Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Kureyşan ya da Kureyşan ocağı, Tunceli'de bulunan bir seyyid ocağıdır.
Kureyşan isminin anlamı
Kureyşan isminin anlamı konusunda kaynaklarda farklı bilgiler yer almaktadır. Kureyşan isminin ocağa adını veren Hacı Kureyş'ten geldiği, Kureyş kelimesinin ise Koreyşan/Horeysan/Horasan kelimesinin halk dilinde aldığı biçimlenmeden kaynaklandığı değişik kaynaklar tarafından ifade edilmektedir. Kureyşan ocağı mensupları, soylarını İslâm peygamberi Muhammed’e dayandırsa da ocağın ismi, Muhammed’in mensup olduğu Kureyş kabilesinden gelmemektedir. Kureyşan; ismi Mahmud, lakabı Kureyş olan ve peygamber soyundan geldiği şecere ile tasdiklenmiş olan dervişten gelmektedir. Kureyşan, Kureyş ismine getirilen Farsça çoğul yapma eki olan -an ekiyle oluşturulmuştur.
Kureyşan ocağının Anadolu'ya gelişi
Kirmanşah ya da Horasan’da yerleşik bir hayat süren ocak, Moğol Devleti’nin kurulması nedeniyle 13. yüzyılın başlarında Tunceli’ye göç etmiştir. Ocağın bir kısmı Anadolu’nun çeşitli bölgelerine yayılmış, bir kısmı da Mazgirt’te kalmıştır. Ocağın Anadolu’ya yayılan üyelerinin çoğu, o zamanlar Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti olan Konya’ya gitmiş ve Karaman bölgesine yerleşmiştir. Eylül/Ekim 1747 tarihli I. Mahmud'un tuğrasını taşıyan şecere ile 10 Kasım 1721 tarihli III. Ahmet'in tuğrasını taşıyan şecereye göre ocağın yaşadığı Mazgirt yöresine Anadolu Selçuklu Sultanı Alâeddin Keykubad gelir ve kerametlerini duyduğu Kureyş’i sınar. Bunun üzerine dervişe istediği bir yere yerleşme hakkını verir. Böylece ocak üyelerinin bir kısmı, Hacı Kureyş’le birlikte Nazımiye yöresine yerleşir. Hacı Kureyş, daha sonra buradan ayrılmış ve en son Gaziantep Yukarı Kayabaşı’na yerleşip burada vefat etmiştir. Kureyş’in soyundan gelenler, Adıyaman Kındırali’ye göç etmişlerse de sonrasında Yukarı Kayabaşı’na geri dönmüşlerdir.
Kureyşan ocağının kolları
- Hüseynan
- Gulnan
- Kalyan
- Valyon
- Aliyon
- Heman
- Süleymaniyan
- Çitan
- Gudan
- Seyhan
- Gaziyan
Kureyşan ocağı mensuplarının yerleştiği yerler
Kureyşan ocağı mensupları; Erzincan, Pülümür, Tunceli, Mazgirt, Buğulu, Demirkapı, Çalga, Baylık, Doluküp, Kopuzlar, Atlantı, Aktuluk, Batman, Pülümür, Bozağa, Karabendi, Uzunkaya mezrası, Beyceköy'de; Nazımiye ilçesinin Dallıbahçe, Yazgeldi, Çevrecik, Ilısu, Ballıca, Güzelpınar, Turnayol, Eğribelen'de; Mazgirt ilçesinin Kalaycı, Ağaçerdi, Dazkaya, Tarlacık, Kızılcık köyü ve mezralarında; Hozat'ın Binalik, Ovacık köylerinde; Kiğı'nın Tekbaş, Dalbasan, Yavuztaş, Yazgünü ve Çayağzı köylerinde; ayrıca Karakoçan ilçesinin köylerinde yaşarlar.
