Kuruçay Höyüğü, Burdur'un 15 km. batısında, Kuruçay köyünün 1,5 km. güneybatısında yer alan bir höyüktür. Höyük, Burdur Gölü'ne bakan bir tepe üzerinde yer alıp üç yanı derin dere yataklarıyla çevrilidir. Buradaki arkeolojik yerleşim 90 x 60 metre boyutlarında ve 8 metre yüksekliktedir. Höyüğün en üst noktası Burdur Gölü'nden 110 metre yüksekliktedir.
Arkeolojik Höyük | |
Adı: | Kuruçay Höyüğü |
il: | Burdur |
İlçe: | Merkez |
Köy: | Kuruçay |
Türü: | Höyük |
Tahribat: | yapılaşma |
Tescil durumu: | |
Tescil No ve derece: | |
Tescil tarihi: | |
Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
Höyükteki ilk araştırmalar 1964 yılında Hacılar Höyük kazıları sırasında J. Birmingham tarafından yapılan yüzey araştırmasıdır. Daha sonra Burdur Müzesi, 1972-74 ve 1975 yıllarında ise İstanbul Üniversitesi İlkçağ Tarihi Bölümü'nden M. Özsait, bölgedeki araştırmaları sırasında Kuruçay Höyüğü'nde yüzey toplamaları yapmışlardır. Kazı çalışmaları ise 1978-1988 yıllarında İstanbul Üniversitesi tarafından Prof. Dr. başkanlığında yapılmıştır. Prof. Dr. Refik Duru, çalışmalarını ayrıntılı biçimde yayımlamıştır.
Tabakalanma
Kuruçay Höyüğü Neolitik Çağ, Kalkolitik Çağ ve Tunç Çağı'nda iskan edilmiştir. Toplam 13 yapı katı açığa çıkarılmıştır. Yukarıdan aşağıya (yeniden eskiye) yapı katlarının tarihlenmesi şu şekildedir.
- 1. yapı katı İlk Tunç Çağı II,
- 2. yapı katı İlk Tunç Çağı II ve I,
- 3. - 6. yapı katları Geç Kalkolitik,
- 7. – 10. yapı katları Erken Kalkolitik,
- 11. yapı katı Geç Neolitik,
- 12. ve 13. yapı katları Erken Neolitik
Geç Kalkolitik'in son yapı katı olan 6, kendi içindeki 6A evresi, yine kendi içinde 6A1, 6A2, bu da geç ve erken olarak değerlendirilmiştir.
Buluntular
Mimari
En alttan 7. yapı katına kadar tahribatın fazla olmasın nedeniyle mimari hakkında fikir edinmek mümkün olmamaktadır. Buna karşın düzenli bir mimarinin olmadığı, gelişigüzel bir yapılanmaya gidildiği görülmektedir. Erken Kalkolitik yerleşmelerin sonuncu yapı katı olan 7. yapı katında ise bu durum tümüyle değişmiştir, hem iyi korunmuşlardır hem de bir ön planlama olduğu anlaşılmaktadır. Yine de planlı bir sokak ağı olmayıp dar aralıklar ve meydanlar görülmektedir. Yapılar taş temeller üzerine üstü çamurla sıvanıp düzeltilerek kerpiç duvarlar olarak yapılmıştır. En büyükleri 8 x 7,5 metre olan evler dikdörtgen ya da yamuk planlıdır. Biri dışında diğer evler tek odalıdır. Yerleşmenin, 1,3 metre taş temel üzerine inşa edilmiş bir surla çevrili olduğu görülmektedir.
Geç Kalkolitik yerleşmenin son evresi olan 6A2'de mimari yapı belirgin biçimde değişiklik göstermiştir, sokaklar ve avluların üstü kapatılmıştır. 6A yerleşmesi genel planda dışa kapalı savunmayı öne çıkaran bir kasaba görünümündedir. Kasabanın doğuda, kuzeyde ve kuzeybatıda olmak üzere üç girişi bulunmaktadır. Bu kapılar bir iç avlu, geçit ve aralıklarla, sonunda kasabanın sokaklarına ulaşacak meydanlara bağlantılıdır. Merkezdeki üç yapıdan biri tapınak, diğer ikisi de "Bey'in özel konutları" olarak değerlendirilmiştir. Tapınak olarak değerlendirilen yapı içinde iki dikme, ortada ocak/sunak, yalaklı bir fırın ve ocak, topraktan dikdörtgen bir masa yer almaktadır. Tapınak yanına 6A1 döneminde bir depo eklenmiştir.
Yine Geç Kalkolitik yerleşmedeki 4. yapı katı çok fazla tahrip olmuş durumdadır. Ayrıca kasabanın çevresinin kalın bir duvarla çevrili olduğu görülür.
Çanak çömlek
Erken Kalkolitik yerleşmeleri baştan sona Neolitik yerleşmelerden gelen çanak çömlek geleneğini sürdürmüştür. Bu yerleşmenin son katmanında ise farklı bir gelenek görülmektedir. Pişmiş topraktan yapılma kaşıkların sapları, kapların tutamaklarında, çoğunun boğa başları olduğu hayvan betimlemeleri görülür.
Heykelcikler
Erken Kalkolitik yerleşme katlarında çok sayıda kilden yapılma kadın heykelcikleri bulunmuştur. Bu tabakada hayvan figürlere pek rastlanmaz. Geç Kalkolitik'te ise kil yontular oldukça azdır. Bir ana tanrıça heykelciği ile koyun ve keçi heykelcikleri bulunmuştur.
Yontma taş
Kalkolitik yontma taş endüstrisi esas olarak, muhtemelen yakın kuzeydeki Bağ Deresi kaynaklı çakmak taşı kullanmıştır. Az miktarda obsidiyen çalışılmıştır.
Gömü
Erken Kalkolitik yerleşmede üç mezar bulunmuş olmasına karşın Geç Kalkolitik'te 50 çömlek mezar ile dört gömü bulunmuştur. Bunların çoğu evlerin altındadır. Çömlek mezarlar ise çocuk ölüler içindir. Buluntular ölülerin kumaşa sarılarak gömüldüğünü göstermektedir. Gömü armağanı bulunmamaktadır.
Hayvan kalıntıları
Erken Kalkolitik yapı katlarında (Bos primigenius), koyun, keçi, yaban domuzu, yaban koyunu (Ovis ammon), yaban mandası (Bos bufalo) alageyik (Cervus elaphus) buluntuları ele geçmiştir. İncelemeler, bunların tam olarak evcilleşmediğini, her ne kadar koyun ve keçinin yetiştirildiği anlaşılıyorsa da çoğunun yabanıl türler olduğun göstermektedir.
Bitki kalıntıları
Yerleşmede beslenme ekonomisinin buğdaygiller (Triticum vulgare) tabanlı olduğu anlaşılmaktadır. Bunları , altı sıralı arpa (Hordeum vulgare), ayrıca mercimek (Lens culinaris) oluşturmaktadır.
Değerlendirme
Kuruçay Höyüğü'nde Geç Neolitik Çağ ile Erken Kalkolitik Çağ yerleşimlerinin tek bir kültür olduğu kabul edilmektedir. Geç Kalkolitik yerleşme ise "yeni bir yaşam sürecini" ifade etmektedir. Bu iki kültür arasında saptanan farklılıklar göz önüne alındığında Kuruçay Höyüğü'nün, eskisiyle ilişkisi olmayan farklı bir topluluk tarafından iskan edilmeye başladığı ortaya çıkmaktadır.
Erken Kalkolitik için tarihlendirme günümüzden 7.214 (+- 38) yıl olarak öngörülmektedir. Geç Kalkolitik ise günümüzden 4.740 – 4.620 yıl öncesine tarihlenmektedir.
Dış bağlantılar
- Prof. Dr. Refik Duru, Kuruçay Höyüğü Kazıları 1980 T.C. Kültür Bakanlığı III. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1981 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kurucay Hoyugu Burdur un 15 km batisinda Kurucay koyunun 1 5 km guneybatisinda yer alan bir hoyuktur Hoyuk Burdur Golu ne bakan bir tepe uzerinde yer alip uc yani derin dere yataklariyla cevrilidir Buradaki arkeolojik yerlesim 90 x 60 metre boyutlarinda ve 8 metre yuksekliktedir Hoyugun en ust noktasi Burdur Golu nden 110 metre yuksekliktedir Arkeolojik HoyukAdi Kurucay Hoyuguil BurdurIlce MerkezKoy KurucayTuru HoyukTahribat yapilasmaTescil durumu Tescil No ve derece Tescil tarihi Arastirma yontemi KaziKazilarHoyukteki ilk arastirmalar 1964 yilinda Hacilar Hoyuk kazilari sirasinda J Birmingham tarafindan yapilan yuzey arastirmasidir Daha sonra Burdur Muzesi 1972 74 ve 1975 yillarinda ise Istanbul Universitesi Ilkcag Tarihi Bolumu nden M Ozsait bolgedeki arastirmalari sirasinda Kurucay Hoyugu nde yuzey toplamalari yapmislardir Kazi calismalari ise 1978 1988 yillarinda Istanbul Universitesi tarafindan Prof Dr baskanliginda yapilmistir Prof Dr Refik Duru calismalarini ayrintili bicimde yayimlamistir TabakalanmaKurucay Hoyugu Neolitik Cag Kalkolitik Cag ve Tunc Cagi nda iskan edilmistir Toplam 13 yapi kati aciga cikarilmistir Yukaridan asagiya yeniden eskiye yapi katlarinin tarihlenmesi su sekildedir 1 yapi kati Ilk Tunc Cagi II 2 yapi kati Ilk Tunc Cagi II ve I 3 6 yapi katlari Gec Kalkolitik 7 10 yapi katlari Erken Kalkolitik 11 yapi kati Gec Neolitik 12 ve 13 yapi katlari Erken Neolitik Gec Kalkolitik in son yapi kati olan 6 kendi icindeki 6A evresi yine kendi icinde 6A1 6A2 bu da gec ve erken olarak degerlendirilmistir BuluntularMimari En alttan 7 yapi katina kadar tahribatin fazla olmasin nedeniyle mimari hakkinda fikir edinmek mumkun olmamaktadir Buna karsin duzenli bir mimarinin olmadigi gelisiguzel bir yapilanmaya gidildigi gorulmektedir Erken Kalkolitik yerlesmelerin sonuncu yapi kati olan 7 yapi katinda ise bu durum tumuyle degismistir hem iyi korunmuslardir hem de bir on planlama oldugu anlasilmaktadir Yine de planli bir sokak agi olmayip dar araliklar ve meydanlar gorulmektedir Yapilar tas temeller uzerine ustu camurla sivanip duzeltilerek kerpic duvarlar olarak yapilmistir En buyukleri 8 x 7 5 metre olan evler dikdortgen ya da yamuk planlidir Biri disinda diger evler tek odalidir Yerlesmenin 1 3 metre tas temel uzerine insa edilmis bir surla cevrili oldugu gorulmektedir Gec Kalkolitik yerlesmenin son evresi olan 6A2 de mimari yapi belirgin bicimde degisiklik gostermistir sokaklar ve avlularin ustu kapatilmistir 6A yerlesmesi genel planda disa kapali savunmayi one cikaran bir kasaba gorunumundedir Kasabanin doguda kuzeyde ve kuzeybatida olmak uzere uc girisi bulunmaktadir Bu kapilar bir ic avlu gecit ve araliklarla sonunda kasabanin sokaklarina ulasacak meydanlara baglantilidir Merkezdeki uc yapidan biri tapinak diger ikisi de Bey in ozel konutlari olarak degerlendirilmistir Tapinak olarak degerlendirilen yapi icinde iki dikme ortada ocak sunak yalakli bir firin ve ocak topraktan dikdortgen bir masa yer almaktadir Tapinak yanina 6A1 doneminde bir depo eklenmistir Yine Gec Kalkolitik yerlesmedeki 4 yapi kati cok fazla tahrip olmus durumdadir Ayrica kasabanin cevresinin kalin bir duvarla cevrili oldugu gorulur Canak comlek Erken Kalkolitik yerlesmeleri bastan sona Neolitik yerlesmelerden gelen canak comlek gelenegini surdurmustur Bu yerlesmenin son katmaninda ise farkli bir gelenek gorulmektedir Pismis topraktan yapilma kasiklarin saplari kaplarin tutamaklarinda cogunun boga baslari oldugu hayvan betimlemeleri gorulur Heykelcikler Erken Kalkolitik yerlesme katlarinda cok sayida kilden yapilma kadin heykelcikleri bulunmustur Bu tabakada hayvan figurlere pek rastlanmaz Gec Kalkolitik te ise kil yontular oldukca azdir Bir ana tanrica heykelcigi ile koyun ve keci heykelcikleri bulunmustur Yontma tas Kalkolitik yontma tas endustrisi esas olarak muhtemelen yakin kuzeydeki Bag Deresi kaynakli cakmak tasi kullanmistir Az miktarda obsidiyen calisilmistir Gomu Erken Kalkolitik yerlesmede uc mezar bulunmus olmasina karsin Gec Kalkolitik te 50 comlek mezar ile dort gomu bulunmustur Bunlarin cogu evlerin altindadir Comlek mezarlar ise cocuk oluler icindir Buluntular olulerin kumasa sarilarak gomuldugunu gostermektedir Gomu armagani bulunmamaktadir Hayvan kalintilari Yaban sigiri Erken Kalkolitik yapi katlarinda Bos primigenius koyun keci yaban domuzu yaban koyunu Ovis ammon yaban mandasi Bos bufalo alageyik Cervus elaphus buluntulari ele gecmistir Incelemeler bunlarin tam olarak evcillesmedigini her ne kadar koyun ve kecinin yetistirildigi anlasiliyorsa da cogunun yabanil turler oldugun gostermektedir Bitki kalintilari Yerlesmede beslenme ekonomisinin bugdaygiller Triticum vulgare tabanli oldugu anlasilmaktadir Bunlari alti sirali arpa Hordeum vulgare ayrica mercimek Lens culinaris olusturmaktadir DegerlendirmeKurucay Hoyugu nde Gec Neolitik Cag ile Erken Kalkolitik Cag yerlesimlerinin tek bir kultur oldugu kabul edilmektedir Gec Kalkolitik yerlesme ise yeni bir yasam surecini ifade etmektedir Bu iki kultur arasinda saptanan farkliliklar goz onune alindiginda Kurucay Hoyugu nun eskisiyle iliskisi olmayan farkli bir topluluk tarafindan iskan edilmeye basladigi ortaya cikmaktadir Erken Kalkolitik icin tarihlendirme gunumuzden 7 214 38 yil olarak ongorulmektedir Gec Kalkolitik ise gunumuzden 4 740 4 620 yil oncesine tarihlenmektedir Dis baglantilarProf Dr Refik Duru Kurucay Hoyugu Kazilari 1980 T C Kultur Bakanligi III Kazi Sonuclari Toplantisi 1981 12 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b c d e f g h i j k l m n o TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 27 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2012 Refik Duru III Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 6 Refik Duru VI Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 6 Refik Duru VIII Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 75