Kummuhu, Demir Çağı'nda Fırat'ın yukarısında hüküm süren Geç Hitit krallığı.
Kummuhu | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
?-MÖ 708 | |||||||||
Kummuhu ve diğer Geç Hitit krallıklarının konumlarını gösteren harita. | |||||||||
Başkent | Kummuhu | ||||||||
Yaygın dil(ler) | Luvice | ||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||
Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Günümüzdeki durumu | Türkiye |
Tarihçe
Bütün diğer geç Hitit krallıkları gibi Kummuhu da Asurlular ile istikrarsız ilişkiler içerisinde olduğu, MÖ 886 yılında Kummuhu Kralı Katazilu'nun Asurlulara vergi ödediği bilinmektedir. Asurluların, küçük krallıklara vergi karşılığında dış tehditlere karşı koruma sunarak kontrol altında tutma politikası Kummuhu için de uygulanmaktaydı.
Urartular tarafından oluşturulan ittifakta yer alan Kummuhu kralı, Asurlulara karşı ayaklansa da II. Sargon tarafından bastırılır ve başkent Mutalla isimli krala verilir. Ancak bu kral da Urartu ile ittifak yapınca II. Sargon Kummuhu'yu ele geçirir ve halkı Mezopotamya'nın güneyine sürerek yerlerine de Babillileri iskân etmiştir.
Konumu
Son araştırmalar ışığında bugünkü Adıyaman sınırları içerisinde kalan krallığın Birecik'e kadar uzandığı tespit edilmiştir. Kuzeyinde Melid, güneyinde Karkamış, batısındaysa Gurgum krallıkları bulunmaktaydı. Krallıkla aynı ismi taşıyan başkenti günümüzde Atatürk Barajı'nın altında kalmış olan Samsat Höyük'te yer almaktadır. Burada yürütülen kazılarda Demir Çağı katmanlarının kendisinden sonraki Kommagene başkentinin mimarisi altında tahrip olduğu anlaşılmıştır. Günümüzde Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesinde bulunan Pazarcık Steli'nde Gurgum ile Kummuhu arasındaki sınır çizilmektedir.
Krallar
Kral | Asurlu hâmisi |
---|---|
Katazilu (Hattušili?) | II. Aşurnasirpal (MÖ 884-859) III. Şalmanezer (MÖ 859-824) |
Kundašpi | III. Şalmanezer (MÖ 859-824) |
Ušpilulume (Šuppiluliuma) | III. Adad-nirari (MÖ 811-783) (MÖ 783-773) |
Hattušili? | ? (773-755) ? (MÖ 755-745) |
Kuštašpi | ? (MÖ 755-745) III. Tiglat-Pileser (MÖ 745-727) |
Mutallu (Muvattalli) | II. Sargon (MÖ 722-705) |
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kummuhu Demir Cagi nda Firat in yukarisinda hukum suren Gec Hitit kralligi Kummuhu MO 708Kummuhu ve diger Gec Hitit kralliklarinin konumlarini gosteren harita BaskentKummuhuYaygin dil ler LuviceHukumetMonarsiTarihce Kurulusu DagilisiMO 708Onculler ArdillarHititler Yeni Asur ImparatorluguGunumuzdeki durumuTurkiyeTarihceButun diger gec Hitit kralliklari gibi Kummuhu da Asurlular ile istikrarsiz iliskiler icerisinde oldugu MO 886 yilinda Kummuhu Krali Katazilu nun Asurlulara vergi odedigi bilinmektedir Asurlularin kucuk kralliklara vergi karsiliginda dis tehditlere karsi koruma sunarak kontrol altinda tutma politikasi Kummuhu icin de uygulanmaktaydi Urartular tarafindan olusturulan ittifakta yer alan Kummuhu krali Asurlulara karsi ayaklansa da II Sargon tarafindan bastirilir ve baskent Mutalla isimli krala verilir Ancak bu kral da Urartu ile ittifak yapinca II Sargon Kummuhu yu ele gecirir ve halki Mezopotamya nin guneyine surerek yerlerine de Babillileri iskan etmistir KonumuSon arastirmalar isiginda bugunku Adiyaman sinirlari icerisinde kalan kralligin Birecik e kadar uzandigi tespit edilmistir Kuzeyinde Melid guneyinde Karkamis batisindaysa Gurgum kralliklari bulunmaktaydi Krallikla ayni ismi tasiyan baskenti gunumuzde Ataturk Baraji nin altinda kalmis olan Samsat Hoyuk te yer almaktadir Burada yurutulen kazilarda Demir Cagi katmanlarinin kendisinden sonraki Kommagene baskentinin mimarisi altinda tahrip oldugu anlasilmistir Gunumuzde Kahramanmaras Arkeoloji Muzesinde bulunan Pazarcik Steli nde Gurgum ile Kummuhu arasindaki sinir cizilmektedir KrallarKral Asurlu hamisiKatazilu Hattusili II Asurnasirpal MO 884 859 III Salmanezer MO 859 824 Kundaspi III Salmanezer MO 859 824 Uspilulume Suppiluliuma III Adad nirari MO 811 783 MO 783 773 Hattusili 773 755 MO 755 745 Kustaspi MO 755 745 III Tiglat Pileser MO 745 727 Mutallu Muvattalli II Sargon MO 722 705 Kaynakca a b Yildirim Nurgul 2010 Anadolu da Bulunan Yeni Asurca Belgeler Tarih Arastirmalari Dergisi 29 48 Ankara Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Tarih Bolumu ss 119 135 doi 10 1501 Tarar 0000000472 ISSN 1015 1826