına katıldı. Akabinde Yemen'in yönetimi tamamen Ebrehe tarafından ele geçirildi.
İnşaat
Ebrehe, halkının çoğunluğu Yahudi olan krallığında Hristiyanlığı yaymaya çalışırken bir yandan da Arap çoktanrıcılığının önemli bir dini merkezi olan Mekke'deki Kâbe'ye düşmanca bir tavır sergilemeye başladı. Bu nedenle San'a'da Kulleys Kilisesi'nin inşa edilmesini emretti. Böylece bütün Araplar'ı kutsal saydıkları Kâbe yerine bu kiliseyi tavaf etmeye zorlamak, aynı zamanda Mekkeliler'in giderek gelişen ticari faaliyetlerine engel olmak ve San'a'yı hem dini hem ticari bir merkez haline getirmek istiyordu. İnşaat için hem Aksum'a hem de Bizans İmparatorluğu'na mektuplar gönderilerek mermer, usta ve mozaik talep edildi. O dönemde İslam öncesi Arabistan ve Etiyopya'da mozaik yapma geleneğinin olmaması ve Bizanslıların diplomatik hedeflere ulaşmak için mozaikçileri sık sık kullanması, Bizanslıların bu talebi olumlu karşıladığını doğrular. Tarihçi Prokopius, İmparator I. Justinianus döneminde Ebrehe'ye bir elçi gönderildiğini ve kilisenin inşasının 527 ile 560'ların sonları arasında olduğunu kaydeder.
Kilise, Marib'te bulunan eski bir kaleden getirilen yeşil, sarı, beyaz ve siyah taşlar kullanılarak yapılmıştır. Kapı bronz veya bakırdan yapılmışken kilisenin girişinde mermer bir merdiven vardı. Kilise , eyvan ve kubbe olarak bilinen üç ayrı mimari unsuru birleştirmişti. 427'de yayınlanan ve üzerine basılabilecek yerlere haç konulmasını yasaklayan bir Bizans fermanı dikkate alındığında, haçların duvarlara yerleştirilmiş olması muhtemeldir. Dekorasyonun geri kalanı, değerli taşlar ve haçlarla iç içe geçmiş altın panellerle birleştirilmiş değerli ahşap ve fildişinden oluşuyordu. Tarihçiler, anikonik Suriye ve Filistin mozaik geleneklerinde yaygın olarak karşılaşılan bir stil olan figüratif temsillere bu kilisede atıfta bulunmazlar.
İnşaatın tamamlanmasından sonra Ebrehe çeşitli bölgelere propagandacılar göndererek mabedi ziyaret etmeleri için halkı San'a'ya çağırdı. Fakat bu kilisenin, İbrahim'den beri kutsal saydıkları Kâbe’nin yerine geçirilmek istenmesini hazmedemeyenler tarafından kiliseye saldırıda bulunuldu. Bunun üzere Ebrehe bazı kabilelere ve Mekke'ye seferler düzenledi. 685 yılında halifelik için hak iddiasında bulunan Abdullah bin Zübeyr, Mescid-i Haram'ın yeniden dekore edilmesinde kullanmak amacıyla kiliseden üç sütun ve birkaç mozaik aldı. Bu, İslam mimarisinde mozaiklerin kullanımının kaydedilen ilk örneklerinden oldu. Kilisenin Abbasi halifesi Mansûr saltanatına (754-775) kadar ayakta kaldığı ve yağmalandığı kaydedilmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f Fayda, Mustafa. "FİL VAK'ASI". islamansiklopedisi.org.tr. 14 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023.
- ^ Munro-Hay 1991, s. 57.
- ^ King 1980, s. 37.
- ^ King 1980, ss. 37–39.
- ^ a b King 1980, ss. 37–40.
- ^ Schulz, Matthias (21 Aralık 2012). "Buried Christian Empire Casts New Light on Early Islam". spiegel.de. 21 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023.
- ^ Guidetti 2009, s. 9.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kulleys Kilisesi veya Kalis Kilisesi Yemen in San a sehrinde 527 ile 560 larin sonlari arasinda Yemen krali Ebrehe tarafindan insa edilmis bir Miafizit Hristiyan kilisesiydi Kilisenin gosterisli suslemeleri kiliseyi Mekke deki Kabe ile rekabete sokarak onemli bir hac yeri haline getirmisti Ebrehe bu kiliseye benzer olarak Necran da Beni Haris kabilesi icin Taif te Beni Sakif kabilesi icin ve Yemen de kabilesi icin de kiliseler insa ettirmisti Kulleys KilisesiKilisenin kalintilarina ait 1942 tarihli bir fotograf Temel bilgilerKonumSan a YemenKoordinatlar15 21 14 K 44 13 05 D 15 35389 K 44 21806 D 15 35389 44 21806InancOryantal OrtodokslukDurumYikilmisMimariMimari turKiliseTamamlanma6 yuzyilArkaplanHimyar Kralligi nin hukumdari tarafindan Necran daki Hristiyan toplulugunun katledilmesinin ardindan Aksum un Miafizit krali Kaleb 520 yilinda Yemen kralligina cezalandirici bir sefere giriserek dindaslarinin intikamini almaya calisti Zu Nuvas tahttan indirildi ve olduruldu Akabinde Kaleb bir Hristiyan Himyar olan yi Esimiphaios Yemen bolgesinin genel valisi olarak atadi Ancak 535 civarinda Sumyafa Yemen e yerlesen ve Kaleb e harac vermeyen Etiyopyalilarin destegiyle Aksumlu komutan Ebrehe tarafindan tahttan indirildi Kaleb Ebrehe nin uzerine bir ordu gondermesine ragmen bu kuvvet dagilarak Ebrehe nin saflarina katildi Akabinde Yemen in yonetimi tamamen Ebrehe tarafindan ele gecirildi InsaatEbrehe halkinin cogunlugu Yahudi olan kralliginda Hristiyanligi yaymaya calisirken bir yandan da Arap coktanriciliginin onemli bir dini merkezi olan Mekke deki Kabe ye dusmanca bir tavir sergilemeye basladi Bu nedenle San a da Kulleys Kilisesi nin insa edilmesini emretti Boylece butun Araplar i kutsal saydiklari Kabe yerine bu kiliseyi tavaf etmeye zorlamak ayni zamanda Mekkeliler in giderek gelisen ticari faaliyetlerine engel olmak ve San a yi hem dini hem ticari bir merkez haline getirmek istiyordu Insaat icin hem Aksum a hem de Bizans Imparatorlugu na mektuplar gonderilerek mermer usta ve mozaik talep edildi O donemde Islam oncesi Arabistan ve Etiyopya da mozaik yapma geleneginin olmamasi ve Bizanslilarin diplomatik hedeflere ulasmak icin mozaikcileri sik sik kullanmasi Bizanslilarin bu talebi olumlu karsiladigini dogrular Tarihci Prokopius Imparator I Justinianus doneminde Ebrehe ye bir elci gonderildigini ve kilisenin insasinin 527 ile 560 larin sonlari arasinda oldugunu kaydeder Kilise Marib te bulunan eski bir kaleden getirilen yesil sari beyaz ve siyah taslar kullanilarak yapilmistir Kapi bronz veya bakirdan yapilmisken kilisenin girisinde mermer bir merdiven vardi Kilise eyvan ve kubbe olarak bilinen uc ayri mimari unsuru birlestirmisti 427 de yayinlanan ve uzerine basilabilecek yerlere hac konulmasini yasaklayan bir Bizans fermani dikkate alindiginda haclarin duvarlara yerlestirilmis olmasi muhtemeldir Dekorasyonun geri kalani degerli taslar ve haclarla ic ice gecmis altin panellerle birlestirilmis degerli ahsap ve fildisinden olusuyordu Tarihciler anikonik Suriye ve Filistin mozaik geleneklerinde yaygin olarak karsilasilan bir stil olan figuratif temsillere bu kilisede atifta bulunmazlar Insaatin tamamlanmasindan sonra Ebrehe cesitli bolgelere propagandacilar gondererek mabedi ziyaret etmeleri icin halki San a ya cagirdi Fakat bu kilisenin Ibrahim den beri kutsal saydiklari Kabe nin yerine gecirilmek istenmesini hazmedemeyenler tarafindan kiliseye saldirida bulunuldu Bunun uzere Ebrehe bazi kabilelere ve Mekke ye seferler duzenledi 685 yilinda halifelik icin hak iddiasinda bulunan Abdullah bin Zubeyr Mescid i Haram in yeniden dekore edilmesinde kullanmak amaciyla kiliseden uc sutun ve birkac mozaik aldi Bu Islam mimarisinde mozaiklerin kullaniminin kaydedilen ilk orneklerinden oldu Kilisenin Abbasi halifesi Mansur saltanatina 754 775 kadar ayakta kaldigi ve yagmalandigi kaydedilmistir Ayrica bakinizFil Yili Fil SuresiKaynakca a b c d e f Fayda Mustafa FIL VAK ASI islamansiklopedisi org tr 14 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2023 Munro Hay 1991 s 57 King 1980 s 37 King 1980 ss 37 39 a b King 1980 ss 37 40 Schulz Matthias 21 Aralik 2012 Buried Christian Empire Casts New Light on Early Islam spiegel de 21 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2023 Guidetti 2009 s 9