Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ağustos 2013) |
Türk, Moğol ve Japon halklarının tarihin derinliklerinden gelen sporları. Bele bir kuşak sarılır ve sporcular birbirlerinin sadece kuşaklarından tutarak hasmının sırtını yere getirmesi amacına dayanır. Bu spor bugün hala Orta Asya'da, Türkiye'de (Tatarların tepreş şenliklerinde görülebilir) ve Japonlarda Sumo Güreşi olarak yaşatılmaktadır.Kırım lehçesinde "küreş " denilen bu güreşler Türkiye'de hıdırellez, tepreş denilen eğlencelerde ve düğünlerde gelin geldikten sonra Kırım Türklerinin gelenekleri olarak yapılmaktadır. Davul zuma eşliğinde yapılan bu güreşleri kadınlar da seyredebilmektedirler. Kuşak güreşinin kendisine has özellikleri ve uyulması gereken kaideleri vardır. Bunlar şöyledir: güreşilecek yer çim veya biraz yumuşak toprak olmalıdır. Güreşçiler yaş ve ağırlık göz önünde tutularak üç boya ayrılır. Pehlivanlar soyunmazlar; yalnız ceketlerini ve ayakkabılarını çıkarırlar. İki metre uzunluğunda yünden dokuma kuşak hazır bulundurulur. Güreşin usul ve kaidelerini bilen tecrübeli ve tanınmış pehlivanlardan bir başhakem ve iki yardımcı hakem seçilir. Güreşilecek meydana hakemlerden başka kimse giremez. Güreşe başlamadan önce. Başhakem güreşin usul ve kaidelerini güreşçilere hatırlatır. Önce üçüncü boydan genç güreşçiler güreşirler. Adlan söylenilerek çağrılan iki güreşçi meydana çıkarlar, birbirlerine yakın girerler ve elleşirler. Bel bağlaşırlar (birbirlerinin bellerini ellerindeki kuşaklarla iyice bağlarlar). Güreşçiler birbirinin bellerindeki kuşaklardan(sağ el ile yan taraftan ve sol el ile biraz arkadan) tutarlar.Güreş başladıktan sonra, "koşbel almak" yani iki eli kavuşturarak rakibini sarmak ve sımsıkı tutmak yasaktır. Yine bu güreşte ayaktan tutmak da kafiyen yasaktır. Kurallara uymayan güreşçi hakem tarafından ihtar alır ve ikinci ihtarda güreşmek hakkını kaybeder. Güreşçinin "koyan koltuk" almaya, yani iki elini de rakibinin arkasına çıkarak ve kuşaktan tutarak güreşmeye hakkı vardır. Güreşçi içeriden "ırgak aldığı" (rakibinin bir ayağını iç taraftan ayağıyla iliştirdiği) vakit, bir eliyle rakibinin boynundan tutarak güreşebilir. Yıkılan güreşçinin "salka düşmesi" yani omuzunun da yere değmesi şarttır. Güreşçi rakibini sayı ile de yenebilir. Baş ve yardımcı hakemler dikkatle takip ederler ve güreşçilerden hangisinin daha hareketli daha iyi güreştiğini, hangisinin usul ve kaidelere ha çok riayet ettiğini gözde tutarak, ona göre sayı verirler. Üçüncü boy için güreşme müddeti on beş dakika,ikinci boy için yirmi, birinci boy için de yirmi beş dakikadır. Belirtilen süre içerisinde, "salka düşme " olmadığı veya sayı ile yeniş de olmadığı takdirde güreş 10 dakika uzatılır. Bu süre içerisinde daha aktif olan, güreşi galip bitirir. Başpehlivanlık güreşi; Birinci boydan itibaren rakibini yenerek galip ilân edilen pehlivanlar, başpehlivanlık rçin güreşirler. Rakip veya rakiplerini yenerek, yenilmeyen güreşçi başpehlivan ilân edilir. Ayrıca, başpehlivanlık ilcin tahsis edilen ödül kendisine verilir.78 Bu ödül; koç, l koyun, kuzu, dana gibi hayvanlar olduğu gibi, ayrıca güreş alanının kenarına "cülde " denilen büyük bir sırık dikilir. Bunun üzerine galip gelen güreşçilere verilmek üzere mendil, peşkir, havlu, çevre, gömlek, tokuz gibi birçok hediyelik eşya bağlanır. Baş pehlivana "Tokuz", "Koç" gibi en büyük hediye verilir. Kuşak güreşinde uygulanan bazı oyunların adları şunlardır: · Pervane (Çabalakka almak) · Yanbaş (Çanbaş) · İç çelme (Çenge,içten ırgak) · Dış çelme (Çenge,Dıştan ırgak) · Tırpan (Ayağa kakma, Topşayak,Şaltayak) · Ayı sarması (Ayı urgak) · Tavşan koltuğu(Koyan koltuk) · Dize alma (Tizge alma).
Bugün Türkmenistan'da kuşak güreşi millî spor olarak yapılmaktadır. Anadolu'ya kuşak güreşini getiren Kırım Türkleri, bu güreşi Türkmenistan taraflarından Kırım'a göç ederlerken getirmişler ve yaşatmışlardı. M.Ö. 2500'lü yıllara ait Mezopotamya'da 10 cm büyüklüğünde, bir çift kuşak/kemer güreşçisi heykeli bulunmuştur. Bu heykelde, kuşak/kemer güreşçilerinin kafalarının üstündeki vazo şeklinin güreşle ilgisi yoktur. Belki de Sümerli kadınlar cilt bakımı için bir vazo kullanmış olabilirler. Bundan esinlenerek belki güreşçilerin müsabaka sonrası cilt bakımı yaptıkları düşünülebilir. Bu güreşte güreşçiler bellerinde birer kuşak/kemer takıp, bu kuşaklardan birbirlerini yenmek için mücadele etmektedirler. Aynı zamanda bu heykelde temsil edilenler normal bir güreşçi olmayıp, uluslararası kahraman olmalıdır. M.Ö. 2900 yıllarındaki Destan'da olduğu gibi. Bu güreş, Gılgamış ile Enkidu arasında geçmektedir. Yalnız bu güreşçilerin tutuşundan da anlaşıldığı gibi tecrübeli güreşçi olmalıdır. Kuşak güreşi bugün Kore'de "Şirim" "Ssileum" "Ssirım" ismiyle yapılmaktadır. Kore'nin tarihinde üç krallıktan biri olan Kogurya Dönemi'nde (M.6.37-M.5.668) ülke büyümüş ve gelişmiştir. Savaşçı bir millet olan Koreliler, bu dönemde Mançur-ya'ya kadar ilerliyorlar ve Türk kavimleri ile temasta olabileceğini tarihçiler söylemektedirler. Kogurya Dönemi'nde ülkenin gelişmesi için beden eğitimi çalışmaları önemsenmiş ve beden eğitiminin temeli olarak da "Şirim" güreşi kabul edilerek sistem-leştirilmiştir. Ve "Şirim" oldukça gelişmiştir. Jilin Bölge-si'nde M.S. 197-226 yıllan arasında yaşamış bir kralın mezarında "Şirim'e" ait duvar resimleri bulunmuştur(20). Millî adet ve ananelerimizin biri olan bu kuşak güreşi, günümüzde Eskişehir Kırım Folklor Derneği'nin çabalarıyla, son on üç yıldan beri düzenli olarak her yıl Haziran'ın ilk haftası "Tepreş'"de yapılmaktadır
Kaynak: GÜVEN, Özbay, Türklerde Spor Kültürü, Geliştirilmiş İkinci Baskı, Atatürk Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Türk Kültüründen Görüntüler Dizisi: 44, Ankara, 1999, s. I... XVI+374. (Telif hakkı kanunlarına göre yazarından izin alınmalıdır).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Agustos 2013 Turk Mogol ve Japon halklarinin tarihin derinliklerinden gelen sporlari Bele bir kusak sarilir ve sporcular birbirlerinin sadece kusaklarindan tutarak hasminin sirtini yere getirmesi amacina dayanir Bu spor bugun hala Orta Asya da Turkiye de Tatarlarin tepres senliklerinde gorulebilir ve Japonlarda Sumo Guresi olarak yasatilmaktadir Kirim lehcesinde kures denilen bu guresler Turkiye de hidirellez tepres denilen eglencelerde ve dugun lerde gelin geldikten sonra Kirim Turklerinin gelenekleri olarak yapilmaktadir Davul zuma esliginde yapilan bu guresleri kadinlar da seyredebilmektedirler Kusak guresinin kendisine has ozellikleri ve uyulmasi gereken kaideleri vardir Bunlar soyledir guresilecek yer cim veya biraz yumusak toprak olmalidir Guresciler yas ve agirlik goz onunde tutularak uc boya ayrilir Pehlivanlar soyunmazlar yalniz ceketlerini ve ayakkabilarini cikarirlar Iki me tre uzunlugunda yunden dokuma kusak hazir bulundurulur Guresin usul ve kaidelerini bilen tecrubeli ve taninmis pehlivanlardan bir bashakem ve iki yardimci hakem secilir Guresilecek meydana hakem lerden baska kimse giremez Gurese baslamadan once Bashakem guresin usul ve kaidelerini gurescilere hatirlatir Once ucuncu boydan genc guresciler gure sirler Adlan soylenilerek cagrilan iki guresci meydana cikarlar birbirlerine yakin girerler ve ellesirler Bel baglasirlar birbirlerinin bellerini ellerindeki kusaklarla iyice baglarlar Guresciler birbirinin bellerindeki kusaklardan sag el ile yan taraftan ve sol el ile biraz arkadan tutarlar Gures basladiktan sonra kosbel almak yani iki eli kavusturarak rakibini sarmak ve simsiki tutmak yasaktir Yine bu gureste ayaktan tutmak da kafiyen yasaktir Kurallara uymayan guresci hakem tara findan ihtar alir ve ikinci ihtarda guresmek hakkini kaybeder Gurescinin koyan koltuk almaya yani iki elini de rakibinin arkasina cikarak ve kusaktan tuta rak guresmeye hakki vardir Guresci iceriden irgak aldigi rakibinin bir ayagini ic taraftan ayagiyla ilistirdigi vakit bir eliyle rakibinin boynundan tutarak guresebilir Yikilan gurescinin salka dusmesi yani omuzunun da yere degmesi sarttir Guresci rakibini sayi ile de yenebilir Bas ve yardimci hakemler dikkatle takip ederler ve gurescilerden hangisinin daha hareketli daha iyi gurestigini hangisinin usul ve kaidelere ha cok riayet ettigini gozde tutarak ona gore sayi verirler Ucuncu boy icin guresme muddeti on bes dakika ikinci boy icin yirmi birinci boy icin de yirmi bes dakikadir Belirtilen sure icerisinde salka dusme olmadigi veya sayi ile yenis de olmadigi takdirde gures 10 dakika uzatilir Bu sure icerisinde daha aktif olan guresi galip bitirir Baspehlivanlik guresi Birinci boydan itibaren rakibini yenerek galip ilan edilen pehlivanlar baspehlivanlik rcin guresirler Rakip veya rakiplerini yenerek yenilme yen guresci baspehlivan ilan edilir Ayrica baspehlivanlik ilcin tahsis edilen odul kendisine verilir 78 Bu odul koc l koyun kuzu dana gibi hayvanlar oldugu gibi ayrica gures alaninin kenarina culde denilen buyuk bir sirik dikilir Bunun uzerine galip gelen gurescilere verilmek uzere mendil peskir havlu cevre gomlek tokuz gibi bircok hediyelik esya baglanir Bas pehlivana Tokuz Koc gibi en buyuk hediye verilir Kusak guresinde uygulanan bazi oyunlarin adlari sunlardir Pervane Cabalakka almak Yanbas Canbas Ic celme Cenge icten irgak Dis celme Cenge Distan irgak Tirpan Ayaga kakma Topsayak Saltayak Ayi sarmasi Ayi urgak Tavsan koltugu Koyan koltuk Dize alma Tizge alma Bugun Turkme nistan da kusak guresi milli spor olarak yapilmaktadir Anadolu ya kusak guresini getiren Kirim Turkleri bu guresi Turkmenistan taraflarindan Kirim a goc eder lerken getirmisler ve yasatmislardi M O 2500 lu yillara ait Mezopotamya da 10 cm buyuklugunde bir cift kusak kemer gurescisi heykeli bulunmustur Bu heykelde kusak kemer gurescilerinin kafalarinin ustundeki vazo seklinin guresle ilgisi yoktur Belki de Sumerli kadinlar cilt bakimi icin bir vazo kul lanmis olabilirler Bundan esinlenerek belki gurescilerin musabaka sonrasi cilt bakimi yaptiklari dusunulebilir Bu gureste guresciler bellerinde birer kusak kemer takip bu kusaklardan birbirlerini yenmek icin mucadele etmektedirler Ayni zamanda bu heykelde temsil edilenler normal bir guresci olmayip uluslararasi kahraman olmalidir M O 2900 yillarindaki Destan da oldugu gibi Bu gures Gilgamis ile Enkidu arasinda gecmektedir Yalniz bu gurescilerin tutusundan da anlasildigi gibi tecrubeli guresci olmalidir Kusak guresi bugun Kore de Sirim Ssileum Ssirim ismiyle yapilmaktadir Kore nin tarihinde uc kralliktan biri olan Kogurya Donemi nde M 6 37 M 5 668 ulke buyumus ve gelismistir Savasci bir millet olan Koreliler bu donemde Mancur ya ya kadar ilerliyorlar ve Turk kavimleri ile temasta olabilecegini tarihciler soylemektedirler Kogurya Donemi nde ulkenin gelismesi icin beden egitimi calismalari onemsenmis ve beden egitiminin temeli olarak da Sirim guresi kabul edilerek sistem lestirilmistir Ve Sirim oldukca gelismistir Jilin Bolge si nde M S 197 226 yillan arasinda yasamis bir kralin mezarinda Sirim e ait duvar resimleri bulunmustur 20 Milli adet ve ananelerimizin biri olan bu kusak guresi gunumuzde Eskisehir Kirim Folklor Dernegi nin cabalariyla son on uc yildan beri duzenli olarak her yil Haziran in ilk haftasi Tepres de yapilmaktadir Kaynak GUVEN Ozbay Turklerde Spor Kulturu Gelistirilmis Ikinci Baski Ataturk Yuksek Kurumu Ataturk Kultur Merkezi Baskanligi Turk Kulturunden Goruntuler Dizisi 44 Ankara 1999 s I XVI 374 ISBN 975 16 1216 0 Telif hakki kanunlarina gore yazarindan izin alinmalidir