Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Haziran 2012) |
Kürdî, Klasik Türk müziğinde notasını andıran perde ve dügah perdesindeki bir makam. I. Sultan Murad zamanında yazılmış olan Kitâb-ı Mûsikî ve Edvâr-ı Makâmât'da Kürdî adına rastlanmamaktadır. Makâmın, Kürdî adını daha sonra almış olması görünmektedir. Bununla birlikte bu iki kitapta ve Zeyn'ül-Elhân'da bu makâmı Ebî-Selîk veya Ebû-Selîk makâmı olarak görülmektedir. Lâdikli Mehmet Çelebi döneminde Ebu-Selîk adı Kürdî olarak değiştirilmiştir.
III. Selim devrinden evvel yazılmış musiki kitaplarında Acem-Kürdî yoktur. Hatta, 'de de bulunmamaktadır. Bu makamın Dede tarafından bilinmesi ve bu makamdan beste yapılması, daha sonra İsmail Ağa'nın Acem Kürdî peşrevi ile Osep Ağa'nın berefşan bestesi, II. Mahmud devri ile daha sonraki devreye tesadüf etmektedir.
Bu itibarla makamın tertip tarihinin (elimizde bulunan eserlere göre) eski olmadığı anlaşılmaktadır. III. Selim döneminde tertiplenen makamlardan biri olduğu anlaşılmaktadır.
Acemkürdi makamı, acem makamını husule getiren acemaşiran ve uşşak dizilerinin nihayetine bir kürdi dörtlüsünün katılmasından ibarettir.
Güçlü acem-fa durak dügâh-la sesleridir. Makam acem makamını yapar, sonra kürdi dörtlüsü ile karar eder. Bazen ibare arasında da kürdi dörtlüsü gösterilir. Acem-Kürdînin kürdi makamından farkı pek azdır. O da iptida da çargâh dörtlüsünün çokça icrasıdır.
Acem kürdîyi donanımda acem makamında olduğu gibi, uşşak dizisinin işaretleri ile gösterilir. Acemaşiran dizisinin dördüncü sesi olan (sünbüle-küçük-mücennep bemollü si) kürdi dörtlüsünün ikinci sesi olan (kürdi-küçük mücennep bemollü si) nin değiştirme işaretleri ibare arasında o seslere ilâve edilir. A) Arel-Dr.Ezgi Sisteminde
Kürdî dizisi mülayimdir. Pestten tize doğru seslerinin isimleri, dügâh, kürdî, çârigâh, neva, hüseynî, acem, gerdaniye, muhayyerdir; nota isimleri ise, la, küçük mücennep bemollü si, do, re, mi, fa, sol, la, dır. Kürdî dizisi pest tarafta bir kürdî dörtlüsüne, tiz tarafta bir bûselik beşlisinin birleşmesinden teşekkül etmiştir. Kürdî makâmı sâittir. Lâkin ekseriya dizide karışık hareket eder. Güçlü nağme dördüncü derece olan (Neva-re) dir. Bunda yeden nağmesi bir taninî aralığındadır. Bununla beraber bazı bestekârlar bir küçük mücennep aralığı ile nadiren karar vermişlerdir. Makâm, kürdî dörtlüsünün ya durak ya güçlüsünden başlar, onda gezinip durak veya güçlüde muvakkat karar yapar. Sonra icap ederse bûselik beşlisinde dahi seyrederek gelir durakta kalır.
Kürdî dizisi nağmelerinin birbirinden sonra buutleri:
(1) bir bakıyye (2) bir taninî (3) bir taninî (4) bir taninî (5) bir bakıyye (6) bir taninî (7) bir taninîdir.
Durak nağmesine göre aralıkları:
(1) bakiyye (2) bir küçük üçlü (3) tam dörtlü (4) tam beşli (5) bir küçük altılı (6) küçük yedili (7) tam sekizlidir.
Kürdî dizisini mevkiinde yazmak istediğimizde tabiî çârigâh dizisinin altıncı sesinden tize doğru yazılacaktır. Çârigâh dizisinin altıncı yedinci sesleri arası bir taninî, kürdinin birinci ve ikinci sesleri mesafesi bir bakıyye olduğundan çârigâhın yedinci sesine bir küçük mücennep bemolü vazetmek lâzımdır. Çârigâhın yedinci, sekizinci nağmeleri buudü bir bakiyedir, yedinci sese konulan küçük mücennep bemolü ile bu seslerin aralığı bir taninî olmuştur. Kürdinin üçüncü ve çârigâhın birinci seslerinden sonra aralıklar birbirinin aynıdır; donanımda çârigâh dizisinin yedinci sesine bir küçük mücennep bemolü koymakla kürdî dizisini mevkiinde yazmış oluruz.
B) Töre- Ekrem Karadeniz Sisteminde
GİRİŞ VE KARAR: Çoğunlukla Neva ve Hüseynî perdelerinden terennüme başlayıp Dügâh perdesinde karar verir.
ISKALA: Bu makâm çıkış ve inişte aynı ıskalayı kullanır. Nota yazarken eserin baş tarafına Kürdî perdesine mahsus olan Bemol işaretini koymak uygun olur.
Bakınız:
 | Müzik kuramı ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2012 Kurdi Klasik Turk muziginde notasini andiran perde ve dugah perdesindeki bir makam I Sultan Murad zamaninda yazilmis olan Kitab i Musiki ve Edvar i Makamat da Kurdi adina rastlanmamaktadir Makamin Kurdi adini daha sonra almis olmasi gorunmektedir Bununla birlikte bu iki kitapta ve Zeyn ul Elhan da bu makami Ebi Selik veya Ebu Selik makami olarak gorulmektedir Ladikli Mehmet Celebi doneminde Ebu Selik adi Kurdi olarak degistirilmistir III Selim devrinden evvel yazilmis musiki kitaplarinda Acem Kurdi yoktur Hatta de de bulunmamaktadir Bu makamin Dede tarafindan bilinmesi ve bu makamdan beste yapilmasi daha sonra Ismail Aga nin Acem Kurdi pesrevi ile Osep Aga nin berefsan bestesi II Mahmud devri ile daha sonraki devreye tesaduf etmektedir Bu itibarla makamin tertip tarihinin elimizde bulunan eserlere gore eski olmadigi anlasilmaktadir III Selim doneminde tertiplenen makamlardan biri oldugu anlasilmaktadir Acemkurdi makami acem makamini husule getiren acemasiran ve ussak dizilerinin nihayetine bir kurdi dortlusunun katilmasindan ibarettir Guclu acem fa durak dugah la sesleridir Makam acem makamini yapar sonra kurdi dortlusu ile karar eder Bazen ibare arasinda da kurdi dortlusu gosterilir Acem Kurdinin kurdi makamindan farki pek azdir O da iptida da cargah dortlusunun cokca icrasidir Acem kurdiyi donanimda acem makaminda oldugu gibi ussak dizisinin isaretleri ile gosterilir Acemasiran dizisinin dorduncu sesi olan sunbule kucuk mucennep bemollu si kurdi dortlusunun ikinci sesi olan kurdi kucuk mucennep bemollu si nin degistirme isaretleri ibare arasinda o seslere ilave edilir A Arel Dr Ezgi Sisteminde Kurdi dizisi mulayimdir Pestten tize dogru seslerinin isimleri dugah kurdi carigah neva huseyni acem gerdaniye muhayyerdir nota isimleri ise la kucuk mucennep bemollu si do re mi fa sol la dir Kurdi dizisi pest tarafta bir kurdi dortlusune tiz tarafta bir buselik beslisinin birlesmesinden tesekkul etmistir Kurdi makami saittir Lakin ekseriya dizide karisik hareket eder Guclu nagme dorduncu derece olan Neva re dir Bunda yeden nagmesi bir tanini araligindadir Bununla beraber bazi bestekarlar bir kucuk mucennep araligi ile nadiren karar vermislerdir Makam kurdi dortlusunun ya durak ya guclusunden baslar onda gezinip durak veya guclude muvakkat karar yapar Sonra icap ederse buselik beslisinde dahi seyrederek gelir durakta kalir Kurdi dizisi nagmelerinin birbirinden sonra buutleri 1 bir bakiyye 2 bir tanini 3 bir tanini 4 bir tanini 5 bir bakiyye 6 bir tanini 7 bir taninidir Durak nagmesine gore araliklari 1 bakiyye 2 bir kucuk uclu 3 tam dortlu 4 tam besli 5 bir kucuk altili 6 kucuk yedili 7 tam sekizlidir Kurdi dizisini mevkiinde yazmak istedigimizde tabii carigah dizisinin altinci sesinden tize dogru yazilacaktir Carigah dizisinin altinci yedinci sesleri arasi bir tanini kurdinin birinci ve ikinci sesleri mesafesi bir bakiyye oldugundan carigahin yedinci sesine bir kucuk mucennep bemolu vazetmek lazimdir Carigahin yedinci sekizinci nagmeleri buudu bir bakiyedir yedinci sese konulan kucuk mucennep bemolu ile bu seslerin araligi bir tanini olmustur Kurdinin ucuncu ve carigahin birinci seslerinden sonra araliklar birbirinin aynidir donanimda carigah dizisinin yedinci sesine bir kucuk mucennep bemolu koymakla kurdi dizisini mevkiinde yazmis oluruz B Tore Ekrem Karadeniz Sisteminde GIRIS VE KARAR Cogunlukla Neva ve Huseyni perdelerinden terennume baslayip Dugah perdesinde karar verir ISKALA Bu makam cikis ve iniste ayni iskalayi kullanir Nota yazarken eserin bas tarafina Kurdi perdesine mahsus olan Bemol isaretini koymak uygun olur Bakiniz kurdilihicazkar acemkurdi arabankurdi muhayyerkurdi nevakurdiMuzik kurami ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz