Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kültürel miras: İnsanların yaşadığı tüm zamanları oluşturduğu, biriktirdiği; geliştirerek zenginleştirdiği ve sürekliliğini sağlayarak kendinden sonraki nesillere aktardığı bilgi, inanç ve davranışların bir bütün halinde parçasıdır. Kültürel miras, toplumun üyelerine geçmişlerini göstererek ve anlatarak, toplumun arasındaki dayanışma ve birlik duygularını güçlendiren bir unsurdur.
Kültürel mirası koruma ve yaşatma amacı için bir araya gelen, “Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO)”, 17 Ekim-21 Kasım 1972 tarihleri arasında, Paris’te yapılan genel konferansın 17. oturumunda imzalanan “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi” kayıt altına almıştır. UNESCO “Miras” kavramını geçmişten gelen, bugün birlikte yaşadığımız ve gelecek nesillere aktaracağımız kalıt olarak tanımlamaktadır. Kültürel miras ise tarihi ve yapılaşmış çevreyi oluşturan anıtlar, mimari değeri olan yapı grupları ve alanlar olarak tanımlanmaktadır.
Kültürel miras veya kültür mirası daha önceki kuşaklar tarafından oluşturulmuş ve evrensel değerlere sahip olduğuna inanılan eserlere verilen genel bir isimdir. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi kültür mirasını üç sınıfta gruplandırmaktadır:
- Anıtlar: Bu gruba mimari yapılar, heykeller, resimler, arkeolojik eserler, kitabeler, mağaralar ve eleman birleşimleri girmektedir. Bu grupta yer alan eserler tarihi veya sanatsal veya bilimsel olarak evrensel değerlere sahiptirler.
- Yapı toplulukları: Bu gruba giren yapı toplulukları bulundukları konum nedeniyle tarihi veya sanatsal veya bilimsel olarak evrensel değerlere sahiptirler.
- Sitler: Bu gruba giren sit alanları ya insan ürünüdür ya da doğal bir şekilde oluşmuştur. Ya da bu ikisinin kombinasyonudur. Bu gruba giren sit alanları ya estetik, ya etnolojik ya da antropolojik bakımdan evrensel değerlere sahiptirler.
Yöresel bir arada oluşların zaman içinde ayrışan, çatışan veya kaynaşan etkileşimlerinin yazınsal ürünleri veya bulgusal kalıntıları, bölgesel koşullara ve anlayışlara göre anlatılmış ve düzenlemelere konu oluşturmuş tarihi yaşanmışlık ve esintilerle oluşturulmuş yazılı kayıtlar, dikili taş veya çivi yazısı ve kitabe türü tarihi yapılar veya doğal olayların dokulaştırdığı veya aşındırdığı yapıt veya alanlardan insanlığa katkı olarak değerlenebilmiş eserler bütünü
Kültürel Mirasın Korunmasında Uluslararası Kriterlerin Oluşması
'Tarihi Anıtların Korunması ile ilgili Mimari ve Teknisyenlerin 1. Uluslararası Konferansı' adıyla 1931 yılı Atina'da konferans yapılmıştır. 1933 yılında Uluslararası Modern Mimarlık Kongresi tarafından, savaşlar sonrası sağlıklı şehirler oluşturmak ve kültürel mirası korumak amacıyla 'Atina Anlaşması' kabul edilmiştir. Anlaşmaya göre yapılar kullanılarak korunabilir; ancak bu kullanım onlara zarar vermemelidir. Kültürel mirasın çevresiyle bir bütün olarak ve kullanma açılarak korunması konusunun, uluslararası düzeyde sosyal ve kültürel olarak anlaşılması yönünde Birleşmiş Milletler bünyesindeki UNESCO gibi kuruluşlarca uluslararası düzeyde çalışmalar yapılmıştır. Çalışmalar sonucunda kültürel mirasın sadece bulunduğu topraklardaki toplum için değil, tüm insanlık için anlam ifade ettiği görüşü kabul edilmiştir.
