Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kutlu Adalı, (d. 1935, Lefkoşa - ö. 6 Temmuz 1996, Kuzey Lefkoşa) Kıbrıs Türkü gazeteci, şair, yazar, bürokrat.
| Kutlu Adalı | |
|---|---|
 Kutlu Adalı'nın bir portresi | |
| Doğum | 1935 Lefkoşa, Kıbrıs |
| Ölüm | 6 Temmuz 1996 (60-61 yaşlarında) Kuzey Lefkoşa, KKTC |
| Meslek | Gazeteci, şair, yazar, devlet memuru |
| Dil | Türkçe |
| İkamet | Lefkoşa |
| Milliyet | Kıbrıs Türkü |
| Vatandaşlık | KKTC |
| Dönem | 1959 - 1996 |
| Tür | Şiir, tiyatro oyunu |
| Konu | Söyleşi, gezi yazısı, siyaset, güncel |
| Evlilik | İlkay Adalı |
Hayatı
3 Ocak 1935'te Lefkoşa'da doğan Kutlu Adalı, ailesiyle 1938'de Antalya'ya göç etti. İlk, orta ve lise eğitimini Antalya'da tamamladı. 1954 yılında Kıbrıs'a döndü. 1950'lerden itibaren Kıbrıs'ta yazıları yayımlanmaya başladı. 1959'da tarafından yayımlanan gazetesinde yazı işleri müdürü olarak gazetecilik mesleğine girdi. Yine 1959 yılında Beşparmak Yayınevi'ni kurdu. Beşparmak adında kültür dergisini çıkardı. Söz, Ortam, Kıbrıs Postası ve Yenidüzen gazetelerinde köşe yazarlığı yaptı.
Kutlu Adalı, 1961'den 1972 yılına kadar Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın özel sekreterliğini yaptı. Bu görevden ayrıldıktan sonra Bayrak Radyo Televizyon Kurumu'nda çalışmaya başlar. 1974 yılında Nüfus Kayıt Dairesi'nin kimlik kartları bölüm başkanlığı görevine getirildi. 1979 yılında KKTC Turizm Bürosu danışmanlığına tayin edilir. 1987 yılında bu görevden emekliye ayrılır.
Kutlu Adalı, memurluk hayatında Kerem Atlı müstear ismiyle çeşitli yayınlarda yazılar yazdı. 1981 yılından itibaren yazılarında gerçek adını kullanmaya başladı. 1989 yılından itibaren de Yenidüzen gazetesinde yazmaya başladı. İsmail Bozkurt'un ifadesine göre "eleştirel, uyarıcı, yergi ağırlıklı ama kültürel birikimi olan" yazılar kaleme alan Adalı, eleştirileri nedeniyle dönemin siyasilerinden tepki topladığı gibi evine polis baskınları ve aramalarla karşı karşıya kaldı, mahkemelik oldu. Bu dönemde evi "birkaç kez" taşlandı ve kurşunlandı.
Kıbrıs Sorunu'nda çözüm taraftarı olan ve adada tek devletli bir idare teşkil edilmesini savunan Adalı, Rauf Denktaş ile zaman zaman görüş ayrılıkları yaşadı. Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs devletinin iç işlerine müdahale etmesine, Kıbrıs’ta kontrgerilla tipi yasadışı ve karanlık yapılanmalara karşıydı.
Fakat kamu hizmetinden ayrılması ile 1985'ten sonra Denktaş'a muhalefet eden ve Kıbrıslılık kavramını öne çıkaran köşe yazıları yazmaya başladı. Kıbrıs Türk Barış Derneği ile Bağımsız ve Federal Bir Kıbrıs İçin Temas Grubu'nun kurucuları arasında yer aldı.
Suikast
16 Mart 1996 tarihinde Gazimağusa’da tarihî bir eser olan St. Barnabas Manastırı'na silahlı ve maskeli bir grup tarafından bir soygun düzenlendi. Kuzey Kıbrıs'ta, Güney Kıbrıs'ta ve Türkiye'de bu tuhaf soygun hakkında çeşitli iddialar yayımlandı. Ancak soygun ya da baskının kimler tarafından, ne amaçla gerçekleştirildiği aydınlatılamadı. Yenidüzen gazetesi ve Kutlu Adalı, ısrarla soygunun aydınlatılması yönünde yayın yaptı. Kutlu Adalı, 17 Mart 1996 tarihinde soyguna katılan arabaların renklerinin ve plakalarının kaydedildiğini, arabaların iki Sivil Savunma Örgütü mensubu üzerine kayıtlı olduğunu yazdı. Bu yazının ardından Kutlu Adalı, Sivil Savunma Örgütü’nün Yenidüzen gazetesini arayarak kendilerini tehdit ettiklerini açıkladı. Kutlu Adalı'nın yazıları devam etti. 23 Mart 1996'da olayın soygun ya da baskın olmadığını, Kıbrıs Harekatı'nda görev yapmış ve yasadışı işlere bulaşmış askerlerin harekat sırasında Rum evlerinden çaldıkları mücevher ve değerli eşyaları St. Barnabas Manastırı'na sakladıklarını ve söz konusu baskının işte bu ganimeti almak amacıyla düzenlendiği yönünde söylentiler dolaştığını yazdı.
Kutlu Adalı, 6 Temmuz 1996 gecesi evinin önünde gerçekleştirilen silahlı saldırıda öldürüldü. Polis Genel Müdürlüğü'nün başlattığı soruşturma sonuç vermedi ve cinayeti kimin işlediği belirlenemedi. Bunun üzerine eşi , Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde Türkiye aleyhine dava açtı. 31 Mart 2005'te mahkeme, cinayet hakkında yeterli ve inandırıcı araştırma yapılmadığı gerekçesi ile Türkiye'yi mahkûm etti. Manevî tazminat olarak İlkay Adalı'ya üç ay içinde ödenmek üzere 20 bin avro, mahkeme masrafları için ise 75 bin avro, toplamda ise 95 bin avro Türkiye'ye para cezası kesildi.
Cinayet çeşitli kesimleri ifade özgürlüğünü savunucu tepkilere itti. Burhan Eraslan, verilen tepkileri "Gerçekten de bu cinayet, Kutlu Adalı'nın yazılarında talep ettiği gibi 'konuşan toplum'un başlangıcı oldu." diyerek yorumladı.
Sedat Peker, 23 Mayıs 2021 tarihinde YouTube aracılığıyla Kutlu Adalı cinayetiyle ilgili bildiklerini anlattı. Peker, Adalı cinayetiyle ilgili dönemin Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar’ı ve Ağar'ın çalışma arkadaşı Korkut Eken’i işaret etti. Kendisinden suikast için tetikçi istendiğini, kardeşi Atilla Peker'i görevlendirdiğini, ancak suikastin başka bir grup tarafından yapıldığını iddia etti.
Eserleri
- Köy Raporları, 1961, 1962, 1963
- Dağarcık, 1963, (Gezi yazıları)
- Söyleşi, 1968,
- Çirkin Politikacı Pof, 1969 (Hiciv)
- Hayvanistan, 1969 (Hiciv)
- Sancılı Toplum, 1969
- Köprü, 1969, (Oyun)
- Şago, 1970, (Oyun)
- Nasrettin Hoca ve Kıbrıs, 1971
Kaynakça
- ^ . www.cypnet.co.uk. 23 Kasım 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ a b Bozkurt, İsmail (2019). "Kutlu Adalı". Bozkurt, İsmail; Karakartal, Oğuz (Ed.). Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017). 2. Ankara: Kıbrıs Türk Edebiyatı Araştırma ve Tanıtma Projesi. ss. 329-333. ISBN .
- ^ a b c "Erdal Güven'in Kutlu Adalı hakkındaki yazısı". Radikal. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2010.
- ^ a b Güven, Erdal (3 Nisan 2005). "Kutlu Adalı..." Radikal. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2010.
- ^ Oğur, Yıldıray. . KARAR. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ . Bianet. 23 Mart 1996. 20 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021.
- ^ Eraslan, Burhan (2016), Kuzey Kıbrıs'ta Basın Özgürlüğü, Lefkoşa: Işık Kitabevi Yayınları, ss. 207-210
- ^ . Sedat Peker. 23 Mayıs 2021. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Serbestiyet (23 Mayıs 2021). . serbestiyet.com. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ "Atilla Peker, suç duyurusunun detaylarını anlattı". KARAR. 26 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kutlu Adali d 1935 Lefkosa o 6 Temmuz 1996 Kuzey Lefkosa Kibris Turku gazeteci sair yazar burokrat Kutlu AdaliKutlu Adali nin bir portresiDogum1935 Lefkosa KibrisOlum6 Temmuz 1996 60 61 yaslarinda Kuzey Lefkosa KKTCMeslekGazeteci sair yazar devlet memuruDilTurkceIkametLefkosaMilliyetKibris TurkuVatandaslikKKTCDonem1959 1996TurSiir tiyatro oyunuKonuSoylesi gezi yazisi siyaset guncelEvlilikIlkay AdaliHayati3 Ocak 1935 te Lefkosa da dogan Kutlu Adali ailesiyle 1938 de Antalya ya goc etti Ilk orta ve lise egitimini Antalya da tamamladi 1954 yilinda Kibris a dondu 1950 lerden itibaren Kibris ta yazilari yayimlanmaya basladi 1959 da tarafindan yayimlanan gazetesinde yazi isleri muduru olarak gazetecilik meslegine girdi Yine 1959 yilinda Besparmak Yayinevi ni kurdu Besparmak adinda kultur dergisini cikardi Soz Ortam Kibris Postasi ve Yeniduzen gazetelerinde kose yazarligi yapti Kutlu Adali 1961 den 1972 yilina kadar Cumhurbaskani Rauf Denktas in ozel sekreterligini yapti Bu gorevden ayrildiktan sonra Bayrak Radyo Televizyon Kurumu nda calismaya baslar 1974 yilinda Nufus Kayit Dairesi nin kimlik kartlari bolum baskanligi gorevine getirildi 1979 yilinda KKTC Turizm Burosu danismanligina tayin edilir 1987 yilinda bu gorevden emekliye ayrilir Kutlu Adali memurluk hayatinda Kerem Atli mustear ismiyle cesitli yayinlarda yazilar yazdi 1981 yilindan itibaren yazilarinda gercek adini kullanmaya basladi 1989 yilindan itibaren de Yeniduzen gazetesinde yazmaya basladi Ismail Bozkurt un ifadesine gore elestirel uyarici yergi agirlikli ama kulturel birikimi olan yazilar kaleme alan Adali elestirileri nedeniyle donemin siyasilerinden tepki topladigi gibi evine polis baskinlari ve aramalarla karsi karsiya kaldi mahkemelik oldu Bu donemde evi birkac kez taslandi ve kursunlandi Kibris Sorunu nda cozum taraftari olan ve adada tek devletli bir idare teskil edilmesini savunan Adali Rauf Denktas ile zaman zaman gorus ayriliklari yasadi Turkiye nin Kuzey Kibris devletinin ic islerine mudahale etmesine Kibris ta kontrgerilla tipi yasadisi ve karanlik yapilanmalara karsiydi Fakat kamu hizmetinden ayrilmasi ile 1985 ten sonra Denktas a muhalefet eden ve Kibrislilik kavramini one cikaran kose yazilari yazmaya basladi Kibris Turk Baris Dernegi ile Bagimsiz ve Federal Bir Kibris Icin Temas Grubu nun kuruculari arasinda yer aldi SuikastKutlu Adali nin mezari 16 Mart 1996 tarihinde Gazimagusa da tarihi bir eser olan St Barnabas Manastiri na silahli ve maskeli bir grup tarafindan bir soygun duzenlendi Kuzey Kibris ta Guney Kibris ta ve Turkiye de bu tuhaf soygun hakkinda cesitli iddialar yayimlandi Ancak soygun ya da baskinin kimler tarafindan ne amacla gerceklestirildigi aydinlatilamadi Yeniduzen gazetesi ve Kutlu Adali israrla soygunun aydinlatilmasi yonunde yayin yapti Kutlu Adali 17 Mart 1996 tarihinde soyguna katilan arabalarin renklerinin ve plakalarinin kaydedildigini arabalarin iki Sivil Savunma Orgutu mensubu uzerine kayitli oldugunu yazdi Bu yazinin ardindan Kutlu Adali Sivil Savunma Orgutu nun Yeniduzen gazetesini arayarak kendilerini tehdit ettiklerini acikladi Kutlu Adali nin yazilari devam etti 23 Mart 1996 da olayin soygun ya da baskin olmadigini Kibris Harekati nda gorev yapmis ve yasadisi islere bulasmis askerlerin harekat sirasinda Rum evlerinden caldiklari mucevher ve degerli esyalari St Barnabas Manastiri na sakladiklarini ve soz konusu baskinin iste bu ganimeti almak amaciyla duzenlendigi yonunde soylentiler dolastigini yazdi Kutlu Adali 6 Temmuz 1996 gecesi evinin onunde gerceklestirilen silahli saldirida olduruldu Polis Genel Mudurlugu nun baslattigi sorusturma sonuc vermedi ve cinayeti kimin isledigi belirlenemedi Bunun uzerine esi Avrupa Insan Haklari Mahkemesi nde Turkiye aleyhine dava acti 31 Mart 2005 te mahkeme cinayet hakkinda yeterli ve inandirici arastirma yapilmadigi gerekcesi ile Turkiye yi mahkum etti Manevi tazminat olarak Ilkay Adali ya uc ay icinde odenmek uzere 20 bin avro mahkeme masraflari icin ise 75 bin avro toplamda ise 95 bin avro Turkiye ye para cezasi kesildi Cinayet cesitli kesimleri ifade ozgurlugunu savunucu tepkilere itti Burhan Eraslan verilen tepkileri Gercekten de bu cinayet Kutlu Adali nin yazilarinda talep ettigi gibi konusan toplum un baslangici oldu diyerek yorumladi Sedat Peker 23 Mayis 2021 tarihinde YouTube araciligiyla Kutlu Adali cinayetiyle ilgili bildiklerini anlatti Peker Adali cinayetiyle ilgili donemin Emniyet Genel Muduru Mehmet Agar i ve Agar in calisma arkadasi Korkut Eken i isaret etti Kendisinden suikast icin tetikci istendigini kardesi Atilla Peker i gorevlendirdigini ancak suikastin baska bir grup tarafindan yapildigini iddia etti EserleriKoy Raporlari 1961 1962 1963 Dagarcik 1963 Gezi yazilari Soylesi 1968 Cirkin Politikaci Pof 1969 Hiciv Hayvanistan 1969 Hiciv Sancili Toplum 1969 Kopru 1969 Oyun Sago 1970 Oyun Nasrettin Hoca ve Kibris 1971Kaynakca www cypnet co uk 23 Kasim 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2021 a b Bozkurt Ismail 2019 Kutlu Adali Bozkurt Ismail Karakartal Oguz Ed Kibris Turk Edebiyati Tarihi 1571 2017 2 Ankara Kibris Turk Edebiyati Arastirma ve Tanitma Projesi ss 329 333 ISBN 978 605 4598 46 5 a b c Erdal Guven in Kutlu Adali hakkindaki yazisi Radikal 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2010 a b Guven Erdal 3 Nisan 2005 Kutlu Adali Radikal 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2010 Ogur Yildiray KARAR 24 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2021 Bianet 23 Mart 1996 20 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2021 Eraslan Burhan 2016 Kuzey Kibris ta Basin Ozgurlugu Lefkosa Isik Kitabevi Yayinlari ss 207 210 Sedat Peker 23 Mayis 2021 23 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Serbestiyet 23 Mayis 2021 serbestiyet com 23 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2021 Atilla Peker suc duyurusunun detaylarini anlatti KARAR 26 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2022