Selçuklu döneminde Kureyşan ocağı
Anadolu'daki mevcut seyyid ocaklarının içinde en eski tarihli şecerename bu ocağın elindedir. Veriliş tarihi 1232 olan şecereyi Selçuklu sultanı I. Alaeddin Keykubad onaylamıştır. Ocak, gerek Anadolu Selçuklu Devleti gerek Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk yıllarında hürmet görmüştür.
Osmanlı döneminde Kureyşan ocağı
Osmanlı Devleti'nin İran'la giriştiği mezhepsel siyasî mücadele sırasında Yukarı Murat Havzası'ndaki Alevilerin dinî önderi olan Kureyşanlılar, Safevi Devleti'ne yakınlıklarından ötürü Osmanlı'nın Sünni uleması tarafından dışlanmıştır. Şah Veli İsyanı ve Kalender Şah İsyanı'na destek vermişlerdir.
Tanınırlık
Eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun mensup olduğu ocaktır.
Kaynakça
- ^ Naşit Hakkı Uluğ (1939). Tunceli Medeniyete Açılıyor. s. 60.
- ^ . 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2016.
- ^ Kibar Taş (2019). Orta Asya'dan Anadolu'ya Uzanan Köklü Tarihi ile Kureyşan Ocağı. Berikan Yayınevi. s. 55.
- ^ Taş, Kibar (1 Ocak 2018). "Kureyşan Aşireti'nin/Ocağı'nın 16. asırdaki Kureyş Cemaati ile tarihsel bağlamdaki yakınlığı". OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (43): 229-246. ISSN 1019-469X. 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2023.
- ^ a b Ali Kaya (2020). Dersim Tarihi. Pervane Yayınevi. s. 151.
- ^ . NTV. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
- ^ Ali Kemal Erdem (24 Ekim 2021). . Independent Türkçe. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
- ^ odatv4.com. . www.odatv4.com. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
Dış bağlantılar
- - Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu, “Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar (1453-1650)” 21 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kürdistan tarihinde Dêrsim - Nuri Dersimi
- Doğu aşiretleri ve emperyalizm - Mahmut Rişvanoğlu 2 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kızılbaş Alevi ocakları - Ali Yaman 2 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Kureysan haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Ocak 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Vikipedi nin kalite standartlarina ulasabilmesi icin bu maddenin veya bir bolumundeki ansiklopedik olmayan icerigin temizlenmesi gerekmektedir Goruslerinizi lutfen tartisma sayfasinda belirtiniz Ocak 2021 Kureysan ya da Kureysan ocagi Tunceli de bulunan bir seyyid ocagidir Kureysan isminin anlamiKureysan isminin anlami konusunda kaynaklarda farkli bilgiler yer almaktadir Kureysan isminin ocaga adini veren Haci Kureys ten geldigi Kureys kelimesinin ise Koreysan Horeysan Horasan kelimesinin halk dilinde aldigi bicimlenmeden kaynaklandigi degisik kaynaklar tarafindan ifade edilmektedir Kureysan ocagi mensuplari soylarini Islam peygamberi Muhammed e dayandirsa da ocagin ismi Muhammed in mensup oldugu Kureys kabilesinden gelmemektedir Kureysan ismi Mahmud lakabi Kureys olan ve peygamber soyundan geldigi secere ile tasdiklenmis olan dervisten gelmektedir Kureysan Kureys ismine getirilen Farsca cogul yapma eki olan an ekiyle olusturulmustur Kureysan ocaginin Anadolu ya gelisiKirmansah ya da Horasan da yerlesik bir hayat suren ocak Mogol Devleti nin kurulmasi nedeniyle 13 yuzyilin baslarinda Tunceli ye goc etmistir Ocagin bir kismi Anadolu nun cesitli bolgelerine yayilmis bir kismi da Mazgirt te kalmistir Ocagin Anadolu