Olasılık kuramı ve istatistik bilim dallarında birikimli dağılım fonksiyonu bir reel değerli rassal değişken olan Xin olasılık dağılımını tümüyle tanımlayan bir fonksiyondur. Olasılık dağılım fonksiyonu veya sadece dağılım fonksiyonu olarak da anılmaktadır. Her bir reel sayı olan x için X'in birikimli dağılım fonksiyonu şöyle ifade edilir:
Burada sağ taraf xe eşit veya xden daha küçük değerler alan rassal değişken X için olasılık değerlerini temsil eder. Böylece, Xin (a, b] aralığında bulunma olasılığı
- if a < b.
olur.
Matematik notasyon kullanma kuralı şöyle uygulanır: Eğer birkaç rassal değişken X, Y, ...vb. kullanılırsa alt-endeksler verilir ama tek rassal değişken kullanılırsa alt-endeks verilmez. Bir başka notasyon kullanış kuralına göre, birikimli dağılım fonksiyonu F için, olasılık yoğunluk fonksiyonu veya olasılık kütle fonksiyonu için f kullanılmalıdır. Bu notasyon kullanılma kuralları genellikle olasılık konuları için geçerlidir; ancak bazı özel olasılık dağılımları (örneğin normal dağılım) için sırf o fonksiyonlar için özel notasyon kullanılır.
X için birikimli dağılım fonksiyonu, olasılık yoğunluk fonksiyonu olan f terimi ile şöyle ifade edilir:
Dikkat edilmelidir ki verilen tanımlama içinde bulunan '≤' (eşit ve daha az) işareti bir klasik kullanılma alışkanlığından ortaya çıkmıştır ve diğer bir şekilde '>=' olma imkânı da vardır. '≤' genellikle kullanıldığı için bu konvensiyona uyulacaktır. Binom ve Poisson dağılımları için hazırlanmış ve pratik problem çözümleri için genellikle kullanılan olasılık tabloları da bu tür tanım kullanırlar. Karakteristik fonksiyon için Levy'nin ters bulma formülü gibi önemli formüller de bu (eşit ve daha az) kullanımına dayandırılmıştır.
Özellikler
Her birikimli dağılım fonksiyonu, F, genellikle (ama mutlaka hiç değişmez şekilde değil) dört özellik gösterir:
- F özelliktedir;
- F olur;
- ;
Bu dört özellik gösteren her fonksiyon bir birikimli dağılım fonksiyonudur. Bu dört fonksiyon özelliği gösteren bütün birikimli dağılım fonksiyonları tipi fonksiyonlardır.
Eğer X bir ise, o halde pi = P(xi) olasılıklarla x1, x2, ... değerlerini alırlar ve X için birikimli dağılım fonksiyonu xi noktalarında süreksiz olup
arasında sabit olur.
Eğer birikimli dağılım fonksiyonu F bir sürekli fonksiyon ise, o halde X bir . Bundan daha fazla olarak eğer F ise, o halde tüm reel a ve b sayıları için
şeklinde bir fonksiyonu f(x) ortaya çıkmaktadır. (Genellikle, eğer dağılımın sürekli olduğu açıkça bildirilmezse, iki eşitliklerde birincisi geçerli olmayacaktır. Dağılımın sürekli olması P(X = a) = P(X = b) = 0 ifadesinin geçerli olduğunu ortaya çıkartıp, bu eşitlikler için "<" ve "≤" arasındaki farkın önemli olmasını ortadan kaldırmaktadır.) f fonksiyonu neredeyse her yerde F fonksiyonunun türevine eşittir ve X için dağılım olasılık yoğunluk fonksiyonu olarak adlandırılmaktadır.
Nokta olasılığı
Xin tıpatıp b değerine eşit olmasının nokta olasılığı şöyle bulunur:
Betimleyici istatistikte empirik birikimli çokluluk dağılımı tanımı
İstatistikte empirik analizlerde icin ve bunun grafik gösterimi olan S-şekilli grafik (en:ogive) eğer veriler niceliksel (aralıklı ölçekli) ve (orantılı ölçekli) veya (sırasal ölçekli) ise bulunabilir. (Eğer veriler (isimsel ölçekli) ise bulunmaz.)
Notasyon olarak basitce
olarak ifade edilip gözlemlerin sayısal değerlerinin x değerine eşit veya bu değerden daha düşük olmalarının yüzde orantılarını gösterir.
Eğer gözlemler ise ve bu gözlemlerin ise birikimli çokluluk fonksiyonunun analitik ifadesi şöyle verilir:
Burada değeri olarak anılır.
Kolmogorov-Smirnov'un ve Kuiper'in sınamaları
Kolmogorov-Smirnov sınaması birikimli dağılım fonksiyonlarına dayanır veya bir empirik dağılımın bir ideal teorik dağılımdan farklı olup olmadığını ya da iki empirik dağılımın birbirinden farklı olup olmadıklarını sınamak için kullanılır. Bu teste yakın olan is eğer dağılım dalgalanma gösteriyorsa (örneğin haftanın değişik günlerinde değişik olarak) uygulanması önerilir. Örnegin, Kuiper'in sınamsı belirli bir mal satışlarının haftanın günlerine veya ayın günlerine göre değişip değişmediğini sınamak için kullanabiliriz.
Tamamlayıcı birikimli dağılım fonksiyonu
Bazen çalışma hedefi bu sorunun tersini incelemek gerektirir ve sorun rassal değişkenin ne kadar zaman belli bir değerden daha fazla olacağını araştırmak gerekir. Buna tamamlayıcı birikimli dağılım fonksiyon adı verilir ve bu fonksiyon şöyle tanımlanır:
- .
sorunları için fonksiyonu olarak adlandırılır ve olasılık notasyonu ile olarak ifade edilir.
Bükülmüş birikimli dağılım
Bir birikimli dağılım fonksiyonu genel olarak S-şeklini almaktadır. Ancak alternatif bir gösterim olarak bükülmüş birikimli dağılım grafiği veya tepe gösterimi kullanılabilir. Bu grafikte alt taraf için artan değerli eksen (alt-eksen) ve üst taraf için azalan değerli eksen (üst-eksen) kullanılarak S-eğrisinin üst tarafı geriye bükülmüş olarak gösterilir. Bu şekilde grafik dağılımın ya teorik dağılımın ya da emprik dağılımın medyanını ve özellikle incelemek için kullanılır.
Örnekler
Bir örnek olarak, Xin [ [0, 1] aralığında tekdüze dağılım gösterdiği kabul edilsin. O halde X için birikimli dağılım fonksiyonu şöyle verilir:
Diğer bir örnek olarak Xin sadece aralıklı olarak 0 ve 1 değerler aldığı kabul edilsin. Bu halde X için birikimli dağılım fonksiyonu şudur:
Ters fonksiyon
Eğer bir birikimli dağılım fonksiyonu sürekli ve kesinlikle hep artma gösterirse, o halde
- aralığı-için
tek bir reel sayıya eşittir; şöyle ki
Ne yazıktır ki genellikle bu dağılım için bir ters bulunmamaktadır. aralığı-için
- .
olur.
Örneğin 1: Medyan olur.
Örneğin 2: Eğer bu fonksiyona koyarsak, %95inci yüzdebirlik olur.
Bir birikimli dağılım fonksiyon için ters fonksiyon olarak anılır.
Çoklu değişirlilik hali
Birden fazla birlikte değişen rassal değişkenle ilgilenmekte isek, bir ortak birikimli dağılım fonksiyonuda tanımlanabilir. Örnegin, bir çift rassal değişken olan X,Y için ortak birikimli dağılım fonksiyonu şöyle verilir:
Burada sağ-taraf X rassal değişkeninin xe eşit veya xden daha küçük değerler aldığında ve aynı zamanda Y rassal değişkeninin ye eşit veya yden daha küçük değerler aldığında ortaya çıkan olasılığı ifade etmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Eric W. Weisstein, Distribution Function (MathWorld)
- ^ Medcalc.be 3 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: Tepe gösterimi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Olasilik kurami ve istatistik bilim dallarinda birikimli dagilim fonksiyonu bir reel degerli rassal degisken olan Xin olasilik dagilimini tumuyle tanimlayan bir fonksiyondur Olasilik dagilim fonksiyonu veya sadece dagilim fonksiyonu olarak da anilmaktadir Her bir reel sayi olan x icin X in birikimli dagilim fonksiyonu soyle ifade edilir x FX x P X x displaystyle x to F X x operatorname P X leq x Burada sag taraf xe esit veya xden daha kucuk degerler alan rassal degisken X icin olasilik degerlerini temsil eder Boylece Xin a b araliginda bulunma olasiligi FX b FX a displaystyle F X b F X a if a lt b olur Matematik notasyon kullanma kurali soyle uygulanir Eger birkac rassal degisken X Y vb kullanilirsa alt endeksler verilir ama tek rassal degisken kullanilirsa alt endeks verilmez Bir baska notasyon kullanis kuralina gore birikimli dagilim fonksiyonu F icin olasilik yogunluk fonksiyonu veya olasilik kutle fonksiyonu icin f kullanilmalidir Bu notasyon kullanilma kurallari genellikle olasilik konulari icin gecerlidir ancak bazi ozel olasilik dagilimlari ornegin normal dagilim icin sirf o fonksiyonlar icin ozel notasyon kullanilir X icin birikimli dagilim fonksiyonu olasilik yogunluk fonksiyonu olan f terimi ile soyle ifade edilir F x xf t dt displaystyle F x int infty x f t dt Dikkat edilmelidir ki verilen tanimlama icinde bulunan esit ve daha az isareti bir klasik kullanilma aliskanligindan ortaya cikmistir ve diger bir sekilde gt olma imkani da vardir genellikle kullanildigi icin bu konvensiyona uyulacaktir Binom ve Poisson dagilimlari icin hazirlanmis ve pratik problem cozumleri icin genellikle kullanilan olasilik tablolari da bu tur tanim kullanirlar Karakteristik fonksiyon icin Levy nin ters bulma formulu gibi onemli formuller de bu esit ve daha az kullanimina dayandirilmistir OzelliklerUsten alta dogru Bir aralikli dagilim icin bir surekli dagilim icin ve hem surekli bir kismi hem de aralikli bir kismi bulunan bir dagilim icin birikimli dagilim fonksiyonlari Her birikimli dagilim fonksiyonu F genellikle ama mutlaka hic degismez sekilde degil dort ozellik gosterir F ozelliktedir F olur limx F x 0 displaystyle lim x to infty F x 0 quad limx F x 1 displaystyle lim x to infty F x 1 Bu dort ozellik gosteren her fonksiyon bir birikimli dagilim fonksiyonudur Bu dort fonksiyon ozelligi gosteren butun birikimli dagilim fonksiyonlari tipi fonksiyonlardir Eger X bir ise o halde pi P xi olasiliklarla x1 x2 degerlerini alirlar ve X icin birikimli dagilim fonksiyonu xi noktalarinda sureksiz olup F x P X x xi xP X xi xi xp xi displaystyle F x operatorname P X leq x sum x i leq x operatorname P X x i sum x i leq x p x i arasinda sabit olur Eger birikimli dagilim fonksiyonu F bir surekli fonksiyon ise o halde X bir Bundan daha fazla olarak eger F ise o halde tum reel a ve b sayilari icin F b F a P a X b abf x dx displaystyle F b F a operatorname P a leq X leq b int a b f x dx seklinde bir fonksiyonu f x ortaya cikmaktadir Genellikle eger dagilimin surekli oldugu acikca bildirilmezse iki esitliklerde birincisi gecerli olmayacaktir Dagilimin surekli olmasi P X a P X b 0 ifadesinin gecerli oldugunu ortaya cikartip bu esitlikler icin lt ve arasindaki farkin onemli olmasini ortadan kaldirmaktadir f fonksiyonu neredeyse her yerde F fonksiyonunun turevine esittir ve X icin dagilim olasilik yogunluk fonksiyonu olarak adlandirilmaktadir Nokta olasiligi Xin tipatip b degerine esit olmasinin nokta olasiligi soyle bulunur P X b F b limx b F x displaystyle operatorname P X b F b lim x to b F x Betimleyici istatistikte empirik birikimli cokluluk dagilimi tanimiIstatistikte empirik analizlerde icin ve bunun grafik gosterimi olan S sekilli grafik en ogive eger veriler niceliksel aralikli olcekli ve orantili olcekli veya sirasal olcekli ise bulunabilir Eger veriler isimsel olcekli ise bulunmaz Notasyon olarak basitce F x displaystyle F x olarak ifade edilip gozlemlerin sayisal degerlerinin x degerine esit veya bu degerden daha dusuk olmalarinin yuzde orantilarini gosterir Eger x1 xn displaystyle x 1 x n gozlemler ise ve bu gozlemlerin f1 fn displaystyle f 1 f n ise birikimli cokluluk fonksiyonunun analitik ifadesi soyle verilir F x 0x lt x1Fi j ifjxi x lt xi 11x xn displaystyle F x begin cases 0 amp x lt x 1 F i sum j leq i f j amp x i leq x lt x i 1 1 amp x geq x n end cases Burada Fi displaystyle F i degeri olarak anilir Kolmogorov Smirnov un ve Kuiper in sinamalariKolmogorov Smirnov sinamasi birikimli dagilim fonksiyonlarina dayanir veya bir empirik dagilimin bir ideal teorik dagilimdan farkli olup olmadigini ya da iki empirik dagilimin birbirinden farkli olup olmadiklarini sinamak icin kullanilir Bu teste yakin olan is eger dagilim dalgalanma gosteriyorsa ornegin haftanin degisik gunlerinde degisik olarak uygulanmasi onerilir Ornegin Kuiper in sinamsi belirli bir mal satislarinin haftanin gunlerine veya ayin gunlerine gore degisip degismedigini sinamak icin kullanabiliriz Tamamlayici birikimli dagilim fonksiyonuBazen calisma hedefi bu sorunun tersini incelemek gerektirir ve sorun rassal degiskenin ne kadar zaman belli bir degerden daha fazla olacagini arastirmak gerekir Buna tamamlayici birikimli dagilim fonksiyon adi verilir ve bu fonksiyon soyle tanimlanir Fc x P X gt x 1 F x displaystyle F c x operatorname P X gt x 1 F x sorunlari icin Fc x displaystyle F c x fonksiyonu olarak adlandirilir ve olasilik notasyonu ile S x displaystyle S x olarak ifade edilir Bukulmus birikimli dagilimBir normal dagilim fonksiyonu icin bukulmus birikimli bir dagilim denklemi Bir birikimli dagilim fonksiyonu genel olarak S seklini almaktadir Ancak alternatif bir gosterim olarak bukulmus birikimli dagilim grafigi veya tepe gosterimi kullanilabilir Bu grafikte alt taraf icin artan degerli eksen alt eksen ve ust taraf icin azalan degerli eksen ust eksen kullanilarak S egrisinin ust tarafi geriye bukulmus olarak gosterilir Bu sekilde grafik dagilimin ya teorik dagilimin ya da emprik dagilimin medyanini ve ozellikle incelemek icin kullanilir OrneklerBir ornek olarak Xin 0 1 araliginda tekduze dagilim gosterdigi kabul edilsin O halde X icin birikimli dagilim fonksiyonu soyle verilir F x 0 x lt 0x 0 x 11 1 lt x displaystyle F x begin cases 0 amp x lt 0 x amp 0 leq x leq 1 1 amp 1 lt x end cases Diger bir ornek olarak Xin sadece aralikli olarak 0 ve 1 degerler aldigi kabul edilsin Bu halde X icin birikimli dagilim fonksiyonu sudur F x 0 x lt 01 2 0 x lt 11 1 x displaystyle F x begin cases 0 amp x lt 0 1 2 amp 0 leq x lt 1 1 amp 1 leq x end cases Ters fonksiyonEger bir birikimli dagilim fonksiyonu surekli ve kesinlikle hep artma gosterirse o halde F 1 y y 0 1 displaystyle F 1 y y 0 1 araligi icin x displaystyle x tek bir reel sayiya esittir soyle ki F x y displaystyle F x y Ne yaziktir ki genellikle bu dagilim icin bir ters bulunmamaktadir y 0 1 displaystyle y 0 1 araligi icin F 1 y infr R F r gt y displaystyle F 1 y inf r in mathbb R F r gt y olur Ornegin 1 Medyan F 1 0 5 displaystyle F 1 0 5 olur Ornegin 2 Eger t F 1 0 95 displaystyle tau F 1 0 95 bu fonksiyona koyarsak t displaystyle tau 95inci yuzdebirlik olur Bir birikimli dagilim fonksiyon icin ters fonksiyon olarak anilir Coklu degisirlilik haliBirden fazla birlikte degisen rassal degiskenle ilgilenmekte isek bir ortak birikimli dagilim fonksiyonuda tanimlanabilir Ornegin bir cift rassal degisken olan X Y icin ortak birikimli dagilim fonksiyonu soyle verilir x y F x y P X x Y y displaystyle x y to F x y operatorname P X leq x Y leq y Burada sag taraf X rassal degiskeninin xe esit veya xden daha kucuk degerler aldiginda ve ayni zamanda Y rassal degiskeninin ye esit veya yden daha kucuk degerler aldiginda ortaya cikan olasiligi ifade etmektedir Ayrica bakinizBetimleyici istatistik Olasilik dagilimiKaynakca Eric W Weisstein Distribution Function MathWorld Medcalc be 3 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Tepe gosterimi