1964 yılında Venedik’te '1. Uluslararası Tarihi Anıtlar Mimarlar ve Teknisyenleri Kongresi'nde tarihi yapılara müdahalelerde tüm her yerde geçerli kuralların belirlendiği 'Venedik Tüzüğü' kabul edilmiş. 1965’de tarihi yapıların korunması ile ilgili yöntem ve tekniklerin uygulanması ve geliştirilmesi için ICOMOS kurulmuştur.
1993’de Avrupa'da arkeoloji ve kültürel mirasın korunması ve topluma kazandırılması ile ilgili çalışmaların teşvik edilmesi ve küresel ölçekte bilgilenme ve bilgi paylaşımlarının sağlanması ile bilginin üretilmesi, yorumlanması ve yönetimi ile ilgili sorunların çözümüne katkıda bulunulması amacıyla Avrupa Arkeologlar Birliği EAA (European Association of Archaeologists) kurulmuştur.
2005 yılında gerçekleştirilen UNESCO toplantısında 'Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme Uygulamasına ilişkin Kriterler' listelenmiş ve Dünya miras alanları için yönetim planlamaları oluşturmaları şart koşulmuştur. 2008 yılında 'Dünya Miras Alanları Yönetim Planları Uygulama Broşürü' ile bir yönetim planının unsurları belirlenmiş ve açıklanmıştır.
Kültürel Mirasın Değerleri
Kültürel mirasın sanatsal veya bilimsel değerinin dışında insanlığın ortak mirası olmasından ötürü korunması gerektiği anlayışı ön plandadır. Dünya Miras Sözleşmesi’nin önsözünde “kültürel ve doğal mirasın herhangi bir parçasının bozulmasının veya yok olmasının, bütün dünya milletlerinin mirası için zararlı bir yoksullaşma teşkil ettiği”, “kültürel ve doğal mirasın parçalarının istisnaî bir öneme sahip olduğunu ve bu nedenle tüm insanlığın dünya mirasının bir parçası olarak muhafazasının gerektiğini” ve “kültürel ve doğal mirasın korunmasına iştirakin, bütün milletlerarası camianın ödevi olduğunu” kabul edilmektedir. 2001 tarihli kültürel çeşitliliğe ilişkin UNESCO evrensel bildirgesinde kültürel miras, yaratıcılığın kaynağı olarak gösterilmiş ve “hemen her şekliyle korunmalı, zenginleştirilip genişletilmeli ve insan deneyiminin ve emellerinin bir kaydı olarak gelecek kuşaklara teslim edilmelidir ki böylece yaratıcılık tüm çeşitliliği içerisinde teşvik edilmiş ve kültürler arasında etkin bir diyalog hissedilmiş olsun” denilmektedir.
Kültürel mirasın belgesel, tarihsel, mimari ve estetik, ekonomik ve kullanım değerleri neden korunmasına ilişkin açıklamalardır. İçerdiği ve günümüz toplumuna aktarıldığı bilgi nedeniyle belgesel değere sahiptir. Mirası kullanan ve zaman içerisinde değiştiren toplumların nitelikleri incelenerek öğrenilebilmektedir. Toplumun özelliklerini anlamak için sosyal, kültürel, politik ve ekonomik nitelikleri, bunlara artı olarak teknik düzeyleri, moda ve beğenileri, estetik yaklaşımları, yaşam biçimleri, ritüelleri, sosyal/toplumsal normları doğru yorumlamakla anlaşılabilir.
Kültürel Mirası Tehdit Eden Unsurlar
Kültürel miras sadece geleneksel sebeplerle bozulmaz. Sosyal ve ekonomik şartların değişmesi, buna bağlı olarak bozulma ve tahrip olması artan bir yok olma tehdididir. Tehdit eden diğer unsurlar arasında doğal sebepler ve insanların sebep olduğu tahribatlar olarak ayrılabilir. Doğal sebeplerden değişen ısı ve nem koşulları, rüzgar, yağmur, kar gibi doğa olayları kültürel mirasta fiziksel ve kimyasal bozulmalara sebep olabilir. Çeşitli bitkilerin ve köklerinin, hayvanların sebep olduğu tahribat ve doğal afetler de doğal sebepler arasındadır. İnsan kaynaklı sebepler ise; bakımsızlık, vandalizm, terör, savaşlar, hırsızlık, yağma olarak sırlanabilir. Aynı zamanda kentlerdeki kontrolsüz büyüme, kentleşmenin izin verdiği yıkımlar kültürel miras alanlarındaki insan kaynaklı tehdit unsurlarıdır.
Konuyla ilgili yayınlar
- Barbara T. Hoffman, Art and cultural heritage: law, policy, and practice, Cambridge University Press, 2006 (İngilizce)
- Dallen J. Timothy and Gyan P. Nyaupane, Cultural heritage and tourism in the developing world : a regional perspective, Taylor & Francis, 2009 (İngilizce)
- Peter Probst, "Osogbo and the Art of Heritage: Monuments, Deities, and Money", Indiana University Press, 2011 (İngilizce)
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Tarih Vakfı web sitesi 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ 10 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Edirne Belediyesi. 1 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2011.
- ^ a b c "Kuşçuoğlu, Gizem ÖKSÜZ ve Dr Murat Taş. "Sürdürülebilir Kültürel Miras Yönetimi", t.y." 18 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2024.
ICCROM (1990). Definition of Cultural Heritage, References to Documents in History. Paris.
UNESCO (1972). The Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, Paris, http://portal.unesco.org/en.
AHUNBAY, Z. (1994). "Birinci Derece Anıtlarda Değerlendirme ve Restorasyon Sorunları", Arredamento Dekorasyon,7-8, s.87/90.
DAIFUKU, H. (1979). "The Significance of Cultural Property" ,The Conservation of Cultural Property, Unesco, Paris, s.19-27.
UNESCO, Dünya Kültürel Ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi.
 | Kültür ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kulturel miras Insanlarin yasadigi tum zamanlari olusturdugu biriktirdigi gelistirerek zenginlestirdigi ve surekliligini saglayarak kendinden sonraki nesillere aktardigi bilgi inanc ve davranislarin bir butun halinde parcasidir Kulturel miras toplumun uyelerine gecmislerini gostererek ve anlatarak toplumun arasindaki dayanisma ve birlik duygularini guclendiren bir unsurdur Kulturel mirasi koruma ve yasatma amaci icin bir araya gelen Birlesmis Milletler Egitim Bilim ve Kultur Teskilati UNESCO 17 Ekim 21 Kasim 1972 tarihleri arasinda Paris te yapilan genel konferansin 17 oturumunda imzalanan Dunya Kulturel ve Dogal Mirasin Korunmasi Sozlesmesi kayit altina almistir UNESCO Miras kavramini gecmisten gelen bugun birlikte yasadigimiz ve gelecek nesillere aktaracagimiz kalit olarak tanimlamaktadir Kulturel miras ise tarihi ve yapilasmis cevreyi olusturan anitlar mimari degeri olan yapi gruplari ve alanlar olarak tanimlanmaktadir Kulturel miras veya kultur mirasi daha onceki kusaklar tarafindan olusturulmus ve evrensel degerlere sahip olduguna inanilan eserlere verilen genel bir isimdir Dunya Kulturel ve Dogal Mirasin Korunmasi Sozlesmesi kultur mirasini uc