ya yayilan uyelerinin cogu o zamanlar Anadolu Selcuklu Devleti nin baskenti olan Konya ya gitmis ve Karaman bolgesine yerlesmistir Eylul Ekim 1747 tarihli I Mahmud un tugrasini tasiyan secere ile 10 Kasim 1721 tarihli III Ahmet in tugrasini tasiyan secereye gore ocagin yasadigi Mazgirt yoresine Anadolu Selcuklu Sultani Alaeddin Keykubad gelir ve kerametlerini duydugu Kureys i sinar Bunun uzerine dervise istedigi bir yere yerlesme hakkini verir Boylece ocak uyelerinin bir kismi Haci Kureys le birlikte Nazimiye yoresine yerlesir Haci Kureys daha sonra buradan ayrilmis ve en son Gaziantep Yukari Kayabasi na yerlesip burada vefat etmistir Kureys in soyundan gelenler Adiyaman Kindirali ye goc etmislerse de sonrasinda Yukari Kayabasi na geri donmuslerdir Kureysan ocaginin kollariHuseynan Gulnan Kalyan Valyon Aliyon Heman Suleymaniyan Citan Gudan Seyhan GaziyanKureysan ocagi mensuplarinin yerlestigi yerlerKureysan ocagi mensuplari Erzincan Pulumur Tunceli Mazgirt Bugulu Demirkapi Calga Baylik Dolukup Kopuzlar Atlanti Aktuluk Batman Pulumur Bozaga Karabendi Uzunkaya mezrasi Beycekoy de Nazimiye ilcesinin Dallibahce Yazgeldi Cevrecik Ilisu Ballica Guzelpinar Turnayol Egribelen de Mazgirt ilcesinin Kalayci Agacerdi Dazkaya Tarlacik Kizilcik koyu ve mezralarinda Hozat in Binalik Ovacik koylerinde Kigi nin Tekbas Dalbasan Yavuztas Yazgunu ve Cayagzi koylerinde ayrica Karakocan ilcesinin koylerinde yasarlar Selcuklu doneminde Kureysan ocagiAnadolu daki mevcut seyyid ocaklarinin icinde en eski tarihli secerename bu ocagin elindedir Verilis tarihi 1232 olan secereyi Selcuklu sultani I Alaeddin Keykubad onaylamistir Ocak gerek Anadolu Selcuklu Devleti gerek Osmanli Imparatorlugu nun ilk yillarinda hurmet gormustur Osmanli doneminde Kureysan ocagiOsmanli Devleti nin Iran la giristigi mezhepsel siyasi mucadele sirasinda Yukari Murat Havzasi ndaki Alevilerin dini onderi olan Kureysanlilar Safevi Devleti ne yakinliklarindan oturu Osmanli nin Sunni ulemasi tarafindan dislanmistir Sah Veli Isyani ve Kalender Sah Isyani na destek vermislerdir TaninirlikEski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Baskani Kemal Kilicdaroglu nun mensup oldugu ocaktir Kaynakca Nasit Hakki Ulug 1939 Tunceli Medeniyete Aciliyor s 60 27 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Eylul 2016 Kibar Tas 2019 Orta Asya dan Anadolu ya Uzanan Koklu Tarihi ile Kureysan Ocagi Berikan Yayinevi s 55 Tas Kibar 1 Ocak 2018 Kureysan Asireti nin Ocagi nin 16 asirdaki Kureys Cemaati ile tarihsel baglamdaki yakinligi OTAM Ankara Universitesi Osmanli Tarihi Arastirma ve Uygulama Merkezi Dergisi 43 229 246 ISSN 1019 469X 30 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2023 a b Ali Kaya 2020 Dersim Tarihi Pervane Yayinevi s 151 NTV 9 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Temmuz 2023 Ali Kemal Erdem 24 Ekim 2021 Independent Turkce 25 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Temmuz 2023 odatv4 com www odatv4 com 28 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Temmuz 2023 Dis baglantilar Prof Dr Yusuf Halacoglu Anadolu da Asiretler Cemaatler Oymaklar 1453 1650 21 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kurdistan tarihinde Dersim Nuri Dersimi Dogu asiretleri ve emperyalizm Mahmut Risvanoglu 2 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kizilbas Alevi ocaklari Ali Yaman 2 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde