Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kvabi Sarayı, Mzeçabuki Sarayı ve Kop Sarayı olarak da bilinir, tarihsel Tao bölgesinde Orta Çağ'dan kalma, Cakeli hanedanından Mzeçabaki'ye ait saraydır. Bugün Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı Timurkışla köyünün Kop (eski Kvabi köyü) olarak adlandırılan mahallesinde, Bardız Çayı’nın Oltu Çayı’na katıldığı noktada bulunuyordu.
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Timurkışla, Şenkaya, Erzurum |
| Koordinatlar | 40°33′20″K 42°15′55″D / 40.55556°K 42.26528°D |
| Tamamlanma | ? |
| Yükseklik | |
| Mimari | Gürcü mimarisi |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Kesme taş |
Tarihçe
Kvabi, erken ve geç Orta Çağ'da Gürcistan’ın sınırları içinde yer alıyordu. Osmanlılar bu yerleşmeyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Kvab / Kob (قوب) olarak kaydedilmiştir. Bu yerleşmenin adı zaman içinde Kop / Kopi (კოპი) biçiminde yerleşmiştir. Bu tarihte köyde 45 hane yaşıyordu. 36 hane Hristiyan, 9 hane Müslüman olarak kaydedilmişti. Kvabi aynı zamanda Oltu sancağının nahiyelerinden biriydi. Kvabi nahiyesi 23 köyden oluşmakla birlikte 14 köy boşalmıştı. Nahiyede 196 haneden bulunuyordu; 166 hane Hristiyan idi ve 30 hane Müslüman olmuştu.
Bugün yıkılmış olan Kvabi Sarayı ile kilisesini, 1907 yılında görmüş olan Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili büyük ölçüde tanımlamıştır. Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, buradaki saray Cakeli hanedanından Mzeçabaki’nin (1445 - 1516) kale-sarayı idi. Mzeçabuki ise, birleşik Gürcistan Krallığı'ndan sonra Mesheti bölgesini yöneten Gürcü atabeylerden biriydi.
Mimarisi
Kvabi Sarayı, Ekvtime Takaişvili'nin bulunduğu tarihte de yıkıktı ve yapı taşları birbirine girmişti. Yapılar arasında sarayın kilisesi görece iyi durumdaydı. Kilise, tek nefli sıradan bir bazilikaydı. İç ve dış duvarları kesme taşlarla kaplanmıştı. Bununla birlikte batı ve kuzey duvarlardaki kesme taşların bir kısmı sökülmüştü. Bazilikanın güneyde kapısı, doğu ile batı ve güneyde birer penceresi vardı. 1907 yılında kilisenin kapısı taşlarla kapatılmıştı. Kapının yan ve üst taşları oymalarla süslenmişti. Kapının üstündeki taşta yarım kemer biçimli bir oyma bulunuyordu. Bu oymanın altında bebek İsa kucağında Meryem figürü oyulmuştu. Bebek İsa figüründe Gürcü alfabesinin Hutsuri harfleriyle “ქ^ე” (Kriste : İsa) ibaresi vardı. Kapının sağ tarafındaki beş taşa yayılan ve Gürcü alfabesinin Asomtavruli harfleriyle büyük boyutta Gürcüce bir yazıt bulunuyordu. Bu yazıt doğu duvarında devam ediyordu:
"ამ ეკლესიის აღმაშენებე[ლსა ათაბაგსა პა]ტრონსა მზეჭაბუკს დღეგრძელობით შეუნდვნენ ღმერთმან"
- Çeviri: “Bu kiliseyi yaptıran Atabagi Mzeçabuki’ye Tanrı uzun ömür ihsan eylesin”
Ne var ki bu yazıtın günümüze küçük bir bölümü ulaşmıştır. Bu yazıtın üstündeki taşta yuvarlak bir pencere açıklığı bulunuyordu.
Kilisenin şapelinin doğusunda Atabeg Mzeçabuki’nin sarayının dikdörtgen büyük odası ve diğer odaları bulunuyordu. Sarayın olduğu yere sadece doğudan ulaşılıyordu. Sarayın Bardisi (Bardız) vadisine bakan güzel bir panoraması vardı.
Kaynakça
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 77, 79. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 41-42". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.
- ^ 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2018, s. 32 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kvabi Sarayi Mzecabuki Sarayi ve Kop Sarayi olarak da bilinir tarihsel Tao bolgesinde Orta Cag dan kalma Cakeli hanedanindan Mzecabaki ye ait saraydir Bugun Erzurum ilinin Senkaya ilcesine bagli Timurkisla koyunun Kop eski Kvabi koyu olarak adlandirilan mahallesinde Bardiz Cayi nin Oltu Cayi na katildigi noktada bulunuyordu Kvabi SarayiGenel bilgilerKonumTimurkisla Senkaya ErzurumKoordinatlar40 33 20 K 42 15 55 D 40 55556 K 42 26528 D 40 55556 42 26528Tamamlanma YukseklikMimariGurcu mimarisiTeknik ayrintilarMalzemeKesme tasTarihceKvabi erken ve gec Orta Cag da Gurcistan in sinirlari icinde yer aliyordu Osmanlilar bu yerlesmeyi 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirdi 1574 tarihli Osmanli mufassal defterinde Kvab Kob قوب olarak kaydedilmistir Bu yerlesmenin adi zaman icinde Kop Kopi კოპი biciminde yerlesmistir Bu tarihte koyde 45 hane yasiyordu 36 hane Hristiyan 9 hane Musluman olarak kaydedilmisti Kvabi ayni zamanda Oltu sancaginin nahiyelerinden biriydi Kvabi nahiyesi 23 koyden olusmakla birlikte 14 koy bosalmisti Nahiyede 196 haneden bulunuyordu 166 hane Hristiyan idi ve 30 hane Musluman olmustu Bugun yikilmis olan Kvabi Sarayi ile kilisesini 1907 yilinda gormus olan Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili buyuk olcude tanimlamistir Takaisvili nin verdigi bilgiye gore buradaki saray Cakeli hanedanindan Mzecabaki nin 1445 1516 kale sarayi idi Mzecabuki ise birlesik Gurcistan Kralligi ndan sonra Mesheti bolgesini yoneten Gurcu atabeylerden biriydi MimarisiKvabi Sarayi Ekvtime Takaisvili nin bulundugu tarihte de yikikti ve yapi taslari birbirine girmisti Yapilar arasinda sarayin kilisesi gorece iyi durumdaydi Kilise tek nefli siradan bir bazilikaydi Ic ve dis duvarlari kesme taslarla kaplanmisti Bununla birlikte bati ve kuzey duvarlardaki kesme taslarin bir kismi sokulmustu Bazilikanin guneyde kapisi dogu ile bati ve guneyde birer penceresi vardi 1907 yilinda kilisenin kapisi taslarla kapatilmisti Kapinin yan ve ust taslari oymalarla suslenmisti Kapinin ustundeki tasta yarim kemer bicimli bir oyma bulunuyordu Bu oymanin altinda bebek Isa kucaginda Meryem figuru oyulmustu Bebek Isa figurunde Gurcu alfabesinin Hutsuri harfleriyle ქ ე Kriste Isa ibaresi vardi Kapinin sag tarafindaki bes tasa yayilan ve Gurcu alfabesinin Asomtavruli harfleriyle buyuk boyutta Gurcuce bir yazit bulunuyordu Bu yazit dogu duvarinda devam ediyordu ამ ეკლესიის აღმაშენებე ლსა ათაბაგსა პა ტრონსა მზეჭაბუკს დღეგრძელობით შეუნდვნენ ღმერთმან Ceviri Bu kiliseyi yaptiran Atabagi Mzecabuki ye Tanri uzun omur ihsan eylesin Ne var ki bu yazitin gunumuze kucuk bir bolumu ulasmistir Bu yazitin ustundeki tasta yuvarlak bir pencere acikligi bulunuyordu Kilisenin sapelinin dogusunda Atabeg Mzecabuki nin sarayinin dikdortgen buyuk odasi ve diger odalari bulunuyordu Sarayin oldugu yere sadece dogudan ulasiliyordu Sarayin Bardisi Bardiz vadisine bakan guzel bir panoramasi vardi Kaynakca Tao Gurcuce Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 77 79 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 a b Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi Gurcuce Paris 1938 s 41 42 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Kasim 2021 2017 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2018 s 32 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 9 4