sinifta gruplandirmaktadir Anitlar Bu gruba mimari yapilar heykeller resimler arkeolojik eserler kitabeler magaralar ve eleman birlesimleri girmektedir Bu grupta yer alan eserler tarihi veya sanatsal veya bilimsel olarak evrensel degerlere sahiptirler Yapi topluluklari Bu gruba giren yapi topluluklari bulunduklari konum nedeniyle tarihi veya sanatsal veya bilimsel olarak evrensel degerlere sahiptirler Sitler Bu gruba giren sit alanlari ya insan urunudur ya da dogal bir sekilde olusmustur Ya da bu ikisinin kombinasyonudur Bu gruba giren sit alanlari ya estetik ya etnolojik ya da antropolojik bakimdan evrensel degerlere sahiptirler Yoresel bir arada oluslarin zaman icinde ayrisan catisan veya kaynasan etkilesimlerinin yazinsal urunleri veya bulgusal kalintilari bolgesel kosullara ve anlayislara gore anlatilmis ve duzenlemelere konu olusturmus tarihi yasanmislik ve esintilerle olusturulmus yazili kayitlar dikili tas veya civi yazisi ve kitabe turu tarihi yapilar veya dogal olaylarin dokulastirdigi veya asindirdigi yapit veya alanlardan insanliga katki olarak degerlenebilmis eserler butunuKulturel Mirasin Korunmasinda Uluslararasi Kriterlerin Olusmasi Tarihi Anitlarin Korunmasi ile ilgili Mimari ve Teknisyenlerin 1 Uluslararasi Konferansi adiyla 1931 yili Atina da konferans yapilmistir 1933 yilinda Uluslararasi Modern Mimarlik Kongresi tarafindan savaslar sonrasi saglikli sehirler olusturmak ve kulturel mirasi korumak amaciyla Atina Anlasmasi kabul edilmistir Anlasmaya gore yapilar kullanilarak korunabilir ancak bu kullanim onlara zarar vermemelidir Kulturel mirasin cevresiyle bir butun olarak ve kullanma acilarak korunmasi konusunun uluslararasi duzeyde sosyal ve kulturel olarak anlasilmasi yonunde Birlesmis Milletler bunyesindeki UNESCO gibi kuruluslarca uluslararasi duzeyde calismalar yapilmistir Calismalar sonucunda kulturel mirasin sadece bulundugu topraklardaki toplum icin degil tum insanlik icin anlam ifade ettigi gorusu kabul edilmistir 1964 yilinda Venedik te 1 Uluslararasi Tarihi Anitlar Mimarlar ve Teknisyenleri Kongresi nde tarihi yapilara mudahalelerde tum her yerde gecerli kurallarin belirlendigi Venedik Tuzugu kabul edilmis 1965 de tarihi yapilarin korunmasi ile ilgili yontem ve tekniklerin uygulanmasi ve gelistirilmesi icin ICOMOS kurulmustur 1993 de Avrupa da arkeoloji ve kulturel mirasin korunmasi ve topluma kazandirilmasi ile ilgili calismalarin tesvik edilmesi ve kuresel olcekte bilgilenme ve bilgi paylasimlarinin saglanmasi ile bilginin uretilmesi yorumlanmasi ve yonetimi ile ilgili sorunlarin cozumune katkida bulunulmasi amaciyla Avrupa Arkeologlar Birligi EAA European Association of Archaeologists kurulmustur 2005 yilinda gerceklestirilen UNESCO toplantisinda Dunya Kulturel ve Dogal Mirasin Korunmasina Dair Sozlesme Uygulamasina iliskin Kriterler listelenmis ve Dunya miras alanlari icin yonetim planlamalari olusturmalari sart kosulmustur 2008 yilinda Dunya Miras Alanlari Yonetim Planlari Uygulama Brosuru ile bir yonetim planinin unsurlari belirlenmis ve aciklanmistir Kulturel Mirasin DegerleriKulturel mirasin sanatsal veya bilimsel degerinin disinda insanligin ortak mirasi olmasindan oturu korunmasi gerektigi anlayisi on plandadir Dunya Miras Sozlesmesi nin onsozunde kulturel ve dogal mirasin herhangi bir parcasinin bozulmasinin veya yok olmasinin butun dunya milletlerinin mirasi icin zararli bir yoksullasma teskil ettigi kulturel ve dogal mirasin parcalarinin istisnai bir oneme sahip oldugunu ve bu nedenle tum insanligin dunya mirasinin bir parcasi olarak muhafazasinin gerektigini ve kulturel ve dogal mirasin korunmasina istirakin butun milletlerarasi camianin odevi oldugunu kabul edilmektedir 2001 tarihli kulturel cesitlilige iliskin UNESCO evrensel bildirgesinde kulturel miras yaraticiligin kaynagi olarak gosterilmis ve hemen her sekliyle korunmali zenginlestirilip genisletilmeli ve insan deneyiminin ve emellerinin bir kaydi olarak gelecek kusaklara teslim edilmelidir ki boylece yaraticilik tum cesitliligi icerisinde tesvik edilmis ve kulturler arasinda etkin bir diyalog hissedilmis olsun denilmektedir Kulturel mirasin belgesel tarihsel mimari ve estetik ekonomik ve kullanim degerleri neden korunmasina iliskin aciklamalardir Icerdigi ve gunumuz toplumuna aktarildigi bilgi nedeniyle belgesel degere sahiptir Mirasi kullanan ve zaman icerisinde degistiren toplumlarin nitelikleri incelenerek ogrenilebilmektedir Toplumun ozelliklerini anlamak icin sosyal kulturel politik ve ekonomik nitelikleri bunlara arti olarak teknik duzeyleri moda ve begenileri estetik yaklasimlari yasam bicimleri rituelleri sosyal toplumsal normlari dogru yorumlamakla anlasilabilir Kulturel Mirasi Tehdit Eden UnsurlarKulturel miras sadece geleneksel sebeplerle bozulmaz Sosyal ve ekonomik sartlarin degismesi buna bagli olarak bozulma ve tahrip olmasi artan bir yok olma tehdididir Tehdit eden diger unsurlar arasinda dogal sebepler ve insanlarin sebep oldugu tahribatlar olarak ayrilabilir Dogal sebeplerden degisen isi ve nem kosullari ruzgar yagmur kar gibi doga olaylari kulturel mirasta fiziksel ve kimyasal bozulmalara sebep olabilir Cesitli bitkilerin ve koklerinin hayvanlarin sebep oldugu tahribat ve dogal afetler de dogal sebepler arasindadir Insan kaynakli sebepler ise bakimsizlik vandalizm teror savaslar hirsizlik yagma olarak sirlanabilir Ayni zamanda kentlerdeki kontrolsuz buyume kentlesmenin izin verdigi yikimlar kulturel miras alanlarindaki insan kaynakli tehdit unsurlaridir Konuyla ilgili yayinlarBarbara T Hoffman Art and cultural heritage law policy and practice Cambridge University Press 2006 Ingilizce Dallen J Timothy and Gyan P Nyaupane Cultural heritage and tourism in the developing world a regional perspective Taylor amp Francis 2009 Ingilizce Peter Probst Osogbo and the Art of Heritage Monuments Deities and Money Indiana University Press 2011 Ingilizce Ayrica bakinizKuresel Miraslar Fonu Lahey Silahli Catisma Durumlarinda Kultur Varliklarinin Korunmasi KonvansiyonuDis baglantilarTarih Vakfi web sitesi 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca 10 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Edirne Belediyesi 1 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2011 a b c Kuscuoglu Gizem OKSUZ ve Dr Murat Tas Surdurulebilir Kulturel Miras Yonetimi t y 18 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2024 ICCROM 1990 Definition of Cultural Heritage References to Documents in History Paris UNESCO 1972 The Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage Paris http portal unesco org en AHUNBAY Z 1994 Birinci Derece Anitlarda Degerlendirme ve Restorasyon Sorunlari Arredamento Dekorasyon 7 8 s 87 90 DAIFUKU H 1979 The Significance of Cultural Property The Conservation of Cultural Property Unesco Paris s 19 27 UNESCO Dunya Kulturel Ve Dogal Mirasin Korunmasi Sozlesmesi Kultur ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz